قیمت‌های پایه نیز همچون هفته‌‌‌های گذشته ترکیبی از قیمت‌های کاهشی و افزایشی اعلام شد. با اینکه افزایش نرخ نیمایی ارز ادامه دارد، نوسان قیمت‌های جهانی موجب اعلام ترکیبی قیمت‌ها در هفته‌‌‌های گذشته شده است. با وجود اینکه جهش نرخ ارز از ابتدای سال‌جاری از سیگنال‌‌‌های مهم رونق معاملات پتروشیمی‌‌‌ بوده است، بررسی قیمت‌های پایه نشان می‌دهد که با وجود رشد پیوسته بهای نیمایی دلار از ابتدای سال تاکنون به‌‌‌دلیل کاهش قیمت‌های جهانی ناشی از واهمه از رکود، قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمی‌‌‌ نیز روند کاهشی را طی کردند. پس از شوک معاملات پلی‌‌‌استایرن‌‌‌ها به بازار در هفته انتهایی آبان‌ماه به‌‌‌نظر می‌رسد التهابات کمی کاهش یافته است. با این حال، به‌‌‌دلیل اختلال در زنجیره عرضه، همچنان رقابت‌‌‌‌‌‌ قیمتی زیادی در معاملات این محصولات دیده می‌شود.

افت معاملات با کاهش عرضه‌‌‌ها

طی هفته منتهی به یکشنبه 6 آذرماه بورس‌کالا میزبان عرضه حدود 114‌هزار تن محصولات پتروشیمی بود که به طور تقریبی حدود 103‌هزار تن از این محصولات معامله شد. در زیرگروه شیمیایی‌‌‌ها نیز طی هفته گذشته حدود 24‌هزار تن محصول عرضه شد که نسبت به هفته‌‌‌های قبل‌‌‌تر کاهش بیش از 30درصدی داشته است. این کاهش عرضه موجب شد تا از حجم تقاضا نیز کاسته شود. بررسی معاملات بورس‌کالا نشان می‌دهد که دلیل اصلی کاهش حجم عرضه‌‌‌ها کاهش عرضه  انواع گریدهای دوده‌های صنعتی مختلف بوده است. در نتیجه، کاهش عرضه سبب شده است تا خریدارانی که به‌‌‌دنبال خرید این محصول بوده‌‌‌اند، به دلیل عدم‌عرضه از رقابت در بستر بورس‌کالا منصرف شوند. در نهایت تقاضا برای محصولات شیمیایی به حدود 22‌هزار تن رسید که کاهش 18‌هزار تنی نسبت به هفته پایانی آبان‌ماه داشته است. معاملات پلیمری‌‌‌ها اما همچون هفته‌‌‌های گذشته روند خود را حفظ کرده است. البته تقاضا برای این محصولات حدود 122‌هزار تن ثبت شده که حدود 10‌هزار تن کمتر از میزان تقاضا در هفته گذشته است. اما حجم معاملات حتی کمی رشد کرد و با افزایش 3‌هزار تنی به بیش از 84‌هزار تن رسید.

روند معکوس ارزش دلار و قیمت‌ها

از ابتدای سال‌جاری، تکانه‌‌‌های ارزی موجب رونق معاملات پتروشیمی‌‌‌ها در بازار داخلی شده است. در واقع التهابات بازار ارز سبب شده است تا خریداران در ماه‌های اخیر دست به خریدهای هیجانی در رینگ داخلی پتروشیمی بزنند. مثبت‌بودن انتظارات تورمی و احتمال جهش‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ارزی در آینده، خریداران را ترغیب کرده است تا میزان نقدینگی را کاهش دهند و هرگونه موجودی اضافی را به کالا تبدیل کنند. با این حال، بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد که قیمت اکثر محصولات پتروشیمی از ابتدای سال تا پایان آبان‌ماه 1401 کاهشی شده است. دفتر توسعه صنایع تکمیلی، قیمت پایه محصولات پتروشیمی را با تاثیر‌پذیری از میانگین هفتگی نرخ نیمایی دلار و قیمت‌های جهانی اعلام می‌کند. با وجود اینکه بهای نیمایی ارز از فروردین‌ماه سال‌جاری تا 5آذر بیش از 16‌درصد رشد کرده است، اما بررسی قیمت‌های پایه 10گروه پلیمری نشان می‌دهد که تقریبا تمام نرخ‌های پایه از ابتدای سال تاکنون کاهشی اعلام شده‌‌‌اند.

