تبلور سیگنال جهانی در تعیین نرخ پایه

قیمت پایه محصولات پتروشیمی برای عرضه در بازار فیزیکی بورس‌کالا ظرف هفته پیش‌‌‌رو از دوشنبه بیستم شهریور تا یکشنبه بیست‌وششم این ماه با ترکیبی از کاهش و افزایش نرخ اعلام شد. نرخ تسعیر ارز در تعیین قیمت‌‌‌های پایه برابر نرخ ارز حواله‌‌‌ای در بازار مبادله و برابر 37هزار و 500تومان در نظر گرفته شد، نرخ تسعیر ارز مورد استفاده در تعیین قیمت‌‌‌های پایه نسبت به نرخ تسعیر ارز در هفته قبل افت یک‌صدم درصدی داشت، اما افزایش جهانی عمده محصولات شیمیایی از رشد قیمت‌‌‌های پایه این گروه کالایی حمایت کرد. با وجود این، نرخ پایه اغلب محصولات پلیمری کاهشی بود. با این حال صعود بهای نفت و نفتا در بازارهای جهانی ظرف روزهای پایانی هفته اخیر باعث می‌‌‌شود که نرخ پایه محصولات پلیمری نیز در میان‌مدت با سیگنال افزایشی جهانی مواجه شود.

رشد نرخ پایه با حمایت ارزی

نرخ ارز معیار در تعیین بهای پایه محصولات پتروشیمی برای عرضه در بازار فیزیکی بورس کالای ایران از هفته دوم شهریورماه به ارز حواله مبادله‌‌‌ای تغییر یافت. بانک‌‌‌مرکزی در مکاتبه با وزارت نفت، نرخ فروش حواله مرکز مبادله ارز و طلای ایران را مبنای نرخ تسعیر قیمت خوراک و قیمت پایه محصولات پالایشی و پتروشیمی در بورس‌‌‌کالا اعلام کرد. در این نامه آمده است؛ ترتیبی اتخاذ کنند تا نرخ فروش حواله مرکز مبادله ارز و طلای ایران مبنای نرخ تسعیر قیمت خوراک و قیمت پایه بورس‌‌‌کالا قرار گیرد. این تصمیم مورد تایید بانک‌مرکزی و لازم‌الاجراست.

به این ترتیب پس از حدود هشت‌ماه تثبیت نرخ ارز معیار در تعیین قیمت پایه محصولات پتروشیمی و پالایشی در محدوده 28هزار و 500تومان، نرخ تسعیر ارز پتروشیمی‌‌‌ها و نرخ حواله ارز در بازار مبادله شد. تغییر نرخ تسعیر ارز از 28هزار و 500تومان به 37هزار و 500تومان، قیمت پایه محصولات پتروشیمی و پالایشی را با رشد 5/ 31درصدی مواجه کرد. ظرف ماه‌‌‌های گذشته و طی بازه زمانی تثبیت نرخ تسعیر ارز محصولات پتروشیمی و پالایشی، برخی محصولات در نرخ پایه داوستد می‌‌‌شدند، اما در محصولاتی که میزان تقاضای آنها بیش از میزان عرضه بود، نوسان نرخ ارز در بازار آزاد به روند معاملات و قیمت پایانی‌شان جهت می‌‌‌داد. در این شرایط تغییر یکباره نرخ تسعیر ارز در رینگ پتروشیمی و پالایشی، بر روند معاملات محصولاتی که میزان تقاضایشان کمتر از عرضه بود اثرگذار خواهد شد.

خداحافظی رینگ پتروشیمی با رقابت هیجانی

افزایش قیمت پایه متاثر از جهش نرخ تسعیر ارز بر روند معاملات رینگ پتروشیمی ظرف هفته گذشته اثرگذار شد و با فروکش کردن تب خرید از حجم معاملات در رینگ شیمیایی و پلیمری‌‌‌ها کاست. به این ترتیب ظرف هفته منتهی به روز جمعه هفدهم شهریورماه 85هزار تن محصول پلیمری از رینگ فیزیکی بورس‌کالا مورد معامله قرار گرفت. این درحالی بود که میزان عرضه برابر 113هزار تن بود و به این ترتیب نسبت حجم معامله به حجم عرضه در دومین هفته شهریورماه به 75درصد کاهش یافت؛ این در حالی بود که ظرف هفته‌‌‌های قبل بیش از 80درصد عرضه‌‌‌ها معامله می‌‌‌شد.

