فعال اقتصادی کالا را نه برای انبار کردن در خانه بلکه برای فروش با بالاترین ارزش افزوده ممکن معامله می نماید. اما چالش خرید خوب چیست؟ آیا رفتار خریدار همیشه منجر به خرید خوب می شود ؟ آیا نتایج حاصل از رفتار خرید صرفاً دامنگیر خود خریدار است و یا در شرایطی مجموعه ای از افراد و یا صنفی را تحت تاثیر قرار می دهد؟

مجید کرباسی زاده عضو هیات مدیره انجمن صنایع پلیمر استان اصفهان و مدیرعامل شرکت نوین پلاستیک بیان کرد: برای پاسخ به سوالات بالا بررسی بازار ملتهب گرید S65  پی وی سی با وجود ظرفیت تولید داخلی بالاتر از مصرف داخلی و عدم مشکل تامین از طرف پتروشیمی ها شاید برای فعالین بازار خالی از لطف نباشد . در ابتدا ذکر چند نکته ضروری است که پتروشیمی ها کف عرضه هفتگی ۶ هزار تن را در بورس کالا تعهد نموده اند ، سطح تعادل بازار برای معامله گرید S65 بر روی قیمت پایه بین ۶ تا ۷ هزار تن عرضه در هفته می باشد ، در حال حاضر فرمول قیمت گذاری نرخ پایه از حاصل ضرب قیمت دلار نیمایی در قیمت فوب خلیج فارس منهای ۵ درصد کشف می شود. مقدار عرضه ، قیمت های جهانی، تفاوت بین دلار صرافی و نیمایی و شرایط سیاسی و اقتصادی روز عوامل موثر بر قیمت و عامل افزایش یا کاهش سفته بازی و دلالیسم در بازار آزاد هستند.

با توجه به روند کاهشی عرضه گرید S65 در چند هفته متوالی از ۲۷آبان ۹۸ معاملات در بورس وارد فاز رقابت گردید. انتظار جامعه از افزایش قیمت ها پس از افزایش قیمت بنزین ، زمزمه های اجرائی شدن طرح افق ، افزایش قیمت دلار در بازار آزاد و به تبع آن افزایش هفتگی قیمت دلار نیمایی ، افزایش هفتگی قیمت جهانی در فرمول قیمت پایه ، احتمال کاهش سهمیه ها ، عرضه درصدی از مواد به صورت سلف و بطور کلی ترس از آینده در بازار حاکم می شود. ماحصل اتفاقات فوق فعالین بازار را به رقابت تا نزدیک ۳۰ درصد بر روی قیمت پایه در تاریخ ۱۱/۹/۹۸ ترغیب می نماید در نتیجه این رقابت بی پروا ظرف مدت ۲ هفته قیمت گرید S65 در بازار آزاد از ۸۹۰۰ تومان به ۱۳۵۰۰ تومان تبدیل می شود. آتش رقابت با افزایش درخواست و سفارش خرید توسط بنکداران و فروشندگان کالای نهایی که انبارهای خود را تا قبل از این بعلت نامشخص بودن آینده و یا احتمال کاهش قیمت ها ، خالی نگه داشته بودند شعله ور تر می شود. تولید کنندگان غالباً افراد متعهدی هستند ، مشتریانشان مشتری گذری نیستند ، می دانند سال به دوازده ماه باید با این مشتریان کار کنند ، پس در چالش های بازار سعی می کنند موج گرانی را با تاخیر به مشتریان ثابتشان انتقال دهند و معمولاً تا جایی که توان دارند از موجودی انبارها و حساب خود مایه می گذارند اما به هرحال از جایی به بعد مجبور به تغییر شرایط هستند. فشار تقاضا از طرف بازار و ترس از آینده نامعلوم تولید کننده را وادار به خرید از بورس با شرایط رقابتی می کند حداقل می خواهد نیاز کوتاه مدت خود را تامین نماید، چون اگر نتواند از بورس مواد خود را تهیه کند باید سراغ بازار آزاد و خرید مواد ۱۳۵۰۰ تومانی برود. اما مسئله اینجاست که برای یک خرید خوب چند درصد باید رقابت نمود؟ و چه مقدار تقاضا را وارد رینگ بورس نمود؟ آیا برای هفته های آتی این درصد رقابت تکرارمی شود یا کاهش می یابد و یا حتی مواد بر روی قیمت پایه معامله می شود؟ موکول کردن خرید به هفته های آتی چه نتیجه ای دارد؟ آیا قیمت های رقابتی باعث افزایش قیمت در بازار آزاد برای روزهای آتی نمی شود؟ آیا افزایش قیمت ها باعث گران شدن محصول نهائی و کاهش تقاضا در بلند مدت نمی شود؟

