سرویس ترجمه انجمن لوله و اتصالات پی وی سی: بخش اول این مقاله 
 

ناحیه BOGRA:

1-    طرح مزرعه RDA
 این طرح در حدود 20 کیلومتریِ جنوب شهر Bogra واقع شده است. چاه عمیق در مزرعه RDA نصب شد و عملیات در سال 1995 آغاز شد. یک پمپ شناور با ظرفیت 56-60 لیتر بر ثانیه استفاده شد. چهار نوع آبیاری  به صورت کانال باز و لوله های زیرزمینی مدفون از قبیل کانال های سیمان پیش ساخته نیم دایره، ذوزنقه ای، بتن سیمانی درجاساخت مستطیلی و لوله های  PVC مدفون به ترتیب  508 متری،633 متری،241 متری و1510 متری در سالهای 1995-96 ساخته شد. منطقه آبیاری حدود 30 هکتار است.

2-    طرح Atail
این طرح در 20 کیلومتری جنوب RDA واقع شده است. چاه عمیق نصب شد و عملیات در سال 1980 آغاز شد. یک پمپ توربین با ظرفیت 56لیتر بر ثانیه همراه با موتور3 فاز القایی استفاده شد. کانال های باز شامل کانال های سیمان با تور سیمی پیش ساخته نیم دایره ای، ذوزنقه ای، کانال بتن سیمانی مستطیلی به ترتیب 400 متری، 235متری، 355متری در سالهای 2003-2004 ساخته شد. منطقه آبیاری حدود 76هکتار است.

3-    طرح Kahalu:
این طرح در 30 کیلومتری شمال RDA واقع شده است. چاه عمیق در Kahalu نصب شد و در سال 1981آغاز شد. یک پمپ توربین با ظرفیت 56 لیتر برثانیه همراه با یک موتور 3فازالقایی استفاده شد. کانال باز و لوله های زیرزمینی مدفون از قبیل کانال های سیمان با تورسیمی پیش ساخته نیم دایره ای، ذوزنقه ای، بتن سیمانی درجاساخت مستطیلی و لوله های  PVC مدفون  به ترتیب 204متری،218 متری،387متری و473متری در سالهای 1995-96 ساخته شد. منطقه آبیاری حدود 80 هکتار است.

منطقه THAKURGAON:

1-    طرح jagannathpur:
این طرح در حدود 5 کیلومتری جنوب غربی شهر THAKURGAON واقع شده است. چاه عمیق (DTW) در این طرح نصب شد و از سال 2004 آغاز شد. یک پمپ شناور با ظرفیت 51 لیتر بر ثانیه با موتو القایی 3 فازی مورد استفاده قرار گرفت. این طرح دارای 210 متر طول برای سیستم توزیع آب با لوله های  PVC مدفون است که در سال 2005 ساخته شد. این منطقه  تحت آبیاری حدود 21 هکتار است.

2-طرح jjargaon:
این طرح در 8 کیلومتری شمال غربی شهر THAKURGAON واقع شده است. چاه عمیق (DTW) در این طرح نصب شد و از سال 2004 آغاز شد. یک پمپ شناور با ظرفیت 51 لیتر بر ثانیه با موتو القایی 3 فازی مورد استفاده قرار گرفت. این طرح دارای 235 متر طول برای سیستم توزیع آب با لوله های  PVC مدفون  است که  در سال 2005 ساخته شد. این منطقه  تحت آبیاری حدود 19هکتار است.

3-طرح Madhappur:
این طرح در 4 کیلومتری شمال شرقی شهر THAKURGAON واقع شده است. چاه عمیق (DTW) در این طرح نصب شد و از سال 2004 آغاز شد. یک پمپ شناور با ظرفیت 51 لیتر بر ثانیه با موتو القایی 3 فازی مورد استفاده قرار گرفت. این طرح دارای 198 متر طول برای سیستم توزیع آب با لوله های  PVC مدفون  است که  در سال 2005 ساخته شد. این منطقه  تحت آبیاری حدود 18 هکتار است.

ناحیه GODAGARI:
1-طرح fazilpur:
این طرح در حدود 2کیلومتری شرق شهر GODAGARI واقع شده است. چاه عمیق در طرح fazilpur نصب شد و عملیات در سال 2003 آغاز شد. یک پمپ شناور با ظرفیت 54 لیتر بر ثانیه با موتور القایی 3فاز مورد استفاده قرار گرفت. چهار نوع آبیاری (کانال باز و لوله های زیرزمینی مدفون) از قبیل کانال های سیمان با تور سیمی پیش ساخته نیم دایره ای، ذوزنقه ای، بتن سیمانی درجاساخت مستطیلی، مستطیلی زهکشی و لوله های  PVC مدفون  به ترتیب به عمق 410 متر،610 متر،720 متر ،762متر و 760متر در سال 2004 معرفی شد. منطقه آبیاری حدود 22.7 هکتار است.

