دکتر رضا سراج کارشناس رسمی استاندارد مطرح کرد:
استفاده از لوله واتصالات یوپیویسی در 95 درصد انشعابات پروژههای شرکت آب و فاضلاب مشهد
لطفاً در ابتدا حوزه فعالیت خود را توضیح دهید و این که در حال حاضر وضعیت لوله و اتصالات در بخش آب و فاضلاب چگونه است؟
حوزه فعالیت اینجانب نظارت بر کیفیت محصولات مورد مصرف در صنایع نفت , گاز , پتروشیمی برق و آب و فاضلاب می باشد که با توجه به رسالت فعالیتی آن انجمن محترم صرفا در رابطه با محصولات مورد مصرف در صنایع آب و فاضلاب در خدمت هستم .
تقریبا بیش از 95 درصد انشعابات پروژه های شبکه فاضلاب اجرا شده دراستان خراسان رضوی از جنس یو پی وی سی بوده است .
آیا تا کنون شما به دلیل استفاده از محصول بی کیفیت یو پی وی سی در این زمینه دچار مشکل شده اید؟ این ایراد بیشتر از طرف چه کسی بوده است؛ از طرف کارفرما، مصرف کننده و یا ناظر؟
بله موارد معدودی بوده . بنده ایراد اصلی در این زمینه را متوجه کارفرما یان محترم میدانم؛ زیرا اولا نظارت موثری بر کیفیت محصول تولیدی نداشتند و ثانیا قیمت حداقل را ملاک ارزیابی و خرید قرار داده بودند!
اکنون این پرسش مطرح میشود؛ که آیا این موارد نباید تحت نظارت کیفی مهندسین ناظر باشد؟
البته که باید تحت نظارت باشد ! قاعدتا کارفرمایان محترم قبل از تولید کالای خریداری شده از خدمات شرکت ها و یا افرادی که متخصص و متعهد هستند و با عنوان بازرس فنی شناخته می شوند کیفیت محصول تولیدی را مورد سنجش و تایید قرار میدهند.
اما به نظر میرسد که کارفرما باید یک وندور لیست مورد تایید در اختیار داشته باشد تا با استناد به آن بتواند خرید محصول مناسب را انجام دهد...
متاسفانه مطلبی که عرض می کنم بسیار دردناک است؛ مشاهده شده که بعضی از شرکت ها ویا بنگاه هایی که در وندور لیست کارفرما بودند و حتی محصولاتشان نشان استاندارد هم داشته ؛ با این وجود محصول بی کیفیت و فاقد حداقل های الزامات استاندارد را وارد بازار کرده اند !
این موضوع برای بنده چندین مرتبه اتفاق افتاده که برای نظارت بر کیفیت محصول خریداری شده برای پروژه ای خاص مراجعه کرده ام که شرکت مربوطه هم نشان استاندارد داشته و هم در وندور لیست کارفرما بوده ولی محصولش از کیفیت لازم برخوردار نبوده ! و جالبتر اینکه پس از مردود شدن محصول نماینده تولید کننده اظهار داشتند که : همین محصولی را که شما رد کردید برای فروش به بازار عرضه می کنیم و هیچکس هم معترض نمی شود !
این جمله یعنی اینکه : نظارتی بر بازار نیست و یا اگر هم هست خیلی ضعیف است !
اکنون وضعیت اجرای پروژه های یو پی وی سی در آب و فاضلاب مشهد چگونه است؟
با توجه به این که شبکه های فاضلاب در این حوزه به صورت فاینانس اجرا میشود، رشد قابل توجهی داشته و هیچ گاه متوقف نشده است.
آیا شما آمار قابل ارائه در پروژه های اجرا شده مشهد دارید؟
تا آنجا که بنده در جریان هستم تا کنون بالغ بر 75 درصد از شبکه های فاضلاب مشهد اجرا شده است.
