سرویس ترجمه انجمن لوله و اتصالات پی وی سی:

آماده­ سازی لوله ­ها

قبل از نصب هر لوله و اتصال، برای اطمینان از اینکه داخل آنها عاری از مواد خارجی بوده و سطح خارجی آن فاقد نشانه یا هر آسیب دیگری است، باید مورد بررسی قرار گیرد. حد مجاز عیوب سطح خارجی بدون تاثیر در میزان آب­بندی، شامل موارد زیر می­باشد:

•  برای لوله های تحت فشار، 10% ضخامت دیواره حداکثر تا 1 میلی¬متر.
•  برای لوله های بدون فشار، 10% ضخامت دیواره. برای لوله¬های با ساختار ساندویچی( هسته فومی) حداکثر تا ضخامت پوسته جامد.
برای اطمینان از اینکه نری و مادگی لوله ها در معرض آسیب نیستند، باید انتهای لوله ها را بررسی کرد. حد مجاز عیوب اتصالات اورینگی لاستیکی بدون تاثیر در میزان آب بندی، شامل موارد زیر است:
•  برای اتصالات اورینگی لاستیکی در لوله های تحت فشار، 5/0 میلی¬متر
•  در مورد لوله های بدون فشار، هنگام مشاهده بدون بزرگنمایی، صفر در نظر گرفته می¬شود. 
قطر و کلاس لوله های موردنیاز باید مشخص و با اتصالات مربوط به خودشان مطابقت داشته و در محل موردنظر آماده نصب شوند.

آماده­سازی ترانشه

اگر زمینی که لوله­های PVC در آن دفن می­شوند، دارای ساختار یکنواختی نباشد، لوله­ها به شدت در معرض آسیب و یا تغییر شکل (دفرمه شدن) قرار خواهند گرفت. کف ترانشه باید برای حذف هرگونه بی­نظمی و برآمدگی نامطلوب مورد بررسی قرار گیرد.

عرض ترانشه

ترانشه باید باریک باشد اما فضای لازم و کافی را برای لوله­ گذاری و اتصال آنها به هم، قرار دادن تکیه­ گاه­ های جانبی و بازرسی آنها، داشته باشد. بدون توجه به شرایط خاک، نباید کمتر از 200 میلی­متر قطر خارجی لوله، عریض­تر باشد.

پهنای ترانشه

برای ترانشه ­های عمیق جایی که بارگذاری قابل توجه خاک ممکن است اتفاق بیفتد، عرض ترانشه نباید از مقادیر داده شده در جدول زیر ، بیشتر باشد.

جدول عرض پیشنهادی برای ترانشه

شرایط ناپایدار

در جایی که یک ترانشه، در حین یا پس از حفاری، دچار ریزش شود ، ناپایدار تلقی می­شود. به عنوان مثال؛ اگر ترانشه در یک خیابان یا یک مسیر باریک قرار داشته باشد و از این رو عریض کردن ترانشه غیرممکن باشد، باید دیوارهای ترانشه را با استفاده از تخته­ های چوبی یا سایر محافظ ­های مناسب محکم کنید. از طرف دیگر، ترانشه باید تا رسیدن به ثبات عریض گردد. بدین منظور، ممکن است یک ترانشه کوچکتر در کف ترانشه حفر شود، تا لوله در آن جای گیرد. در هر دو صورت، از حداکثر مقدار مجاز برای عرض ترانشه در نباید تجاوز کرد مگر اینکه برای افزایش بار تمهیداتی اندیشیده شده باشد.

عمق ترانشه

حداقل عمق پیشنهادی برای ترانشه با محاسبه بارهای تحمیلی بر روی لوله مانند وزن مواد پسماند، بارهای ترافیکی پیش­بینی شده و سایر بارهای اضافی، تعیین می­شود. برای جلوگیری از آسیب دیدن لوله در هنگام تحمیل بارهای پیش­بینی ­شده، عمق ترانشه باید به اندازه کافی باشد.

حداقل پوشش

ترانشه­ها باید تا عمق مشخص شده برای بستر خاکبرداری شوند، قطر لوله و حداقل پوشش توصیه شده، به علاوه مصالح پرکننده روی لوله ­ها، فاکتورهای موثر در تعیین عمق ترانشه هستند. در جدول زیر توصیه­هایی برای حداقل پوشش ارائه شده است.

حداقل پوشش

الزامات ارائه­ شده فوق برای پوشش، محافظت كافي را براي انواع کلی لوله ­ها فراهم مي­كند. در جایی که استفاده از پوشش­ های کمتر ضروری است، گزینه­ های مختلفی وجود دارد.

1. از مصالح پرکننده گرانولی با کیفیت بالا، به عنوان مثال؛ ماسه خردشده یا مواد پایه برای جاده­ ها استفاده کنید.

2. برای فشار نرمال موردنیاز از لوله ­های با کیفیت بالاتر استفاده کرده  یا ملاحظات دیگری را در نظر بگیرید.

