با وجود اینکه به‌‌‌دلیل موانعی همچون رشد پی‌درپی تورم و تورم انتظاری، تولید بنگاه ثابت بوده یا کاهش یافته است، فعالان صنعت پتروشیمی ترجیح می‌دهند با کاهش ارزش پول ملی، بیشتر سرمایه خود را از طریق افزایش خرید به کالا تبدیل کنند. واگرایی نرخ نیمایی و آزاد ارز همچنان ادامه دارد. با وجود رشد نرخ آزاد ارز، به‌‌‌نظر می‌رسد بهای نیمایی آن در هفته گذشته افزایش محسوسی نداشته است؛ عاملی که باعث شد قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمی به صورت ترکیبی از قیمت‌های افزایشی و کاهشی اعلام شوند.

افزایش خرید با جهش ارزی

صعود بهای آزاد ارز در هفته گذشته موجب شد تا تقاضا برای پتروشیمی‌‌‌ها در بورس‌کالا دوباره افزایشی شود. رونق میزان معاملات محصولات پتروشیمی در بورس‌کالا به بهانه افزایش بهای ارز داستانی تکراری است که به‌دفعات در سال‌جاری رخ داده است. در واقع خریداران به‌‌‌دلیل واهمه از افزایش مجدد بهای ارز در کشور، میزان تقاضا را افزایش داده‌اند تا از کاهش ارزش سرمایه خود جلوگیری کنند. حال نیز به نظر می‌رسد تقاضا و به تبع آن حجم معاملات به دلیل جهش دوباره ارزی در روزهای اخیر، در مقایسه با هفته‌‌‌های گذشته افزایش یافته است.  هفته گذشته بورس‌کالا میزبان عرضه بیش از ۱۳۷‌هزار تن محصولات پتروشیمی بود که نسبت به هفته انتهایی آذرماه، حجم عرضه‌‌‌ها حدود ۶‌هزار تن افزایش داشته است. با این حال این افزایش جزئی نیز نتوانست از برتری شدید تقاضا نسبت به عرضه بکاهد.

خریداران محصولات پلیمری و شیمیایی بورس‌کالا در مجموع تقاضایی بیش از ۱۷۴‌هزار تن را به ثبت رساندند که در مقایسه با آمار هفتگی معاملات سال‌جاری، جزو بیشترین میزان تقاضاهاست. هفته گذشته در زیرگروه پلیمری‌‌‌ها نسبت به هفته قبل‌‌‌ تقاضا به صورت تقریبی، به میزان ۸‌درصد افزایش داشت که در نهایت موجب افزایش ۶‌هزار تنی حجم معاملات شد. به‌‌‌طور سنتی با آغاز فصل سرما، به‌‌‌دلیل افت تولید و تقاضا، میزان تولید پتروشیمی‌‌‌ها نیز کاهش می‌‌‌یابد. اما در سال‌های اخیر و در معاملات داخلی به‌‌‌دلیل رشد مستمر نرخ تورم، افزایش انتظارات تورمی و به‌‌‌دنبال آن رشد بهای ارز، خریداران ترجیح می‌دهند دارایی خود را به کالا تبدیل کنند تا از افت ارزش آن جلوگیری شود. هرچند افزایش تقاضا به دلیل موانع موجود برای کسب‌وکار به رشد تولید منتهی نمی‌شود؛ اما بنگاه به‌‌‌دلیل داشتن انتظار کاهش ارزش پول ملی، به تبدیل نقدینگی موجود به کالا تا حد امکان تمایل پیدا می‌کند.

اثرات قطعی گاز پتروشیمی

درحالی وزیر نفت در تازه‌‌‌ترین مصاحبه خود به آمادگی کامل برای عرضه و تولید گاز در کشور اشاره کرد که خبرها از قطع شدن گاز بسیاری از پتروشیمی‌‌‌های مطرح کشور حکایت دارد. قطعی گاز بلایی است که هرسال به جان این صنعت افتاده و موجب خسارت‌‌‌های فراوان می‌شود. به گفته دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی ایران، صنعت پتروشیمی تنها در سال گذشته حدود ۶۸۰میلیون دلار از محل قطعی گاز زیان داشته است.

