pvc-asso.ir
بهای چابکی...!
بنگاه ها پدیده های پیچیده ای هستند که باید به صورت سیستماتیک دیده شوند و چابکی نیز مفهومی پیچیده است که برای دستیابی به آن چهار بعد پیشنهاد شده است که می توان آنها را به صورت سیستماتیک تعریف کرد.
ستاده (محصولات به عنوان راه حلی جامع جهت ارضا مشتری):
توانایی برای ساخت محصول مشخص کننده یک قابلیت رقابتی نیست. کاهش هزینه ماشین آلات، دسترسی طراحان محصول به ابزارهای طراحی کامپیوتری قدرتمند، افزایش تجارت جهانی توزیع این محصولات را گسترده کرده و تولیدکنندگان به این جهت سوق داده شده اند که به ماورای محصول نگاه کنند و ترکیب متمایزی از محصول، اطلاعات و خدمات بلندمدت را برای هر مشتری فراهم سازند. در واقع سازمان ها باید به جای محصول، راه حل هایی برای مشکلات (مسایل) مشخص مشتریان ارائه کنند و روی ارزش دریافت شده مشتریان از محصول متمرکز باشد.
داده ها (همکاری جهت افزایش رقابت پذیری یا ایجاد سازمان مجازی):
فراهم کردن راه حلی کامل برای هر مشتری مشخص با منابع یک کمپانی، به تنهایی قابل حصول نیست. این امر خصوصاً زمانی به حقیقت می پیوندد که کمپانی روی شایستگی اصلی خود متمرکز باشد. بنابراین، همکاری جهت ایجاد راه حلی برای مشتریان ضروری به نظر می رسد. درواقع همکاری داخلی و خارجی، استراتژی های موردنظر هستند و هدف عرضه محصولات به بازار در حداقل زمان با اهرم کردن منابع ازطریق همکاری است و نائل شدن به این اهداف تنها با تشکیل سازمان های مجازی و مشارکت های سریع در ساخت قابل حصول خواهد بود.
عوامل تاثیرگذار خارجی (تغییر و عدم اطمینان):
مشکل ترین فاکتوری که شرکت ها با آن مواجه هستند تغییر سریع و بدون توقف است. عواملی مانند کاهش سیکل محصول، کاهش زمان ایجاد مفهوم تا زمان فروش، تسریع در نرخ توسعه تکنولوژی، افزایش جهانی سازی تجارت، افزایش تراکم ارتباطات الکترونیکی و افزایش رشد سریع جمعیت همه به فضای تغییر کمک می کنند. تغییرات خارجی تحمیل شده را نیز می توان در دو بخش ذیل درنظر گرفت:
- تغییرات اجتماعی در مقیاس کلان و تاریخی که تحت تــــاثیــر یک واحد تجاری قرار نمی گیرند.
- تغییراتی که به وسیله شرکت رقیب می توان بر یک واحد تجاری تحمیل کرد (به عنوان مثال بخش-بندی محصول و ایجاد تشابهاتی در محصولات گران قیمت با تنوع زیاد که به وسیله رقبا تحمیل می شوند).
بنابراین سازمان ها باید برای بقا و پیشرفت در محیط تغییر و عدم اطمینان به گونه ای سازماندهی شوند که دارای ساختارهای سازمانی منعطف و نوآور باشند تا بتوانند تصمیم گیری سریع را ارتقا دهند. تولیــــدکنندگـان چابک باید پرسنلی را که می توانند عدم اطمینان و تغییر را به رشد تبدیل کنند، حفظ کنند و به ایجاد سازمان های کارآفرین بپردازند.
عملیات داخلی (اهرمی کردن اثر افراد و اطلاعات):
توانایی کمپانی درواکنش سریع تر نسبت بــه تغییرات، در مقایسه با رقبا را بیان می کند، که البته این کار با استفاده از انگیزش، کارآفرینی اشخاص و سازماندهی تیم های سازگار دائمی انجام گرفته و درعین حال ساختــار سازمانی نیز دائماً شکل دهی مجدد می گردد. در جهان فردا افراد و اطلاعات تفکیک کننده های کلیدی خواهند بود. لذا چابکی عدم تمرکز اختیار و اهرمی کردن ارزش منابع انسانی و اطلاعاتی را در برمی گیرد، چنین سازمـــان هـایی را سازمان های مبتنی بر دانش می نامند (گانسکاران، 32، 2001).