همان گونه که شما اشاره کردید، حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد از انشعابات پروژه های آب و فاضلاب در مشهد با استفاده از محصولات یو پی وی سی اجرا میشود، ۵ درصد باقی مانده از چه نوع لوله پلیمری استفاده می شود؟
پنج درصد باقی مانده از لوله های پلی پروپیلن و پلی اتیلن استفاده می شود؛ اما به طور کلی پیمانکاران با توجه به نتایج پروژه های قبلی مبنی بر ارزانتر بودن قیمت محصولات یو پی وی سی و بی مشکل بودن در نصب و اجرا، کمتر تمایل به تغییر در خرید محصولات پلیمری دیگر دارند. البته باز هم تاکید می کنم که قیمت پایین محصولاتU pvc بیشترین تأثیر درخرید این محصولات برای انشعابات آب وفاضلاب را دارد و نه کیفیت .
آیا از نظر کیفیت هم محصولات یو پی وی سی مزیت دارند؟
قبلا نیز عرض کردم محصولات با کیفیت یوپی وی سی و پلی پروپیلن هر دو قابل اعتماد هستند. ولی بحث قیمت تمام شده هم از اهمیت بالایی برخوردار است !
تقریبا از زمانی که من فعالیت خود را در این حوزه آغاز کردم؛ یعنی از سال ۸۹ تا الان که مسئولیت نظارت بر کیفیت بخش عمده ای از محصولات استاندارد در خراسان رضوی را عهده دارهستم، به مشکل عمده ای یا مانعی در استفاده از لوله های یو پی وی سی برخورد نکرده ام؛ درعین حال که پلی پروپیلن نیز از نظر کیفی در همان سطح است؛
متاسفانه یک نکته قابل تامل و درد ناک در بازار کشور ما وجود دارد بنام تولید کننده زیر پله ای و همچنین شبکه توزیع غیر رسمی ؟! و همچنین شرکتهایی که برای وارد شدن به بازار و دریافت آرم استاندارد، تولید محصول با کیفیت را در دستور کارخود قرار میدهند ولی به محض دریافت نشان استاندارد که همه میدانیم مفهوم آن کف کیفیت محصول میباشد ، همین حداقلها را رعایت نکرده و محصول بی کیفیت را با آرم و نشان معتبر استاندارد وارد بازار مصرف میکنند ؟!!
آیا شما به عنوان بازرس اداره استاندارد پیشنهادی برای حل این مشکل دارید؟
همان طور که اشاره شد این شرکتها متعهد و ملزم به رعایت الزامات کیفی استاندارد می باشند،
ولی با توجه به محدودیت های نیرو ها ی ناظر بر کیفیت استاندارد و عدم استفاده از توانایی و پتانسیل کارشناسان رسمی استاندارد توسط سازمان ملی استاندارد و همچنین قوانین متعدد و متناقض در صورت لغزش تولید کننده و توزیع کننده متاسفانه کیفیت قربانی می شود .
از طرفی با توجه به راه های فرار متعدد و البته قانونمند در واقع سازمانی که علامت یا نشانی که خود به تولید کننده داده را به راحتی نمی تواند باز پس بگیرد؛ این خود نقص بزرگی برای سازمان استاندارد محسوب می شود که باید برطرف شود.
اکنون به موضوع دیگری بپردازیم، در شبکه های فاضلاب شهری مشهد بیشتر از چه سایز هایی استفاده میشود؟
سایز ۱۲۵ پرمصرفترین محصول در شبکههای فاضلاب شهری است؛ البته بسته به تراکم ساختمانهای هر شهر سایز محصول می تواند متفاوت باشد؛ به طور مثال در شهری مانند مشهد که ساختمان ها ی آن معمولا از دو طبقه بیشتر است سایز ۱۲۵بیشترین مصرف را دارد ، سایز۱۱۰ هم در شهرهای کم جمعیت که ساختمان ها معمولاً یک یا دو طبقه بیشتر نیستند استفاده می شود. البته مواردی مثل برجها و هتل ها و غیره هم داریم که از سایز ۱۶۰ استفاده شده است.