درست است که کاهش تولید این صنعت به‌‌‌دلیل قطعی گاز اثری بر میزان عرضه داخلی آنها نداشته و حجم صادرات کاهش می‌‌‌یابد، اما نکته‌‌‌ای که باید به آن توجه شود این است که کاهش درآمد این شرکت‌ها می‌‌‌تواند بر میزان عملکرد آنها و در نهایت میزان تولید اثر‌گذار باشد. در واقع کمیابی گاز به‌عنوان یکی از خوراک‌‌‌های اصلی این صنعت می‌‌‌تواند موجب گرانی محصولات تولید شود. از طرفی اگر کمبود گاز صنعت پتروشیمی ادامه پیدا کند، احتمال اینکه بر میزان خریدهای هیجانی و مازاد بر نیاز تولید‌‌‌کنندگان اثر بگذارد وجود دارد. این درحالی است که اکنون این نوع تقاضا در معاملات پتروشیمی‌‌‌ها به چشم می‌خورد.

قیمت‌های پایه ترکیبی اعلام شدند

دفتر توسعه صنایع تکمیلی، سی‌‌‌ و چهارمین جدول قیمت‌های پایه را برخلاف هفته گذشته به صورت ترکیبی از قیمت‌های افزایشی و کاهشی اعلام کرد. در حالی که طی هفته گذشته تاکنون بهای آزاد ارز رشد ۲هزار تومانی داشته، بهای نیمایی ارز تغییر چندانی نداشته است. میانگین هفتگی قیمت دلار که قیمت‌های پایه اعلام‌شده در روز گذشته نیز با آن حساب شد، تنها حدود ۱۰تومان افزایش داشت و به ۲۸‌هزار و ۷۰۰تومان رسید. درواقع نرخ نیمایی در محاسبه قیمت‌های این هفته تاثیر‌گذاری قابل‌توجهی نداشته و بازیگر این قیمت‌ها نرخ‌های جهانی بودند.

در حالی که در ابتدای سال نظر سیاستگذار بر این بود که فاصله بهای نیمایی و آزاد ارز کاهش پیدا کند و همگرا شوند، به‌‌‌نظر می‌رسد درحال حاضر این تمایل کاهش پیدا کرده است. بررسی بازار ارز نشان می‌دهد که در روزهای اخیر، اختلاف نرخ این دو ارز به بیش از ۱۱‌هزار تومان رسیده است.  در زیرگروه پلیمری‌‌‌ها، پلی‌اتیلن‌‌‌ها با حدود یک‌‌درصد افزایش قیمت در صدر لیست افزایشی‌‌‌ها قرار داشتند و در رتبه دوم نیز پی‌‌‌‌وی‌‌‌سی‌‌‌ها قرار گرفتند. در زیرگروه شیمیایی‌‌‌ها تغییرات قیمتی محسوس‌‌‌تری به چشم ‌‌‌می‌خورد. در ابتدا لیست ایزوبوتانول با ۹‌درصد افزایش قیمت قرار گرفته است و در رتبه بعدی، منواتیلن گلایکول با ۷‌درصد جهش قیمتی قرار دارد. همچنین در بخش کاهشی‌‌‌ها، استایرن‌منومر بیش از ۶‌درصد افت قیمت را تجربه کرد.

نفت و نفتا

بهای نفت به‌عنوان یکی از خوراک‌‌‌های اصلی صنعت پتروشیمی تاثیر مهمی بر تعیین نرخ و قیمت محصولات پتروشیمی دنیا دارد. روز گذشته، بهای نفت خام وست‌تگزاس به بیش از ۷۹دلار به ازای هر بشکه رسید. با وجود ریزش قیمتی در ماه اخیر، چشم‌انداز کاهش عرضه موجب شد تا بهای آن در کانال افزایشی قرار گیرد. خبرها حاکی از آن است که امکان کاهش عرضه نفت روسیه وجود دارد. پیش‌بینی می‌شود صادرات نفت بالتیک روسیه حدود ۲۰درصد برای ماه دسامبر نسبت به مدت مشابه ماه گذشته کاهش یابد. همچنین امکان کاهش تولید نفت این کشور برای سال میلادی آتی در واکنش به تصمیم تعیین سقف قیمتی برای نفت صادراتی از روسیه توسط گروه G۷ نیز وجود دارد.

از طرفی بازگشایی مجدد بازارها در چین و کاهش سختگیری‌‌‌ها در خصوص سیاست کروناصفر نیز موجب بهبود مقطعی تقاضا شده است. چین بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت دنیاست و اگر مقامات این کشور با پافشاری بر کاهش قرنطینه موجب افزایش تولید در این کشور شوند، تقاضا برای نفت و در نتیجه بهای آن افزایش می‌‌‌یابد. با این حال سرمایه‌گذاران نگران افزایش موارد مبتلا به کرونا در چین هستند. از زمان آغاز بازگشایی‌‌‌ها در چین، کووید-۱۹ با سرعت بیشتری در حال انتشار است.

منبع:دنیای اقتصاد