این چهار بعد، اساس تعریف بنگاه های چابک هستند و چابکی عبارتی جامع است که در تمامی زمینه های بنگاه ازقبیل تولید، بازاریـابی، طراحی، سازماندهی و افراد نفوذ می کند. چابک ترکیبی از محصولات فیزیکی، خدمات و اطلاعات است که با تغییر نیازمندیهای مشتری تغییر می کند.
آنچه به آن می توان توجه داشت سرعت و پایداری سازمان ها در شرایط متفاوت عوامل محیطی هستند و نتیجه آن انعطاف پذیری شرکت های چابک در شرایط عادی و خاص، واکنش های سریع و بهنگامی را از خود بروز می دهند.
تحقیقات جدید نشان می دهد که شایسته ترین اقدام برای شرکت ها ترکیب سرعت و پایداری است. بیش از یک دهه گذشته مجموعه ای از سازمان های راهبردی در رابطه با تاثیر اقدامات مدیریتی متنوع بر ابعاد مختلف سلامت سازمانی مطالعه داشته اند و نتایج حاکی از آن است که تقویت پایداری بنگاه ها مستلزم چابک سازی آن ها است و همواره برای پی بردن به رابطه چابکی، پایداری و انعطاف پذیری این سئوال مطرح است که اغلب چگونه مدیران و رهبران سازمان ها برای تطبیق اثربخش در برابر چالش ها و تغییرات محیطی همچون اقتصادی، سیاسی، جغرافیایی، جمعیت شناختی و تکنولوژیک با سرعت بسوی اقدامات و راه های جدید حرکت می کنند.
در هر فعالیت، تبعات و هزینه ای مترتب است و بالطبع چابک سازی از این مهم مستثنی نیست. بنابراین، توجه به مدیریت ریسک در چابک سازی از اهمیت پایه ای برخوردار است. همواره مدیریت ریسک به منابع محدود توجه دارد. منابع مالی، زمان و استعداد مواردی هستند که سازمان چابک باید برای کاهش جنبه-های منفی و ریسک های ناشی از آن برنامه داشته باشد.
گفته می شود در تحلیل مدیریت راهبردی کوروش، پادشاه سلسله هخامنشی علی رغم آن که توانست نصف جهان را کم تر از 20 سال فتح نماید اما به دلیل عدم برنامه ریزی در پرورش جانشینان شایسته در سطوح مختلف عملیاتی و وظیفه ای، وارثان قادر به حفظ اقتدار بدست آمده نشدند. از این رو یکی از معیارهای پایداری انتخاب، آموزش، راهنمایی، حمایت و اتدازه گیری عملکرد پرسنل مستعد است. گرچه توجه به اصول مدیریت چون برنامه ریزی، سازماندهی، کنترل و هدایت خود از مراتب مدیریت منابع است ولی نگارنده درکنار اصول اشاره شده، زمانبندی را به منظور انجام فراگردها در چارچوب بهبود سریع تر جریان-های سازمانی با شعار "ارزان تر، سریع تر و بهتر" می داند.
همه ما این واقعیت را شنیده ایم چگونه فن آوری دیجیتال به بازاریابان اجازه می دهد که با راه های جدید خلاقانه نیازهای مشتریان را به صورت اثربخشی برآورده سازند. بجز رجحانی که سیستم های مزبور در احتمالات جدیدی که این گونه فن آوری در مرتفع نمودن خواسته های سازمان های بازاریابی فراهم می سازد، چابکی، در مفهوم بازاریابی به عنوان یک استعاره یعنی استفاده از داده ها و تجزیه و تحلیل به منظور منبع یابی مداوم فرصت های مطمئن یا یافتن راه حل های مناسب برای مشکلات سازمان در رابطه با مشتریان و بازار، بکارگیری آزمون های مختلف در شناخت محیط، ارزیابی نتایج و تکرار سریع چرخه فوق است.
حقیقت آن است که خیلی از سازمان ها تصور می کنند که به اندازه کافی چابک هستند اما وقتی به سطح زیرین فعالیت های خود توجه می نمایند فرایندها و زیرساختار بر پایه چابکی تعریف نشده است به بیان دیگر اگر در همه حوزه ها با مفهوم مذکور، چابک نباشیم یعنی به طور کل چابک نیستیم.
