جدیدترین گزارش شاخص مدیران خرید صنایع منتخب کشور که توسط مرکز پژوهش‌های اتاق ایران منتشر شده است نشان می‌دهد که یکی از مشکلات مهم صنایع در مهرماه، مساله فروش و صادرات بوده است، به این معنی که حتی اگر صنعتی در فروش محصولات خود مشکل خاصی نداشته باشد، بازهم موانع صادراتی سد راه این صنعت وجود دارد و صنعت مذکور، توانایی صادراتی قابل قبولی نخواهد داشت.

با وجود این، همچنان انتظارات تولید در صنایع وضعیت قابل‌توجه و مثبتی را به خود می‌‌‌بیند و اگر گشایش‌‌‌های لازم در صادرات و تامین مواد اولیه و تامین مالی صورت گیرد، وضعیت فروش و صادرات محصولات نیز بهبود یافته و صنایع با رونق بیشتر تولید مواجه خواهند شد. گزارش مهرماه شامخ در بخش صنایع منتخب نشان می‌دهد که اگرچه صنایع لاستیک و پلاستیک با افت ۴واحدی، صنایع فرآورده‌‌‌های نفت و گاز با افت ۳واحدی، صنایع کانی غیرفلزی با افت ۳واحدی و صنایع شیمیایی با افت ۳واحدی، در حال حرکت به سوی رکودی شدن هستند، دیگر صنایع، وضعیتی رو به بهبود دارند.

به این ترتیب براساس این گزارش، شاخص مدیران خرید برای صنایع لاستیک و پلاستیک در عدد ۵۳.۸، صنایع فرآورده‌های نفت و گاز در عدد ۵۷.۷، صنایع نساجی در عدد ۶۶.۹، صنایع ماشین‌سازی و لوازم‌خانگی در عدد ۵۷.۰، صنایع کانی غیرفلزی در عدد ۵۴.۶، صنایع غذایی در عدد ۵۹.۴، صنایع شیمیایی در عدد ۵۱.۱، صنایع چوب، کاغذ و مبلمان در عدد ۵۴.۴.، صنایع پوشاک و چرم در عدد ۵۳.۸ و سایر صنایع در عدد ۵۱.۱ قرار گرفته است.

حرکت لاستیک و پلاستیک به سوی رکودی شدن

در صنایع لاستیک و پلاستیک، مدیران خرید معتقدند با وجود افزایش میزان تولید محصولات، با توجه به افت میزان سفارش‌های جدید، میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی بالا نرفت. با وجود اینکه شاخص میزان فروش این صنایع با رشد مواجه شده است، شاخص‌‌‌های موجودی مواد اولیه و سرعت انجام و تحویل سفارش در این صنایع با افت مواجه شده‌اند.

با توجه به افزایش قابل‌توجه قیمت خرید مواد اولیه، دور از انتظار هم نبود که شاخص موجودی مواد اولیه این صنعت با کاهش مواجه شود. میزان صادرات کالا در این صنایع از بعد شاخصی به تبعیت از کاهش میزان سفارش‌های جدید با افت مواجه شده است؛ حال آنکه موجودی محصول در این صنایع با رشد مواجه شده است که می‌‌‌توان دلیل آن را در تولید بیشتر و نبود سفارش جدید جست‌‌‌وجو کرد. این وضعیت در نهایت برای این صنعت به کاهش قیمت محصولات تولیدی منجر شده و به همین سبب، مدیران خرید این صنعت امیدی به رشد تولید در ماه آبان از بعد شاخصی ندارند.