3. ساختارهای اضافی مانند پل را به منظور بارگیری بر روی ترانشه آماده کنید. ممکن است، صفحات فولادی موقتی در مورد بارهای ساختمانی مورد استفاده قرار گیرد.

مواد زیرین

مواد زیرین پیشنهادی در AS / NZS 2566.2 به شرح زیر می­باشد:

1. شن و ماسه مناسب، عاری از سنگ و سایر اجسام سخت یا تیز که بتوانند در غربال با مش 2/13 میلی­متر حفظ شوند.

2. سنگ خردشده یا ماسه­های درجه­بندی شده و تأیید شده تا حداکثر سایز 14 میلی­متر

3. مواد حفاری ممکن است در صورت عدم وجود سنگ و مواد سخت و شکسته شده، زیر لایه مناسب لوله را فراهم کند، به طوری که هیچ گونه توده خاکی با ابعادی بالاتر از 75 میلی­متر وجود نداشته باشد تا از تراکم مناسب بستر جلوگیری کند.

4. مواد با مقاومت پایین کنترل­شده (CLSM).

مناسب بودن یک ماده به سازگاری آن بستگی دارد. مواد گرانولی (شن یا ماسه) با دانه­بندی کوچک یا ریز و فاقد درجه­بندی مشخص، که به نیروی کمتری برای تراکم نیاز دارند، ترجیح داده می­شود. تراکم در شن و ماسه­های دارای دانه­بندی خوب، و رس­ها دشوار است و فقط باید در مکانی مورد استفاده قرار گیرند که بتوان اثبات کرد که تراکم مناسب حاصل می­شود. تغییرات در بستر سخت هرگز نباید بیش از 20% از عمق لایه زیرین باشد. حداقل عمق سطح زیرین باید 75 میلی­متر باشد. ممکن است لازم باشد، یک شیار در زیر مادگی هر لوله برای اطمینان از اینکه کل خط لوله پشتیبانی می­شود، ایجاد گردد.

حفاظت جانبی و پوشش روی لوله

موادی که برای حفاظت جانبی از لوله انتخاب شده باید به اندازه کافی و در لایه­هایی که بیش از 150 میلی­متر نباشد، پر شوند. باید مراقب باشید که لوله آسیب نبیند یا کج نشود و تراکم به طور مساوی در هر طرف لوله مطابق با سطح طراحی ارائه شده در TEPPFA یا AS / NZS 2566 انجام شود. مواد نگهدارنده جانبی باید با دقت در اطراف لوله­ها قرار گیرند تا اطمینان حاصل شود که لوله­ها به طور مساوی محافظت می­شوند. مگر در مواردی که مشخص شده باشد، تکیه­گاه لوله و مواد مورد استفاده برای پوشش روی سطح لوله باید با مواد بستر لوله یکسان باشد.

مواد روکش لوله باید در لایه­ هایی تا ارتفاع حداقل 150 میلی­متر از بالای تاج لوله قرار گرفته و پر شود. باید مراقب باشید تا با زدن خط یا درجه روی لوله، در بخش­ های بحرانی یا پرکردن بیش از حد بستر سبب آسیب بر روی لوله نشوید.

نوارهای آشکارساز یا نوارهای نشانگر باید به محض فشرده­ شدن یک لایه خاک 150 میلی­متری، در بالای لایه قرار داده شوند.

پر کردن ترانشه

جز در مواردی که مشخص شده باشد، از مواد حفاری­ شده همان قسمت باید در پرکردن ترانشه استفاده کرد. شن و ماسه را با استفاده از روش­ های لرزشی و رس­ ها را می ­توان با فشرده ­سازی، متراکم کرد. بهترین حالت در صورت خیس بودن خاک حاصل می­شود. در صورت استفاده از سیلاب آب و اضافه کردن خاک اضافی به مصالح پرکننده اصلی، این کار باید تنها در صورتی انجام شود که مصالح پرکننده به اندازه کافی برای    پیاده­ روی بر روی آن محکم باشند. در هنگام جاری­شدن سیل در ترانشه، باید مراقب باشید که لوله شناور نشود.

لوله ­های PVC در زیر جاده ­ها

لوله­ های PVC می­توانند زیر جاده­ ها در هر دو جهت طولی یا عرضی نصب شوند. نوع مواد سنگی/گرانولی  تعیین­ شده برای لایه­ های زیرین جاده، دارای مدول خاک بسیار بالایی است و حفاظت جانبی عالی را برای لوله ­های انعطاف ­پذیر داشته و همچنین موجب به حداقل­ رساندن تأثیر بارهای مرده و زنده می­ شود. این یک ساختار محیطی ایده­آل برای لوله ­های PVC است. برای اطمینان در زمان نصب به موارد زیر باید توجه شود:

1. بارهای ساختمانی مجاز است.

2. لوله ­ها در عمق کافی دفن شوند تا در هنگام بازسازی و ترمیم جاده دچار آسیب نشوند.

3. حداقل عمق پوشش و روش­ های تراکم به کار گرفته شود.

ترجمه: سمیه صلاحی (کارشناس کنترل کیفیت شرکت پارس پولیکا)