تحقق شعار یاد شده (ارزان تر، سریع تر، بهتر) مبتنی بر پیاده سازی بستر و باورهای زیر تحت اصول زیربنایی چابکی سازمان است:
اصول زيربنايي چابكي
١ -تحويل ارزش به مشتري
٢ -آمــــادگي در رويــــارويي بــــا تغييرات
٣ -ارزش قائل شدن براي مهارت ها و دانش انساني
۴ -تـــــشكيل دادن مـــــشارکت مجازي
يـك سـازمان زمـاني چابـك خواهـد بــود کـه بــه واســطه اهــرم کردن دانش و همكاري (داخلي و با ديگر سازمان ها) قادر به هماهنگي باشد و به صورت سريع وکارا همه منابع موردنيــاز را خلــق، توليــد، تحويــل و پشتيباني کند.
ويژگــي هــاي ســازمان هــاي چابك:
1- مبتني بر اطلاعات
2- تمرکز فعاليــــت هــــا بــــر شايستگي ها
3- انعطاف پذيري
4- حذف هزينه هاي سربار
5- خــلاق همــراه بــا ســاختاري مجازي
6- -تمرکز روي قابليـــت هـــاي کليدي
7- ضــرورت وجــود اعتمــاد بــين شرکت هاي همكار
قابليت هـاي چـابكي :Agility Capabilities
قابليت هاي چابكي، عبـارت اسـت از توانايي هايي که بايد در سازمان ايجاد شود تا سازمان از قدرت مورد نياز براي واکـنش مناسـب در برابـر تغييرات برخوردار باشد.
١ .قـــــــــدرت پاســـــــــخگويي (Responsiveness):
توانـــــايي شناخت تغييرات و پاسخ سريع بـه آن هاست. که شامل موارد زيـر مـي باشد:
- احــساس، درك و پــيش بينــي تغييرات
- واکنش سريع و فوري به تغيير
- ايجاد، اصلاح و بهبود تغيير
2- شایستگی (Competency):
مجموعه وسيعي از توانـائي هـا، که بهره وري فعاليت ها را در جهـت رسيدن بـه اهـداف سـازمان تـامين مـي کنـد. ايـن قابليـت هـا شـامل موارد زير مي باشد:
- داشتن ديدگاه استراتژيك
- تكنولـــــوژي هـــــاي مناســـــب سخت افزاري و نرم افزاري
- کيفيت محصول
- اثربخشي هزينه
- تعدد معرفي محصولات جديد
- مديريت تغيير
- قابليـــت دانـــش و شايـــستگي افراد
- اثربخشي و کارايي عمليات
٣ .انعطاف پذيري (Flexibility):
توانــايي توليــد و ارائــه محــصولات گوناگون و دسـت يـابي بـه اهـداف مختلف با منابع و تجهيزات یكسان.
انعطاف پذيري در چهار حوزه زير مد نظر مي باشد:
- انعطاف پذيري در حجم محصول
- انعطاف پذيري در تنوع محصول
- انعطاف پذيري سازمان
- انعطاف پذيري افراد
4- سرعت ( Quikness):
توانـــايي انجـــام دادن عمليـــات در کوتاه ترين زمان ممكن، شامل:
- سرعت عرضه محصولات جديـد به بازار
- تحويـــل ســـريع و بـــه هنگـــام محصولات
- سرعت در زمان عمليات و در نهايـت فــراهم کننــده هــاي چـــابكي عبارتنـــد از ســـازمان، نيــروي انــساني، تكنولــوژي و نوآوري که در واقـع بـه عنـوان عوامل ايجـادکننـده چـابكي در سازمان به حساب مي آيند.
