افزایش تولید و فروش

سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان در گزارشی وضعیت تنظیم بازار محصولات پتروشیمی در سال 1400 و سه ماه ابتدای امسال را بررسی کرده است. به گزارش اینپیا، در این گزارش که آمار آن از سازمان‌های مختلف تهیه شده، در بخش تولید در سه ماه سال‌جاری بالغ بر 15‌میلیون تن انواع محصولات پتروشیمی تولید شده است که شامل 9/ 1‌میلیون تن مواد پلیمری، 8/ 6‌میلیون تن مواد پایه و شیمیایی و 63‌میلیون تن سایر محصولات توسط 55 مجتمع پتروشیمی است. این ارقام در مقایسه با سه ماه نخست سال قبل، 2‌درصد رشد را نشان می‌دهد. با تاکید بر بخش مواد پلیمری، نگاهی به آمار این سامانه نشان می‌دهد که میزان تولید مواد پلیمری در سه ماه نخست سال گذشته برابر 93/ 1میلیون تن بوده که این رقم در مدت مشابه امسال به 98/ 1‌میلیون تن رسیده است که به معنی 2‌درصد افزایش است.

نگاهی به وضعیت توزیع بورسی انواع محصولات پتروشیمی نشان می‌دهد از حجم 4.880‌هزار تن محصولات پتروشیمی که در 3 ماه نخست سال در داخل کشور به فروش رسیده است بیش از 512‌هزار تن ذیل گروه‌‌‌های پلیمری و شیمیایی بورس کالای ایران است و 266‌هزار تن محصولات پایه در رینگ داخلی بورس انرژی عرضه شده‌‌‌اند که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، عرضه به میزان4‌درصد، تقاضا به میزان 39‌درصد و حجم معاملات به میزان 23‌درصد افزایش داشته است.  دراین میان سهم گروه کالایی پلیمری، در 3 ماه نخست سال گذشته در بخش عرضه 1.192 هزارتن، در بخش تقاضا 1.125 هزارتن و در بخش معامله 788‌هزار تن بوده که این ارقام در 3 ماه نخست امسال به ترتیب به 1.217‌هزار تن در بخش عرضه، 1.771‌هزار تن در بخش تقاضا و 1.072‌هزار تن در بخش معامله رسیده است. در واقع مقایسه 3 ماه نخست امسال و سال 1400 نشان می‌دهد که میزان عرضه 2‌درصد، تقاضا 57‌درصد و معاملات 36‌درصد تغییر داشته است.

بر اساس گزارش سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، در بخش قیمت نرخ پایه و نرخ معامله شده محصولات پلیمری در خرداد سال‌جاری نسبت به فروردین سال 1400 تقریبا ثابت بوده است. همچنین در 3 ماه نخست سال‌جاری در 55‌درصد از محصولات پتروشیمی، رقابت قیمتی حادث شده که در مجموع بالغ بر 23‌هزار میلیارد ریال به بهای تمام‌‌‌شده تولید صنایع پایین‌‌‌دست اضافه شده است. آمارها نشان می‌دهد بالاترین رقابت‌‌‌ها مربوط به کالاهای «پلی وینیل کلراید گرید 65»، «پلی اتیلن ترفتالات بطری و نساجی »، «پلی پروپیلن شیمیایی» و «پلی‌‌‌اتیلن سنگین لوله» بوده است که مجموع 65‌درصد از ارزش کل رقابت را در برمی‌گیرد.

36‌درصد از کل ارزش فروش داخلی سهم بطری، مخزن و ...

سازمان حمایت در بخش دیگری از گزارش خود به عملکرد خریداران در سال 1400 و 3 ماه نخست سال‌جاری پرداخته است که بر اساس آن در زمینه فروش داخلی، حدود 3هزار واحد تولیدی در سه ماه نخست سال‌جاری از بازار اصلی بورس کالا محصولات پتروشیمی خریداری کرده‌‌‌اند که از این تعداد، یک‌‌‌هزار و 600 واحد تولیدی با سهم 50‌درصد از ارزش کل معاملات بورس کالا، اطلاعات تولید، فروش داخلی و صادرات خود را در سامانه جامع تجارت ثبت کرده‌‌‌اند. با در نظر گرفتن ارزش کل فروش داخلی واحدهای تولیدی پایین‌‌‌دست، بالغ بر 400‌هزار میلیارد ریال انواع کالای نهایی و واسطه‌‌‌ای مورد معامله قرار گرفته است.

همچنین 36‌درصد از کل ارزش فروش داخلی به محصولات طبقه کالایی «ملزومات و قطعات پلاستیکی مورد مصرف در بسته‌‌‌بندی و نگهداری کالا» شامل بطری، مخزن، کیسه و ... تعلق دارد.

صادرات سه‌ماهه محصولات تولیدی صنایع پایین‌‌‌دستی هم بر اساس آمارهای گمرک جمهوری اسلامی ایران، حاکی از آن است که در 3 ماه اخیر223‌هزار تن کالای تولیدی از سوی خریداران محصولات پتروشیمی از بورس صادر شده است که تحت عنوان مواد پلاستیکی و اشیای ساخته شده از این مواد، 43‌درصد رشد داشته است.

چالش‌های فعلی بازار محصولات پتروشیمی

بر اساس گزارش سازمان حمایت، نخستین چالشی که بازار محصولات پتروشیمی در شرایط فعلی با آن روبه‌رو است، اجرایی نشدن واردات تلفیقی محصولات دارای کمبود است و نکته قابل‌توجه در بحث واردات تلفیقی به تعویق افتادن مداوم تحویل کالای وارداتی است و به خریداران این پیام را می‌دهد که عزم جدی برای واردات از طرف تامین‌کنندگان وجود ندارد و این موضوع سبب شده است که رقابت‌ها به بازار بازگردد. این روند فعلی و عدم‌واردات سبب می‌شود که صنایع پایین‌دست با رشد قیمت پایه محصول داخلی مواجه شوند، در نتیجه آن تولیدکنندگان اقدام به افزایش قیمت کالاهای تولیدی خود کرده و در نهایت مصرف‌کنندگان کالاهای نهایی تاثیر آن را می‌پذیرند.

چالش دیگری که در بازار محصولات پتروشیمی وجود دارد، قیمت‌گذاری و چالش‌های آن است که چهار رویکرد در این زمینه بر اساس دستورالعمل تنظیم بازار محصولات پتروشیمی در نظر گرفته شده است. مدل اول احصای قیمت فوب ایران از نشریات جهانی، مدل دوم راجع به بازارهای هدف صادراتی، مدل سوم نرخ‌گذاری بر مبنای ضوابط قیمت‌گذاری هیات تعیین و تصویب قیمت‌ها و مدل چهارم بر اساس توافق میان فروشندگان و خریداران است