اگرچه تغییر بهای ارز در کنار نوسان بهای جهانی این گروه از محصولات، دو متغیر اصلی تعیین نرخ در بازار محصولات پتروشیمیایی به شمار می‌‌‌روند؛ اما در پیش‌بینی‌‌‌های معامله‌‌‌گران این بازار، نوسان بهای ارز، آن هم در بازار آزاد، سیگنال قدرتمندی تعبیر می‌شود که حتی این روزها که شاهد روند صعودی در بازارهای جهانی هستیم، بهای ارز به‌عنوان سکاندار معاملات محصولات پتروشیمیایی عمل کرده و توانسته است جهت‌گیری کلی این بازارها را به سمت کاهش داده‌‌‌های معاملاتی، به‌ویژه  در حجم معاملات و میزان تقاضا سوق دهد.

امید به ریزش قیمت‌ها با چاشنی تکانه‌‌‌های کاهش ارز

بررسی‌‌‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد، نرخ پایه هفته گذشته که با افت متوسط هفتگی بهای نیمایی دلار، کاهش محسوسی را به ثبت رساند، هفته جاری نیز ممکن است وقوع چنین رخدادی محتمل باشد؛ چرا که نوسان بهای نیمایی ارز طی هفته گذشته باز هم از این روند کاهشی تبعیت کرده که می‌‌‌تواند زمینه تضعیف بهای پایه محصولات پتروشیمیایی در هفته جاری را نیز ایجاد کند. این مطلب به‌عنوان سیگنالی مهم بر ذهنیت اهالی این بازار اثرگذار بوده که توانسته افت میزان تقاضا را طی معاملات هفته گذشته در این بازار رقم بزند. بنابراین به نظر می‌رسد این بار اهالی بازار خریدهای خود را به امید تداوم ریزش قیمت‌های پایه به تعویق بیندازند که واکنشی متفاوت از عرف هر ساله این بازار در روزهای پایانی سال به شمار می‌رود؛ چرا که هر ساله بازار محصولات پلیمری و شیمیایی بورس‌کالا در روزهای پایانی سال با ورود تقاضای سنتی آن هم  در حجم‌‌‌های بالا مواجه بود که از این مسیر پتانسیل رشد حجم معاملات را در بر داشت. اما در سال‌جاری که غالب ذهنیت اهالی بازارهای موازی نظیر ارز، طلا و عموم کامودیتی‌‌‌ها، قیمت‌های فعلی را در نقطه اوج خود دانسته و انتظار افت نرخ را با کاهش بهای ارز در سر می‌‌‌پرورانند، لازم است این احتمال را نیز در نظر بگیریم که ممکن است نسبت به سال‌های گذشته، این روزها با جریان متفاوتی در میزان تقاضاهای به ثبت رسیده در بورس‌کالا برای خرید مواد اولیه پتروشیمیایی مواجه شویم؛ چرا که با هموار شدن بستر مذاکرات هسته‌‌‌ای و افزایش خوش‌بینی به تعیین تکلیف نتایج جلسات برجام و رفع احتمالی تحریم‌‌‌ها،  فرضیه کاهش قیمت‌ها جدی‌‌‌تر از گذشته ترسیم می‌شود.