دلايــل نيــاز ســازمان هــا بــه تشكيل سازمان چابك:
- کوتاه مـدت بـودن فرصـت هـاي بازار
- ارائه سريع يك محصول جديد به بازار
- غيرقابـــل پـــيش بينـــي بـــودن تغييرات مداوم در سطح بازار
- ادغــام قابليــت هــاي محــوري شرکت هاي مـستقل بـراي بهـره گيري از فرصت هاي فوري
ابزارهاي سازمان بـراي تحقـق چابكي:
١ -ساختار سازمان
لازم اســــت ســــاختار ســــازمان انعطــاف پــذير باشــد. در ارتبــاط بــا حوزه سازمان، اقـدامات زيـر قابـل انجام است:
- تـــشكيل شـــراکت بـــا ســـاير سازمان ها
- بهبـود انعطـاف پـذيري از طريـق تمرکززايـي و اتخـاذ سـاختارهاي منعطف
- ترويج فرهنگ تحول و نوگرايي
٢ -کارکنان
در سـازمان چابـك کـه بـا تغييـرات مدام محيطي روبروست توانايي و انعطـــاف پـــذيري انـــسان نقـــش مهمــي را ايفــا مــي کنــد، در ايــن رابطه، اقدامات زير موثرند:
- جانشین پروری
- تمرکز بر فعاليت هاي گروهي و فرهنگ مشارکت
- تفـــويض اختيـــار بـــه پرســـنل سازمان
- تكيه بر آمـوزش بـه عنـوان ابـزار مهم-تربيـــت و آمـــوزش پرســـنل در مهارت هاي مختلف
٣ -تكنولوژي
يك سيستم توليـد چابـك توانـايي مقابلــه بــا تغييــرات پــيش بينــي نــشده را دارد. ايــن تغييــرات مــي تواند در مدل محصولات باشـند. از اين رو سيـستم توليـد چابـك بايـد قابليـت توليـد محـصولات جديـد را داشته باشد. اقدامات زيـر در ايـن رابطه حائز اهميت است:
- سـرمايه گـذاري روي تكنولـوژي هــاي ســخت افــزاري مناســب و مدرن
- اســـتفاده از سيـــستم هـــاي انعطــاف پــذير توليــد بــه منظــور انطباق با تغييرات در ترکیب و نـوع سفارش ها
- بكــــارگيري سيــــستم هــــاي انعطاف پذيري پشتيباني توليد به منظــور انطبــاق بــا شــرايط متغيــر سفارش ها
- پــي ريــزي يــك سيــستم توليــد مجازي
۴ -تكنولوژي اطلاعات
يكــي از تمــايزات بــين سيــستم هاي چابـك بـا سـاير سيـستم ها، بـــالا بـــودن محتـــواي اطلاعـــاتي اسـت. بـه عـلاوه حجـم اطلاعـات مبادلــه شــده بــين شــرکت هــاي همكار بالاست و لـزوم حفاظـت از اطلاعــات کليــدي هــر ســازمان را نمايــان تــر مــي ســازد. بنــابراين ســـازمان-هـــاي چابـــك، نيازمنـــد سيــــستم هــــاي اطلاعــــاتي و ارتباطـــاتي پيـــشرفته و انعطـــاف-پذيري بوده که هـم جريـان روان و مطمــئن اطلاعــات را بــا توجــه بــه مـــشكلات تـــضمين کنـــد و هـــم قابليت انطباق با شـرايط متغيـر را داشـــته باشـــد. در ايـــن راســـتا اقدامات زير توصيه مي شود:
- اســـــتفاده از اســـــتانداردها و پروتكــل هــاي مناســب در مبادلــه اطلاعات بين سازماني
- اســــتفاده از سيــــستم هــــا و تكنولــوژي اطلاعــاتي و ارتبــاطي مـــدرن بـــا جهـــت ايجـــاد ارتبـــاط مناســـب و بـــه هنگـــام در بـــين سازمان هاي همكار
- يكپارچه سـازي اجـزاي پراکنـده شامل مشتريان، تامين کنندگان و همكاران در سازمان هاي مجازي
۵ -نوآوري و خلاقيت
يك سازمان چابك به جـاي فـروش محـــصول توليـــدي خـــود بايـــد راه حــل هــاي خــود را بــه مــشتريان عرضه کنـد در واقـع هـدف نهـايي توليد چابك، تحقق واقعي مفهـوم سفارشــــي ســــازي و بــــرآوردن نيازهــاي ويــژه و متنــوع تــك تــك مـــشتريان اســـت. اقـــدامات زيـــر مي تواند کارا باشد.
- ايجاد فرهنگ تفكر و نوانديشي در سازمان
- سرمايه گـذاري و تقـدير از ايـده هاي نو
مدل چابكي سازماني
اجزاي اين مـدل در زيـر بـه تـشريح آورده مي شود:
- رهبري: شروع مدل با رهبـري بـــه عنـــوان اســـاس حمايـــت از کارمنـــدان در ايجـــاد رابطـــه بـــا مشتريان و تامين کنندگان اسـت. اين کار مي تواند توانايي در کنترل مداوم تغيير و نيز نظارت بر فرصـت ها و تهديدها را شامل گردد.
- فرهنــگ:
فرهنــگ از تاريخچــه تـــصميمات، اقـــدامات، نمادهـــا و فلسفه سازمان نشات مي گيرد.