به‌عنوان نمونه، پلی‌پروپیلن‌‌‌های نساجی و شیمیایی به‌ترتیب با 25 و 26‌درصد کاهش قیمت در صدر جدول قرار دارند. درواقع روند کاهشی قیمت‌های جهانی پتروشیمی‌‌‌ها در سال میلادی جاری به‌‌‌دلیل واهمه از رکود، بر سیگنال افزایشی نرخ ارز غلبه کرده است. صنعت پتروشیمی در دنیا به‌‌‌خصوص در اروپا به‌‌‌دلیل بحران انرژی ناشی از جنگ اوکراین روزهای سختی را سپری می‌کند. کاهش حاشیه سود و کمبود خوراک گاز مایع نیز از سویی سبب شده است تا این پالایشگاه‌‌‌ها از تولید خود بکاهند و از طرفی هم سیاست‌‌‌های انبساطی پولی در اکثر کشورهای توسعه‌یافته موجب افت تقاضا شده است.

قیمت‌های پایه همچنان ترکیبی هستند

سی و یکمین جدول قیمت‌های پایه برای چندمین بار متوالی به صورت ترکیبی از قیمت‌های کاهشی و افزایشی اعلام شد. البته در زیرگروه محصولات شیمیایی وزن قیمت‌های افزایشی بیشتر از کاهشی‌‌‌ها بود. بهای نیمایی دلار که در محاسبه قیمت‌های پایه نقش مهمی ایفا می‌کند، با رسیدن به بیش از 27‌هزار و 800تومان رکورد جدیدی به جای گذاشت و طی یک‌هفته حدود 94تومان یا به عبارتی بیش از 3/ 0‌درصد رشد قیمتی را تجربه کرد. در زیرگروه محصولات پلیمری، پی‌‌‌وی‌‌‌سی‌ها در صدر جدول قرار داشته و حدود 6‌درصد افزایش قیمت را ثبت کردند. در رتبه دوم نیز پلی‌استایرن‌ها قرار داشتند. پلی‌اتیلین‌‌‌ها نیز در گروه کاهشی‌ها قرار داشته و تغییراتی گسترده‌‌‌ای از 4/ 0‌درصد تا بیش از 3‌درصد کاهش را برای خود ثبت کردند. در زیرگروه محصولات شیمیایی نیز آروماتیک سنگین با بیش از 8‌درصد کاهش قیمت در قعر جدول قرار داشت.

سرنوشت پلی‌‌‌استایرن‌‌‌ها چه شد؟

طی روزهای پایانی آبان‌ماه اتفاق نادری در معاملات پلی‌استایرن‌‌‌های بورس‌کالا رقم خورد. اختلال در زنجیره عرضه سبب شد تا برای محصولاتی همچون پلی‌استایرن‌‌‌ها و پلی‌پروپیلن‌‌‌ها رقابت‌های قیمتی بی‌‌‌سابقه‌‌‌ای رقم بخورد. بررسی معاملات نشان می‌‌‌داد متوسط رقابت قیمتی برای پلی‌‌‌استایرن‌های عرضه‌شده طی روز دوشنبه 24آبان‌ماه حدود 358‌درصد بوده که نه‌تنها در بازار این محصول بلکه در معاملات سایر محصولات بورس‌کالا نیز بی‌‌‌سابقه است. طی هفته اخیر از هیجانات این بازار کمی کاسته شده است؛ اما بررسی معاملات نشان می‌دهد که به‌‌‌دلیل کمبود عرضه، این بازار همچنان پررونق است. طی روز گذشته یکی از پتروشیمی‌‌‌های مطرح کشور‌ هزار و 500تن پلی‌استایرن معمولی عرضه کرد که به دلیل برتری تقاضا نسبت به عرضه، برای این محصول حدود 32‌درصد رقابت قیمتی به ثبت رسید.

به گفته مدیر توسعه صنایع پایین‌دستی، التهاب موجود در بازار پلی‌‌‌استایرن‌ها در هفته‌های اخیر به‌‌‌دلیل توقف تولید شرکت پتروشیمی پارس و در نتیجه تولید شرکت‌های تولیدکننده پلی‌استایرن است. در واقع به دلیل برخی مشکلات، اورهال این واحد پتروشیمی تاکنون به طول انجامیده و پیش‌بینی می‌شود این شرکت از ابتدای دی‌‌‌ماه به مدار تولید بازگردد. شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز با توجه به این اختلال در زنجیره عرضه قول داده است تا از طریق برخی شرکت‌های پتروشیمی واردات این محصولات را افزایش دهد. البته خبرها حاکی از آن است که تاکنون وارداتی انجام نشده است. به‌عنوان نمونه به‌رغم انتشار خبرهایی مبنی بر واردات منومراستایرن توسط شرکت بازرگانی پتروشیمی، تاکنون اقدامی برای واردات این محصول انجام نشده است. پلی‌استایرن‌‌‌ها از محصولات مهم زیرمجموعه پلیمری‌ها هستند که در ساخت سقف‌‌‌های کاذب نیز مورد استفاده می‌‌قرار می‌گیرند. در نتیجه، تداوم کاهش عرضه این محصول و افزایش قیمت، بر افزایش هزینه ساخت‌وساز در کشور تاثیر مستقیم دارد.