2-    طرح sormongla:
این طرح در حدود 5کیلومتری درشمال شرق شهر GODAGARI واقع شده است. چاه عمیق در طرح sormongla نصب شد و عملیات در سال 2003 آغاز شد. یک پمپ شناور با ظرفیت 54 لیتر بر ثانیه با موتور القایی 3فاز مورد استفاده قرار گرفت. چهار نوع آبیاری (کانال باز و لوله های زیرزمینی مدفون) شامل لوله های  PVC مدفون، زهکشی های زمینیِ مستطیلی بتنی سیمانی (cc)، ذوزنقه ای، نیم دایره ای و مستطیلی به ترتیب 381 متری،762متری،810 متری، 854متری و 915 متری در سال 2004 ساخته شدند. منطقه آبیاری حدود 37.4 هکتار است.

روش تحقیق
اداره BMDA  از سال 1980 کانال های با هزینه پایین به منظوربهبود سیستم توزیع آب را توسعه داد. این کانالها نسبت به کانال های زمینی سنتی از نظر بهره وری و هزینه بهتر عمل می کنند. کانال های مختلفی با مواد متفاوت در زمین های کشاورزی برای بهبود سیستم توزیع آب از جمله مدیریت بهتر آبیاری مورد آزمایش قرار گرفته است. درصورتیکه منطقه تحت کشت بزرگ باشد، کانال های زمینی سنتی هزینه های عملیاتی فراوانی را بر دوش کشاورازن قرار می دهد. بازدهی انتقال کانال های زمینی سنتی 50-55 درصد و میزان هدر رفت آب 40-54 درصد بود. با در نظر گرفتن هدر رفت زیاد آب، اداره BMDA شش سیستم توزیع عمده برای کاهش هدر رفت را توسعه داد:

1-    کانال باز پوشش دار: به شکل مستطیلی درجاساخت
2-    کانال باز پوشش دار: به شکل نیم دایره ای آهنی درجاساخت
3-    لوله های مدفون آبیاری( استفاده از لوله های  PVC)
4-    کانال باز پوشش دار ذوزنقه ای درجاساخت
5-    آبیاری لوله مدفون در STW ( با استفاده از لوله  PVC)

تعیین بازدهی انتقال
بازدهی انتقال آب(Ec) برابر با نسبت درصد مقدار آب تحویل داده شده توسط کانال یا لوله کشی به مقدار آب انتقال یافته است.بهره وری انتقال (Ec) با اتخاذ فرمول زیر محاسبه شد:
Ec=Qo/Qi *100         (1)
که در آن :
Ec: بازدهی انتقال بر حسب درصد
Qo: مقدار آب تحویل داده شده توسط یک سیستم انتقال (خروجی)
Qi: مقدار آب تحویل داده شده به یک سیستم انتقال ( جریان به داخل)
1-کانال های باز پوشش دار

روش های مختلف اندازه گیری جریان در کانال های آبیاری باز در مزرعه وجود دارد. آنها می توانند به چهار دسته تقسیم شوند:
1-    اندازه گیری حجمی
2-    روش مساحت- سرعت
3-    اندازه گیری سازه ها(روزنه ها، بتن، فلوم)
4-    روش های ردیاب(رقت)

در هشت طرح توزیع، حجم آب (جریان داخلی و خروجی) با روش مساحت- سرعت اندازه گیری شد.میزان عبور جریان از یک نقطه در یک کانال باز با ضرب کردن مساحت سطح مقطع بخش جریان در گوشه های راست مسیر جریان با سرعت متوسط آب اندازه گیری می شود.

تخلیه= مساحت*سرعت
 یا Q=A*V  (2)
Q= میزان تخلیه (l / s)
A = مساحت سطح مقطع کانال (متر مربع)
V = سرعت متوسط جریان (متر/ثانیه)

مساحت سطح مقطع با اندازه گیری های مستقیم تعیین شد. سرعت با روش شناور شدن اندازه گیری شد.یک بخش مستقیم از کانال حدود 20 متر طول با یک سطح مقطع نسبتا یکنواخت انتخاب شده است. اندازه گیری های مختلف عمقی و عرضی در طول بخش آزمایشی برای دستیابی به  میانگین مساحت مقطع عرضی انجام شد. برای تعیین سرعت آب سطح کانال، طول بخش آزمون به میانگین زمانی که شناور از آن عبور می کند، تقسیم می شود. از آنجایی که سرعت شناور روی سطح آب از میانگین سرعت جریان بیشتر است، لازم است که اندازه گیری باضرب یک فاکتور ثابت( فاکتور تصحیح سرعت) که معمولا 0.66فرض می شود، اصلاح گردد. برای به دست آوردن میزان جریان، این سرعت متوسط(فاکتور تصحیح*سرعت اندازه گیری شده) در میانگین مساحت مقطع عرضی جریان ضرب می شود.