فرهنگ، يـادگيري سـازماني را بـا گذشــت زمــان نــشان مــي دهــد.
رهبر استراتژيك کسي اسـت کـه مـي توانـد فرهنگـي را بـه منظـور ايجاد مزيت رقابتي شكل دهد.
- سيــستم هــاي پــاداش: بــراي اين كه فرهنـگ نـوآوري در سـازمان پذيرفته شود، افراد بايد بـاور کننـد که ساخت نظام پاداش سازمان و سيستم هاي پشتيبان بـه بهبـود مستمر آن ها کمك مي کنـد. يكـي از مسوؤليت هـاي رهبـري تعيـين يـك جـو اخلاقـي بـراي سـازمان و انتظــار يكپــارچگي از اعــضاي آن
است.
- عــضويت هــاي ســازماني:
براي تغيير و تحول، لازم است کـه مــــشتريان، عرضــــه کننــــدگان، کارکنان و مقامـات سـازمان همـه با هـم همگـام و يـك صـدا شـوند. عـضويت هـاي سـازماني يكـي از بخــــش هــــاي مهــــم چــــابكي ســــــازماني اســــــت. رويكــــــرد کارگروهي حد و مرز ميان مـديران و کارکنــان در محورهــاي کــاربردي تخصـــــصي ســـــازي را در هـــــم مي شكند. به عبارت ديگـر، تعلـق سـازماني موجـب مـي شـود کـه کارکنان براي نيل به اهداف فردي و ســـازماني از هـــيچ کوشـــشي دريـــغ نكننـــد و در جهـــت تـــامين نيازهـــاي مـــشتري بكوشـــند تـــا ســازمان بــه يــك مزيــت رقــابتي دست يابد.
- تامين کننـدگان:
بحـث اصـلي در ايـن قـسمت از مـدل، پيرامـون ارتبــاط ميــان عرضــه کننــدگان و اعـــضاي سازمان اســـت. ايـــن قسمت به بازاريـابي و اسـتراتژي ســــازمان اشــــاره دارد. عرضــــه-کننـــدگان مجبورنـــد کـــه مرتبـــاً، مــشتريان جديــدي را بــه زنجيــره مـــشتريان اضـــافه کننـــد. تـــامين کننــدگان اطلاعــات ســازماني را اخــذ نمــوده و بــه موقــع پــردازش سفارشات و محصولات سازمان را انجـام داده و سـازمان را در جهـت رفع بهينه نيازهـا و خواسـته هـاي مشتريان، ياري مي دهند.
- مــــشتريان: پيرامــــون نحــــوه برخورد و رفتار بـا مـشتري اسـت. عــلاوه بــر شــناخت مــشتريان و ايجــاد يــك پايگــاه بلندمــدت بــراي مــشتري، مــي بايــست بــه ابعــاد ميـــان فـــردي روابـــط مـــشتري و سازمان توجه کرد.
- فنــاوري اطلاعــات:
سيــستم آســان کــاربر friendly User
سـازگار فنـاوري اطلاعـات نيـز يـك بخش اساسي در مشارکت مـوثر اعـضاي سـازمان در شـبكه هـاي مشتريان و تامين کنندگان است.
ارزيابي چابكي سازمان تنهــا مــستنداتي کــه بــراي انــدازه گيري چابكي به عنوان يـك ويژگـي ســـــاختاري موجـــــود اســـــت، در شـاخص گراسـون مـشهود اسـت. گراســـون مـــدل ســـازي چـــابكي ســازمان مجــازي و ارتباطــات آن را پيـشنهاد داده اسـت: سـاختن يـك گــراف از ارتباطــات کــه مــشكلات موجوديتها را نشان مي دهد. او در ايــن مــدل تعــداد نقــش آفرينــان و روابط ميان آنها را شناسـايي کـرده و به ايـن نتيجـه رسـيده اسـت کـه اگر آنها افزايش پيدا کنند پيچيدگي و به تبع آن چابكي نيز افزايش پيدا مي کند.
در این مقاله سعی شد به ابعاد راهبردی مبحث چابکی بپردازیم، هرگاه راهبرد و تکنیک را به ترتیب به مثابه پل و اتومبیل تصور نماییم، حتی اگر مسیر ما از پل های مطمئنی برخوردار باشد عبور از آنها برای رسیدن به اهداف هوشمند مستلزم مرکب چابک و مطمئن است.
-----
* عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان لوله و اتصالات پی وی سی
مدیر عامل شرکت داراکار
Comments