افزایش قیمت‌‌‌های پایه متاثر از سیگنال رشد نرخ تسعیر ارز از رقابت برای محصولاتی نظیر پلی‌‌‌پروپیلن‌‌‌ها نیز کاست. ظرف ماه‌‌‌های گذشته و در میانه جهش تقاضا این محصول با رقابت‌‌‌های بیش از 150درصدی نیز در رینگ بازار فیزیکی بورس کالا معامله شده بود. البته ظرف هفته‌‌‌های اخیر میزان رقابت قیمتی برای این محصول نیز به محدوده 100درصد کاهش داشت. افزایش قیمت‌‌‌های پایه با تغییر نرخ تسعیر ارز باعث شد تا رقابت قیمتی برای کسب سهم از  عرضه این محصول به محدوده 60 تا 80درصد  کاهش یابد. فاصله 32درصدی میان نرخ  حواله ارز مبادله و نرخ ارز در بازار آزاد و عدم توازن در عرضه و تقاضا مهم‌‌‌ترین دلایل رقابت‌‌‌های بالا در رینگ این بخش از محصولات پلیمری در نیمه شهریورماه بود.

میزان فروش محصولات پلیمری از رینگ فیزیکی بورس‌کالای ایران از 99هزار تن در هفته منتهی به 10شهریور به 85هزار تن در هفته منتهی به 17شهریور کاهش یافت و به این ترتیب حجم فروش در این رینگ کاهش 16درصدی داشت. این در حالی بود که در این فاصله زمانی  ارزش معاملات از 8/ 32هزار میلیارد ریال در هفته منتهی به 10شهریور به 33هزار میلیارد ریال افزایش داشت. افزایش نرخ‌‌‌های پایه باعث شد تا با وجود کاهش 16درصدی حجم معاملات به میزان 6/ 0درصد بر ارزش معاملات افزوده شود.

فروکش کردن تقاضا و حجم فروش در رینگ پتروشیمی نتیجه چندین عامل بود. از سویی افزایش قیمت‌‌‌های پایه با تغییر نرخ تسعیر ارز باعث شد تا تقاضای سرمایه‌‌‌ای در این بازار کاهش یابد. از سوی دیگر با افزایش قیمت‌‌‌های پایه، نیاز صنایع تکمیلی به نقدینگی برای تامین مواد اولیه رشدی قابل ملاحظه داشته که این موضوع  عاملی در جهت فروکش تقاضاست.  بررسی روند معاملات محصولات شیمیایی در رینگ فیزیکی بورس‌کالا ظرف هفته منتهی به 17شهریورماه نیز از فروش بالغ بر 27هزار تن محصول حکایت دارد. این در حالی است که در این بازه زمانی بالغ بر 48هزار تن محصول شیمیایی در رینگ فیزیکی بورس‌کالا عرضه شده بود. به این ترتیب نسبت حجم معامله به عرضه به 56درصد کاهش یافت. 

در حالی ظرف هفته منتهی به 17شهریورماه حجم معامله محصولات شیمیایی از رینگ فیزیکی بورس‌کالا به 27هزار و 400تن رسید که ظرف هفته قبل یعنی هفته منتهی به 10شهریور بالغ بر 36هزار و 800تن محصول از این بازار مورد معامله قرار  گرفت. به این ترتیب با تغییر نرخ تسعیر ارز 36درصد از حجم فروش شیمیایی‌‌‌ها کاسته شد. این در حالی بود که رشد نرخ‌‌‌های پایه از ارزش معاملات حمایت کرد. ارزش معاملات در رینگ شیمیایی در هفته منتهی به 17شهریور به 88/ 5هزار میلیارد ریال رسید. این در حالی است که ارزش معامله در رینگ شیمیایی در هفته منتهی به 10شهریور برابر 99/ 6هزار میلیارد ریال بود. به این ترتیب در حالی که 36درصد از حجم فروش شیمیایی‌‌‌ها در بازه یک‌هفته‌‌‌ای کاسته شد، ارزش معامله به میزان 8/ 18درصد کاهش یافت.

سیگنال جهانی افزایشی ماند

بازگشت بهای نفتا به مسیر رشد در بازارهای جهانی از رشد قیمت پایه محصولات پتروشیمی حمایت می‌‌‌کند. نرخ محصولات پلیمری همگرایی بالایی با نوسان قیمت نفتا دارد. این محصول ظرف هفته منتهی به روز جمعه هشتم سپتامبر با ثبت رشد هفتگی 5/ 5درصدی با نرخ 667دلار به ازای هر تن معامله شد که این رقم بیشترین نرخ فروش آن پس از نیمه آوریل امسال بود. بازگشت نفتا به مسیر رشد نرخ با افزایش هزینه تولید محصولات پلیمری از رشد نرخ آنها در میان‌مدت حمایت می‌‌‌کند. افزایش بهای نفتا در بازارهای جهانی بر قیمت محصولات پتروشیمی در بازار داخل نیز اثرگذار شده و رشد نرخ‌‌‌های پایه را به دنبال دارد.