2-لوله های مدفون
تخلیه پمپ لوله با استفاده از روش Trajectory اندازه گیری شد. در این روش میزان جریان با تعیین مختصات هر نقطه از جریان بدست می آید.در شرایط عملیاتی، جریان در خروجی لوله از پمپ باید کامل باشد. 

تعیین هدررفت آب آبیاری
هدررفت انتقال با استفاده از روش جریان داخلی –جریان خروجی که شامل اندازه گیری میزان جریان آبی است که در مسیر آب بخش آزمون جریان می یابد و میزانی آبی که از آن خارج می شود.

1-    کانال بازپوشش دار: هدر رفت انتقال در کانال های باز با استفاده از روش مساحت- سرعت اندازه گیری شد. وقتی که جریان ثابت شد قرائت می شود. ثبت ها به طور همزمان سه بار در فاصله 5 دقیقه انجام شد با اندازه گیری طول بخش تحت آزمون میزان هدر رفت آب در هر 100 متر توسط فرمول زیر محاسبه شد:
Ql = (Qi – Qo)/L*100  (3)
که در آن :
l = میزان هدر رفت آب در لوله های دفن شده (l / s / 100 m)
Qo = مقدار آب که توسط یک سیستم  انتقال (خروجی) تحویل داده شده (لیتر / ثانیه)
Qi = مقدار آب تحویل داده شده به یک سیستم انتقال (ورودی جریان) (l / s)
L = طول خطوط لوله تحت آزمون (متر)

2-    لوله مدفون:
برای اندازه گیری  هدر رفت آب در لوله های دفنی، پمپ تخلیه  با روش trajectory انداره گیری شد. این روش سه بار برای به دست آوردن میانگین تخلیه از پمپ تکرار شد. این تخلیه در یک خروجی نزدیک به انتهای خط اصلی با استفاده از روش مساحت- سرعت اندازه گیری شد. اندازه گیری ها همزمان زمانی که جریان از درون کانال ثابت شد گرفته شد. هدر رفت آب با استفاده از فرمول 3 محاسبه شد.
تحلیل داده ها:

1-    تاثیر سیستم توزیع آب بهبود یافته
تغییرات مربوط به منطقه تحت کشت،زمین برای سیستم توزیع، هزینه آبیاری، یکنواختی در توزیع آب آبیاری، زمان فرا رسیدن آبیاری و غیره در این بخش شرح داده شده است. اکثر داده ها از طریق مصاحبه با کشاورزان و همچنین مدیران و مشاهدات میدانی جمع آوری شد. با استفاده از نقشه طرح ،منطقه تحت کشت واقعی و بالقوه، محل سیستم کانال و برنامه ریزی استفاده از زمین شناسایی شد.

                                 جدول 1- تعیین بازدهی انتقال و هدر رفت آب در منطقه Thakurgaon

2-    تاثیر بر توسعه منطقه تحت کشت:

 پس از توسعه سیستم آب بهبودیافته، تاثیر مثبتی بر روی پروژه تنوع محصولات(CDP) داشته است. لازم به ذکر است که با افزایش منطقه تحت کشت میزان کاربران آب نیز افزایش می یابد.گزارش شده که سیستم توزیع آب بهبود یافته عامل مهمی در این تغییر است.

بحث و نتایج:
بازدهی انتقال:

1-    منطقه Thakurgaon
لوله های زیرزمینی مدفون( pvc) تنها نوع سیستم توزیع آب در طرح های این منطقه است. جدول 1 بازدهی انتقال را به ترتیب برای طرح های Jagannathpur، Madhappurو Jhargaon92.17 درصد،92 درصد و 93.47 درصد نشان می دهد که به طور متوسط برابر با 92.55 درصد است. مهم است که توجه داشته باشیم که طرح Jhargaon بالاترین بازدهی انتقال (93.47 درصد) و طرح Madhappur کمترین عملکرد(92 درصد) را در انتقال داشته است. اما با این حال تمام سیستم ها به طورقابل توجهی راندمان بالایی در انتقال در مقایسه با میانگین ملی(40 درصد) ارائه می دهد.