افت فشار تولید در صنایع نفت و گاز

در صنایع فرآورده‌های نفت و گاز، مدیران خرید با اعلام نظر خود، شاخص مقدار تولید محصولات و میزان سفارش‌های جدید را با کاهش همراه دانسته‌اند. با توجه به رشد موجودی مواد اولیه در این صنایع و کاهش میزان موجودی انبار، انتظار می‌‌‌رفت این صنعت با رکود در فروش مواجه شود. با توجه به کاهش شاخص میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی در صنایع نفت و گاز، مدیران خرید از افت میزان فروش و افت میزان صادرات خود نیز خبر داده‌اند. کاهش مقدار تولید باعث شده است تا مصرف حامل‌‌‌های انرژی نیز با کاهش مواجه شود؛ زیرا تولید جدیدی به شکلی قابل‌توجه صورت نگرفته است. البته باید گفت کاهش قیمت خرید مواد اولیه نیز بر افزایش موجودی مواد اولیه این صنایع موثر بوده است. حال آنکه با توجه به رکودی شدن فروش، قیمت محصولات تولیدی نیز با کاهش مواجه شده است.

اثر تغییر فصل بر رشد تولید نساجی

با توجه به نزدیک‌شدن روزهای سرد سال، صنایع نساجی به دیدگاه مدیران خرید با افزایش مقدار تولید محصولات و میزان سفارش‌های جدید خود روبه‌رو شده‌اند. با توجه به رشد حجم تولیدی، این صنایع اقدام به استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی بیشتر کردند، اما باز هم سرعت انجام و تحویل سفارش آنها کاهش یافته است. می‌‌‌توان این موضوع را نیز در نظر گرفت که مواد اولیه این صنعت به دلیل تغییر فصل با رشد قیمت مواجه شده است. با این حال این صنعت به دلیل نیاز خود، اقدام به کاهش خرید مواد اولیه نکرد و موجودی مواد اولیه با رشد مواجه شد. میزان فروش بالا در ماه شهریور باعث شد تا موجودی انبار این صنعت به‌رغم کاهش شیب میزان فروش در مهرماه، با کاهش مواجه شود. حال آنکه انتظارات تولید در این صنعت با رشد مواجه شده و این امری دور از انتظار نیست.

جهش تولید ماشین‌سازی و لوازم‌خانگی

صنایع ماشین‌سازی و لوازم‌خانگی با رشد قابل‌توجه در میزان تولید محصولات و سفارش‌های جدید از دیدگاه مدیران خرید مواجه شده‌اند. با توجه به وضعیت رو به بهبود این صنعت، خرید موجودی مواد اولیه با توجه به کاهش قیمت آن از دیدگاه مدیران خرید، با رشد مواجه شد. تولید بالاتر و رشد حجم سفارش‌ها باعث شد تا مدیران خرید این صنعت، از رشد استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی نیز خبر دهند. با وجود رشد میزان فروش محصولات در این صنعت، میزان شاخص صادرات کالا تقریبا ثابت ماند. این درحالی است که شاخص قیمت محصولات این صنعت نیز با رشد مواجه شد. در نهایت، با توجه به بهبود وضعیت در ماشین‌سازی و لوازم‌خانگی، رشد انتظارات تولید در این صنعت اتفاقی دور از انتظار نیست.

افت تولید و فروش کانی‌‌‌های غیرفلزی

در صنایع کانی غیر‌فلزی، وضعیت اعلامی از سوی مدیران خرید حاکی از آن است که تولید محصولات با کاهش مواجه شد. حال آنکه میزان سفارش‌های این صنعت با رشدی کوچک مواجه شده و همچنان تقاضای قابل قبولی در این صنعت وجود دارد. با این حال سرعت انجام و تحویل سفارش با افت مواجه شده و از همین رو، مدیران خرید این بخش از افزایش میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی خبر داده‌اند.  با توجه به رشد بیشتر از قبل شاخص قیمت خرید مواد اولیه، عجیب نیست میزان موجودی مواد اولیه این صنایع از دیدگاه مدیران خرید با افت مواجه شده باشد. با توجه به تولید بالای ماه گذشته، میزان موجودی انبار این صنایع در وضعیت قابل قبولی به سر می‌‌‌برد و به همین دلیل، سفارش‌های جدید از این بخش تامین می‌‌‌شوند. به‌رغم رشد شاخص صادرات کانی‌‌‌های غیرفلزی، شاخص میزان فروش محصولات این صنعت با افت مواجه شد، بنابراین بازار اثری منفی بر قیمت محصولات تولیدشده نیز گذاشته است. حال آنکه جمیع این موضوعات باعث کاهشی واضح در انتظارات تولید مدیران خرید این بخش شده است.