به نظر شما در حال حاضر کیفیت محصولات pvc در بازار چگونه است، چند درصد محصولات موجود در بازار از کیفیت لازم برخوارد بوده و چند درصد بی کیفیت است؟
من آمار دقیقی در خصوص محصولات بیکیفیت در بازار ندارم؛ اما به دلیل آن که این محصولات دارای استانداردهای اجباری هستند، طبق تجربه چند ساله در خصوص بکارگیری محصولات یو پی وی سی، مخصوصا در چندساله اخیر، اغلب این محصولات از کیفیت لازم برخوردار بوده اند .
به نظر شما کدام نهاد، مسئول رسیدگی به کیفیت محصولات در بازار است؛ نهادی که به طور مداوم این نظارت را بر روی محصولات انجام دهد. به هر حال محصولات زیر پله ای در این صنعت زیاد است باید در یک نقطه با این موضوع مقابله شود.
بله متاسفانه تولیدکننده زیر پله ای در صنعت یو پی وی سی هم داریم و تنها نهادی که بنده در این زمینه به عنوان مسئول می شناسم همان سازمان ملی استاندارد است.
اما آیا اداره استاندارد قدرت اجرایی برای ممانعت از فعالیت واحد تولیدی غیر مجاز را دارد؟
چنانچه واحد تولیدی دارای نشان ملی استاندارد باشد , بله .
در این زمینه اطلاعاتی مبنی بر مسئول بودن نهاد دیگری ندارم ؛ چون تنها سازمان مسئولی که توانایی سنجش کیفیت را دارد همان سازمان استاندارد است؛ اگر قوانین جز این باشد قطعا نیاز به اصلاح خواهد داشت .
البته ممانعت از فعالیت واحد تولیدی بدلیل مسایل کیفیتی بعد از محرز شدن تخلف توسط سازمان ملی استاندارد و اعلام شکایت ,بعهده قوه قضاییه می باشد .
اکنون که موضوع قیمت محصولات عنوان شد موردی که میتوان اشاره کرد تفاوت تا۳۰ درصدی قیمت بین محصولات یو پی وی سی در بازار است و این مسئله خریدار را دچار مشکل می کند، این تفاوت قیمت می تواند ناشی از میزان فیلر محصول باشد محصولات با کیفیت ۸ تا ۱۰ درصد و در محصولات زیرزمینی گاهی مشاهده شده که تا ۴۰ درصد از فیلر در فرایند تولید استفاده شده است. این عامل در قیمت گذاری محصول به شدت تاثیر می گذارد، به گونه ای که مثلا یک شاخه لوله 125 به قیمت ۴۸ هزرا تومان و شاخه 125 دیگری با 68 هزار تومان در بازار عرضه میشود. بدیهی است که خریدار کم اطلاع به انتخاب لوله ارزانتر سوق می یابد. در نتیجه تولید کننده با کیفیت در فروش محصولات خود در بازار دچار مشکل می شود.
پس قطعاً سازمان ملی استاندارد تنها نهادی است که می تواند روی این موضوع نظارت داشته باشد. تمام قوانین و نهادهای کشور باید به سمتی برود که اجرای استاندارد و این سازمان را تقویت کند چه از لحاظ ساختاری که از خدمات آن استفاده کنند و چه در زمینه تربیت نیروهای متخصص جهت کیفیت سنجی در بازار. البته قانون این مورد را در سال های گذشته پیش بینی کرده بود. و حتی در سال ۱۳۹۰ و چند سال بعد از آن تعداد زیادی کارشناس خبره و با سابقه از طریق آزمون های تخصصی و سراسری به عنوان کارشناس رسمی استاندارد برگزیده شدند تا از خدمات آنان درراستای اهداف عالیه سازمان ملی استاندارد بهره گرفته شود ولی متاسفانه خود سازمان در این موارد تعلل کرد و این مهم تا کنون بدرستی اجرا نشد.
نظرات