2-    منطقه Bogra:
همانطور که در جدول 2 نشان داده شده است، بازدهی انتقال لوله های  pvc مدفون، مستطیلی بتنی سیمانی، ذوزنقه ای و سیستم نیم دایره ای برای Kahaluو  مزرعه RDA به ترتیب 95.37 درصد، 91.20 درصد، 90.06 درصد و 88.13 درصد است. ذکر این نکته لازم است که لوله های مدفون  PVCبالاترین بازدهی انتقال(95.37 درصد) و سیستم نیم دایره ای کمترین عملکرد را ارائه می دهد.

3-    منطقه Godagari:
جدول 3 نشان می دهد که بازدهی انتقال لوله های مدفون  PVC،بتنی سیمانی مستطیلی،ذوزنقه ای، نیم دایره ای و زهکشی زمین مستطیلی برای طرح Fazilpur و Sormongla به ترتیب برابر با 94.46 درصد، 89.1 درصد، 87.8 درصد و 86.82 درصد و58.66 درصد است. لازم به ذکر است که لوله های دفن شده  PVCدارای بالاترین بازدهی انتقال (94.46 درصد) و سیستم زهکشی زمین مستطیلی پایین ترین عملکرد (58.66 درصد) را ارائه می دهد.

-    هدررفت آب آبیاری

1-    منطقه Thakurgaon:
هدر رفت آب از لوله های مدفون  PVC در طرح های مورد مطالعه با استفاده از روش جریان ورودی و خروجی انجام شده است. که بیشترین میزان هدر رفت در طرح Madhappur (8.06 درصد) و کمترین میزان هدر رفت (6.53 درصد) در طرح Jhargaon مشاهده شد.

2-    منطقه Bogra:
کمترین میزان هدر رفت آب (6.11 درصد) از لوله های  PVC  مدفون و بیشترین مقدار (11.59 درصد) مربوط به نیم دایره ای است.

3-    منطقه Godagari:
کمترین میزان هدر رفت آب (5.45 درصد) مربوط به لوله های  PVC  و بیشترین مربوط به زهکشی زمین مستطیلی است(41.31 درصد)

مزیت سیستم توزیع آب بهبود یافته توسط BMDA
محور اصلی این مطالعه ارزیابی عملکرد کلی  سیستم های توزیع آب مختلف BMDA با توجه به جنبه های فنی و مالی بود. اما ملاحظات تکنولوژیکی به تنهایی برای تعیین یا توجیه پذیرش یک روش خاص برای بهبود کشاورزی کافی نیست. همچنین در نظر گرفتن الگوی تولید کشاورزان و فعالیت های تولیدی آنها ضروری است. در مورد کانال بهبود یافته، تمام کشاورزان و مصرف کنندگان آب، رضایت کامل خود را نشان دادند زیرا باعث کاهش اتلاف آب و هزینه های نگهداری می شود. با توجه به همه بیانات کشاورزان  در رابطه با الویت  آنها برای انواع کانال های جدید ابداع شده توسط این آکادمی، حدود 80 درصد از آنها نظر خود را در حمایت از سیستم آبیاری با لوله های مدفون  PVC و 20 درصد برای کانال های سیمان به شکل نیم دایره اعلام کرده اند. با این حال، تمام پاسخ دهندگان در مورد سیستم کانال های ذوزنقه ای و مستطیلی نظری نداشته اند. 

نتیجه گیری:
نظر تمام کشاورزان و مصرف کنندگان آب در مورد سیستم های توزیع آب بهبود یافته به ویژه لوله های  PVC مدفون مثبت بود.طبق گفته آنها توسعه این تکنولوژی پوشش دار در بنگلادش و همچنین کشورهای در حال توسعه مناسب است. بیش از 70 درصدکشاورزان و کاربران ذینفع آب اظهار داشتند که کانال برای هر طرح DTW می تواند با سیستم لوله های  PVC مدفون احداث شود. بازدهی انتقال  لوله های مدفون  PVC برای نواحی Bogra، Thakurgaonو Godagari به ترتیب 95.37 درصد، 90.46 درصد و 94.46 درصد بود و میزان اتلاف آب6.11 درصد، 9.55 درصد و 5.45 درصد بود.BMDA سیستم های توزیع آب را که موثرتر، کارآمدتر و خیلی بهتر نسبت به سیستم های متداول است، توسعه داد و سیستم های توزیع آب در مکان های مختلف کشور بدون هیچ گونه محدودیتی در حال اجرا هستند.این سیستم می تواند به طور گسترده ای به عنوان یک مدل در زمینه افزایش تولید محصولات کشاورزی در بنگلادش مورد استفاده قرار گیرد. در بین تمام سیستم های توزیع آب، لوله های  PVC  مدفون ،از مناسب ترین سیستم های توزیع است