صادرات سخت صنایع فلزی

صنایع فلزی به گواه مدیران خرید خود با رشد شاخص تولید محصولات و افزایش سفارش‌ها مواجه شدند. این موضوع بر رشد سرعت انجام و تحویل سفارش‌ها به امید دریافت هرچه زودتر مطالبات نیز اثر گذاشت. با توجه به کاهش شاخص قیمت خرید مواد اولیه، شاخص موجودی مواد اولیه این صنعت با رشد مواجه شد و به دلیل نیاز به تولید بالاتر، میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی در این صنعت نیز رشد کرد. به‌رغم اینکه میزان فروش محصولات در این صنعت با رشد مواجه شده، اما شاخص میزان صادرات روندی کاهشی به خود گرفته است که می‌‌‌توان دلیل این موضوع را در مشکلات صادراتی کشور و موانع این مسیر جست‌‌‌وجو کرد. وضعیت رشد تولید و سفارش‌ها و همچنین میزان فروش صنایع فلزی باعث شده است تا مدیران خرید این بخش با نگاهی مثبت به انتظارات تولید در ماه آبان، نظر خود را بالاتر از شهریور اعلام کنند.

ناامیدی صنایع غذایی به‌رغم رشد تولید و صادرات

صنایع غذایی به دیدگاه مدیران خرید خود با رشد شاخص تولید محصولات و میزان سفارش‌ها مواجه شده‌اند و به این ترتیب، موجودی مواد اولیه که با رشد شاخص قیمت خرید خود نیز مواجه شده، کاهش یافت. همچنین به‌رغم کاهش شاخص میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی در این بخش، سرعت انجام و تحویل سفارش با رشد مواجه شد. به طور کلی، صنایع غذایی مدتی طولانی است که به دلیل قوانین کار و دیگر مشکلات، با معضل تعدیل نیرو مواجه هستند و مدیران این صنعت باید چاره‌ای برای این موضوع بیندیشند. رشد میزان سفارش‌ها و همچنین میزان فروش در مهرماه باعث شده تا شاخص موجودی محصول این صنعت با کاهش مواجه شود، اما این صنعت، رشد قابل‌توجهی در شاخص میزان صادرات کالای خود داشت. با وجود اینکه وضعیت این صنعت خوب و قابل قبول به نظر می‌رسد، اما گویی مشکلات استخدام نیروی انسانی و همچنین کاهش موجودی مواد اولیه، سایه خود را بر کاهش شاخص انتظارات تولید در ماه آبان مدیران خرید صنایع غذایی انداخته است.

رکود تولید و فروش در صنایع شیمیایی

مدیران صنایع شیمیایی معتقدند شاخص‌‌‌های تولید محصولات، میزان سفارش‌ها و موجودی مواد اولیه در کنار میزان فروش محصولات با کاهش مواجه شده‌اند. به این ترتیب دور از انتظار نیست که با کاهش تولید، فروش محصولات این صنعت از محصولات موجود در انبار باشد. در نتیجه موجودی انبار این صنعت با کاهش مواجه شده است. با این حال، با توجه به رشد انتظارات تولید برای ماه آبان در این صنایع، شاخص میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی با رشد مواجه شده است. به نظر می‌رسد به‌جز دلایل تورمی و رشد قیمت مواد اولیه، افزایش شاخص صادرات نیز بر رشد قیمت محصولات تولیدشده در این صنعت موثر باشد. نکته جالب جایی است که این صنعت اتکای قابل‌توجهی به صادرات داشت و به‌رغم کاهش فروش، شاخص صادرات این صنعت با رشد مواجه شده است.

