اتمام تابستان؛ به سود یا زیان پلیمری‌‌ها؟

قیمت پایه مواد اولیه و محصولات پتروشیمی برای عرضه در رینگ فیزیکی بورس‌کالای ایران ظرف هفته پیش‌‌رو، یعنی از روز دوشنبه یازدهم مهر تا یکشنبه 17مهر، با ترکیبی از افزایش و کاهش نرخ اعلام شد؛ هرچند همچنان نرخ پایه تعداد بیشتری از محصولات افت داشت. در شرایطی که نرخ ارز نیمایی درنظر گرفته‌شده برای تعیین قیمت پایه رشد 09/ 0درصدی داشت، افت بهای جهانی محصولات پتروشیمی با محوریت بازارهای کشورهای حوزه خلیج‌فارس به‌‌عنوان مبدا تعیین قیمت پایه در رینگ فیزیکی بورس‌کالای ایران موجب شد تا قیمت‌‌ بسیاری از محصولات کاهشی اعلام شود.

دفتر توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی روز یکشنبه دهم مهرماه، بهای پایه 31محصول زیرمجموعه پلیمری‌‌ها را به نحوی اعلام کرد که نرخ پایه 8محصول کاهش داشت و مابقی با رشد اعلام شد. در میان محصولات اعلامی پلی‌‌اتیلن ترفتالات بطری با عقبگرد 1/ 5درصدی نرخ پایه، بیشترین میزان کاهش قیمت پایه را ظرف این هفته به ثبت رساند. نزدیک‌شدن به روزهای پایانی تابستان در نیمکره‌شمالی و احتمال کاهش تقاضای فصلی برای انواع بطری نوشیدنی، به‌خصوص بطری آب معدنی، در شرایطی که بازارها به شکل عمومی نیز با کاهش تقاضای ناشی از احتمال رکود جهانی روبه‌رو هستند، عامل اصلی افت نرخ جهانی پت بطری (پلی‌‌اتیلن ترفتالات بطری) ظرف هفته اخیر بود. تقاضای مصرفی در بازار مواد و محصولات پتروشیمی معمولا فصلی است؛ بنابراین تغییرات فصلی و آب‌‌وهوایی می‌‌تواند بر قیمت جهانی این محصولات اثرگذار شود. در شرایطی که تابستان، زمان رشد تقاضا برای پت بطری است، با شروع روزهای سرد سال، تقاضا برای پت نساجی در دنیا زیاد می‌شود.

این رویه تنها مختص محصولات پلیمری نیست و تقاضا برای محصولات شیمیایی، به‌خصوص محصولاتی که در بخش کشاورزی استفاده می‌‌شوند نیز با تغییرات فصلی و آب‌‌وهوایی تغییر می‌کند. در شرایطی که بازار جهانی محصولات پلیمری با کاهش تقاضا مواجه است و این موضوع از افت نرخ این محصولات در این بازارها حمایت می‌کند، عقبگرد بهای نفت و فرآورده‌‌های آن در بازارهای جهانی نیز مزید بر علت شده است تا از عقبگرد قیمتی در بخش محصولات پتروشیمی حمایت کند. اغلب مواد اولیه پتروشیمی همبستگی نرخ زیادی با نوسان بهای نفت و مشتقات آن دارند. در روز پایانی هفته قبل، هر بشکه نفت‌خام WTI با نرخ 8/ 79دلار به‌ازای هر بشکه معامله شد و به این ترتیب بازه منفی 5/ 10درصدی ماهانه را به ثبت رساند. فدرال‌رزرو در ماه سپتامبر مجددا نرخ بهره را 75واحدیا 75/ 0درصد دیگر افزایش داد و این رویه سختگیرانه به صعود شاخص دلار و کاهش بهای کامودیتی‌‌ها منجر شد.