افت 13درصدی حجم معاملات پلیمرها از مسیر کاهش تقاضا

تالار محصولات پلیمری بورس‌کالا هفته گذشته میزبان 86‌هزار و 289تن انواع مواد اولیه پلیمری بود که نسبت به هفته ماقبل از افزایش محدود 12/ 1درصدی حکایت داشت. درجا زدن عرضه این گروه از محصولات در سطوح فعلی را می‌‌‌توان سرعت‌گیر جدی رشد حجم معاملات دانست؛ چرا که حتی افزایش 961تنی میزان عرضه در هفته گذشته نیز نتوانست از کاهش جدی حجم معاملات جلوگیری کند. این در حالی است که هنوز بسیاری از گریدهای پرتقاضا و جذاب پلیمری در سطوح پایینی عرضه می‌‌‌‎شوند که به ثبت رقابت‌‌‌های قیمتی در این بازار منجر شده است. به عبارت دقیق‌‌‌تر در عرضه‌‌‌های هفته گذشته، یکی از محصولات این بازار با عنوان اکریلونیتریل بوتادین استایرن (گرید طبیعی) با 60‌درصد رشد قیمت، بیشترین رقابت قیمتی این بازار را از آن خود کرد. پس از آن یکی از عرضه‌‌‌های نقدی پلی‌پروپیلن نساجی با 47‌درصد رشد نرخ و یکی از عرضه‌‌‌های سلف پلی‌استایرن انبساطی با 5/ 41‌درصد رشد قیمت مورد معامله قرار گرفتند. در مقابل این میزان عرضه، به میزان 94‌هزار و 44تن تقاضای خرید برای مواد اولیه پلیمری به بازار وارد شد که نسبت به هفته ماقبل کاهشی بالغ بر 14‌درصد را به همراه داشت و نسبت به 20 هفته گذشته نیز کمترین مقدار به شمار می‌رود. مهم‌ترین دلیل کاهش حجم تقاضا را می‌‌‌توان در تکانه‌‌‌های قیمتی بهای آزاد ارز جست‌وجو کرد که چندی است با افزایش امیدها نسبت به رفع تحریم‌‌‌ها، فرضیه ریزش نرخ را در بین اهالی بازار تقویت کرده است. این در حالی است که بهای نیمایی ارز در هفته گذشته نیز کاهشی بود که احتمال تضعیف قیمت پایه پلیمرها آن هم از مسیر قیمت مبنای نیمایی دلار را بالا می‌‌‌برد.

تقابل عرضه و تقاضای پلیمرها در هفته گذشته کاهش بیش از 13درصدی حجم معاملات را رقم زد و سبب شد تنها به میزان 63‌هزار و 401تن انواع محصولات پلیمری در بورس‌کالای ایران مورد دادوستد قرار گیرد. این میزان حجم معاملات که 5/ 15‌درصد پایین‌‌‌تر از میزان دادوستدهای هفتگی نیمه دوم سال‌جاری تاکنون به شمار می‌رود، از سمت کاهش حجم تقاضا تحت فشار قرار گرفته که چنین کاهش شدیدی را آن هم پس از مدت‌‌‌ها در این بازار به ثبت رسانده است. در واقع اگر از حجم معاملات هفته منتهی به 24دی‌ماه چشم‌پوشی کنیم، حجم دادوستد پلیمرها در هفته گذشته کمترین مقدار طی 28هفته گذشته تاکنون به شمار می‌رود؛ آن هم در شرایطی که طبق عرف هر سال این بازار، ثبت چنین ارقامی در بهمن ماه برای تقاضا و حجم معاملات پلیمرها دور از انتظار بود؛ چرا که هر سال در روزهای پایانی سال، شاهد ورود تقاضای سنتی به این بازار بودیم که در سال‌جاری نه‌تنها خبری از آن نبود، بلکه مجموعه سیگنال‌‌‌های مخابره‌شده به این بازار کاهشی بوده که غالب ذهنیت معامله‌گران را به تعویق انداختن خرید خود  تشویق می‌کند. بنابراین شاهد معامله تنها 73‌درصد از عرضه‌‌‌های هفته گذشته در این بازار بودیم که از هفته منتهی به 26شهریور ماه تاکنون بی‌‌‌سابقه بوده است.

کاهش یکباره داده‌‌‌های پراهمیت در بازار محصولات شیمیایی

در جریان معاملات هفته گذشته در بازار محصولات شیمیایی، شاهد افت همزمان هر سه داده حیاتی معاملات این بازار یعنی میزان تقاضا و عرضه و حجم معاملات بودیم. به عبارت دقیق‌‌‌تر هفته گذشته به میزان 39‌هزار و 555تن انواع محصولات شیمیایی در تالار فیزیکی بورس کالا عرضه شد که نسبت به هفته ماقبل خود از افت نزدیک به 9درصدی حکایت دارد. تقاضا دیگر داده کاهشی این بازار به شمار می‌رود که هفته گذشته با افت محسوس بیش از 18درصدی، به میزان 31‌هزار و 835تن به ثبت رسید که به میزان 20‌درصد پایین‌‌‌تر از متوسط هفتگی نیمه دوم سال‌جاری تاکنون است. به این ترتیب هر دو نیروی اصلی بازار محصولات شیمیایی یعنی عرضه و تقاضا با صف‌آرایی کاهشی در کنار یکدیگر، حجم دادوستدهای این بازار را با کاهش 28/ 16درصدی به میزان 23‌هزار و 834 تن به ثبت رساندند و سبب معامله تنها 60‌درصد از عرضه‌‌‌های این بازار شدند.