رشد استخدام با کاهش سرعت تحویل صنایع چوب

مدیران خرید صنایع چوب، کاغذ و مبلمان معتقدند شاخص تولید محصولات و میزان سفارش‌های جدید این صنایع با رشد مواجه شده است؛ حال آنکه سرعت انجام و تحویل سفارش این صنایع با کاهش مواجه شده است و به همین روی برای حل مساله، این صنایع دست به استخدام نیروی انسانی جدید دست زده‌اند. موجودی مواد اولیه در این صنایع با وجود رشد شاخص قیمت خرید آنها با افزایش مواجه شده است. با این حال به دلیل رشد شاخص فروش و میزان سفارش‌ها، شاخص موجودی انبار با کاهش مواجه شد. با توجه به رشد فروش، انتظار می‌‌‌رفت این صنعت با رشد میزان شاخص صادرات کالا نیز مواجه شود که همین اتفاق هم افتاد. با وجود این، مصرف حامل‌‌‌های انرژی در این صنعت با کاهش مواجه شد. جمیع موضوعات باعث شد تا قیمت محصولات تولیدشده با رشد مواجه شود و به طور کلی، مدیران خرید این بخش از رشد شاخص انتظارات تولید در ماه آبان خبر دهند.

مواد اولیه؛ مانع اصلی رشد قابل قبول  پوشاک و چرم

با توجه به آغاز فصول سرد و رشد تولید صنایع نساجی، انتظار می‌‌‌رفت صنایع پوشاک و چرم نیز به‌زودی با رشدی چشمگیر در تولید و فروش محصولات خود مواجه شوند؛ حال آنکه تنها رشد خفیفی از نظر مدیران خرید این صنعت در شاخص مقدار تولید محصولات احساس شده است. با وجود این، میزان سفارش‌های جدید با کاهشی قابل‌توجه مواجه شد که می‌‌‌توان دلیل این موضوع را در نبود سرمایه در اختیار خریداران جست‌‌‌وجو کرد. تامین مالی که به یکی از معضلات صنایع تبدیل شده، باعث شده است تا این صنایع با کاهش خرید محصولات خود مواجه شوند. شاخص سرعت انجام و تحویل سفارش کماکان در این صنایع وضعیت خوبی داشته، اما تامین مواد اولیه، مشکل اصلی این صنایع بوده است. با کاهش عظیم شاخص موجودی مواد اولیه این صنایع، مدیران خرید این بخش زنگ خطر تامین مواد اولیه را به صدا درآوردند.

 حال آنکه شاخص استخدام نیروی انسانی که با رشد مواجه شده است، حاکی از حرکت این صنایع به سوی افزایش تولید است. با توجه به رشد شاخص قیمت محصولات تولیدی و ثبات تقریبی فروش، انتظار می‌‌‌رفت صادرات این صنایع با رشد مواجه شود، اما این موضوع رخ نداده است که می‌‌‌توان دلیل آن را در وجود مشکلات در زمینه صادرات جست‌‌‌وجو کرد.

کاهش تولید سایر صنایع؛ دلیل کاهش انتظارات ماه آبان

در بخش سایر صنایع، مدیران خرید از کاهش مقدار تولید محصولات و همچنین کاهش شاخص موجودی انبار خبر دادند؛ موضوعی که می‌تواند به دلیل کاهش شاخص‌‌‌های میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی و موجودی مواد اولیه رخ داده باشد. حال آنکه قیمت خرید مواد اولیه این صنایع کماکان در حال رشد بوده و تنها با شیب کندتری این افزایش رخ می‌دهد. با توجه به ثبات شاخص صادرات، رشد شاخص میزان فروش محصولات را می‌‌‌توان به دلیل فروش بیشتر در بازارهای داخلی دانست. هرچند در نهایت، مدیران خرید این بخش به‌رغم رشد قیمت محصولات تولیدی به دلیل رکود در تولید، انتظاراتی پایین‌‌‌تر برای تولید در ماه آبان دارند.