با این حال، فعالان بازار همچنان چشم‌‌انتظار برگزاری نشست سران اوپک‌پلاس در ماه اکتبر هستند. با توجه به عقبگرد محسوس بهای نفت در بازارهای جهانی، احتمال کاهش تولید نفت از سوی اوپک‌پلاس وجود دارد. گفته می‌شود روسیه مذاکراتی را با اعضای اوپک‌پلاس برای توافق بر سر کاهش تولید روزانه یک‌میلیون بشکه نفت آغاز کرده است. افت تولید نفت می‌‌تواند مانعی جدی در مقابل سقوط آزاد قیمتی در بازار نفت و مشتقات آن باشد و از رشد نرخ محصولات پتروشیمی نیز حمایت کند.

رونق تورمی رینگ پتروشیمی

رینگ محصولات پلیمری و شیمیایی در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران با وجود نیمه‌تعطیل بودن هفته اخیر همچنان پررونق بود و صنایع تکمیلی فعال در حوزه پتروشیمی‌‌ها از عرضه‌‌های مواد اولیه استقبال خوبی داشتند. البته نیمه‌تعطیل بودن هفته باعث شد از میزان عرضه مواد اولیه پتروشیمی در این بازه زمانی نسبت به روال طبیعی هفته‌‌های قبل اندکی کاسته شود؛ اما با توجه به استقبال خوب صنایع تکمیلی از عرضه‌‌ها، میزان فروش هفتگی در رینگ پتروشیمی همچنان بالاتر از میانگین فروش هفتگی این محصولات در سال گذشته قرار گرفت. همچنان بازار جهانی محصولات پتروشیمی با غلبه سیگنال‌‌‌‌های کاهش نرخ مواجه است؛ به نحوی که حتی در محصولی مانند پت (پلی‌اتیلن ترفتالات) نیز که پیش از این توانسته بود از تبعات احتمال بروز رکود اقتصادی در امان بماند و افت نرخ محدودی را به ثبت برساند، جریان افت نرخ شروع شد.

در شرایطی که بازار جهانی مواد اولیه و محصولات پتروشیمی با کاهش محسوس تقاضا متاثر از احتمال بروز رکود اقتصادی در غرب و شرق دنیا مواجه است، رینگ مواد اولیه پتروشیمی در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران همچنان پررونق است، به نحوی که میانگین حجم فروش هفتگی مواد اولیه از این بازار در نرخی بالاتر از میانگین حجم فروش سال گذشته قرار دارد. سیگنال مثبت ارزی و افزایش انتظارات تورمی محرک رونق رینگ پتروشیمی در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران، در شرایطی است که بازارهای جهانی رونق چندانی ندارند.

کاهش رقابت با عرضه تلفیقی

رینگ مواد اولیه پتروشیمی در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران در اغلب محصولات پررونق است؛ اما از میزان رقابت قیمتی میان متقاضیان کاسته شده است. میزان تولید مواد اولیه پتروشیمی در کشور در اغلب محصولات کاملا کفاف تقاضای صنایع تکمیلی فعال در بازار داخل را می‌دهد. البته در برخی مواد اولیه، به‌‌خصوص در بخش پلیمری‌‌ها کمبودهایی وجود دارد. ظرف سال‌های اخیر صنایع تکمیلی بخش پلیمری توسعه ظرفیت داشتند؛ اما در این زمان بخش بالادست زنجیره یعنی پتروشیمی‌‌ها توسعه موفقی را به ثبت نرساندند، به این ترتیب در برخی محصولات کمبود تولید نسبت به تقاضا در بازار به چشم می‌‌خورد. میزان کسری تقاضا نسبت به عرضه در بازار مواد اولیه پلمیری‌‌ها محدود است؛ اما همین کسری عرضه به‌‌خصوص در دوران بحران باعث می‌شود متقاضیان حاضر به رقابت قیمتی قابل ملاحظه‌‌ برای کسب سهم از عرضه‌‌ها شوند.