کرباسی زاده اذعان داشت، غالباً تولید کنندگان ورای مقدار سهمیه و خرید برای نگهداری آن ، قیمت تمام شده بورس را با قیمت بازار آزاد مقایسه می کنند و از هرکدام که به صرفه تر بود خرید می نمایند اما برای بررسی رفتار خرید دو شاخص مقدار تقاضا و میانگین درصد رقابت را می توان ملاک قضاوت انتخاب نمود. دو شاخص فوق را خود خریداران در بازار بورس می سازند که با مدیریت آن ها میتوان یک خرید خوب و به دور از هیجان را رقم زد.

از تاریخ ۲۷/۰۸/۹۸ الی ۱۶/۱۰/۹۸ هر هفته با وجود عرضه بیش از مقدار تعهد شده توسط پتروشیمی ها البته با چاشنی سلف ، صد درصد عرضه ها با رقابت های سنگین معامله می شود. نکته قابل تامل پیشنهاد قیمت بالای ۱۳۰۰۰ تومان برای قیمت پایه توسط یکی از کارگزاری ها در تاریخ ۱۶ دی ماه است در حالیکه قیمت گرید S65 در بازار آزاد نزدیک به ۱۳۳۰۰ تومان است اما به ناگاه در تاریخ ۲۳/۱۰/۹۸ ، صد درصد عرضه ها بر روی قیمت پایه معامله می شود بازار معاملات پی وی سی در ۳۰/۱۰/۹۸ نیز با وجود کاهش عرضه از ۱۰ هزار تن به ۸ هزار تن با معامله صد درصدی عرضه بر روی قیمت پایه سپری می شود در پی این اتفاقات قیمت گرید S65 در بازار آزاد به ۱۲۲۰۰ تومان سقوط میکند . ورود مواد سلف فروخته شده در هفته های قبل به انبارها و پر شدن انبارها ، کاهش تقاضا از طرف خریداران کالای نهائی ، کاهش مقدار سهمیه ها در هفته های پایانی دی ماه و به تبع آن کاهش تقاضا و کاهش التهابات سیاسی را می توان بعنوان عوامل تاثیر گذار بر کنترل درصد رقابت و کاهش قیمت در بازار آزاد ارزیابی نمود. سوال اساسی اینجاست آیا در هفته ای که گرید S65 با نزدیک به ۳۰ درصد رقابت خریداری شد خریداران با مدیریت تقاضا و هماهنگی درصد رقابت می توانستند مواد اولیه را با قیمت مناسب تری خرید نمایند و از ایجاد التهاب در بازار که تاثیر بلند مدتی دارد جلوگیری کنند؟ همچنین باید پرسید که کدامیک از افرادی که گرید S65 را با قیمت پایه بالاتر از یازده هزار تومان در بورس و یا بالای سیزده هزار تومان در بازار آزاد خرید کردند توانستند پول مواد خود گران خرید خود را از مشتریان پس بگیرند ؟

 رفتار خرید خریداران در واقع باعث جهت گیری کلی بازار می شود و اتفاقات خوب یا بد را برای مجموعه ای از افراد رقم می زند. به نظر نگارنده عدم هماهنگی بین خریداران یک گرید مشخص ، نداشتن اطلاعات کافی از شرایط روز و عدم توانایی پیش بینی صحیح از آینده ، ایجاد جو روانی و مهندسی عرضه از طرف بازارسازان ، فراهم نبودن شرایط خرید در بورس برای واحدهای فاقد مجوز (زیر پله ای) و لزوم تامین مواد اولیه در بازار آزاد ، نقش کارگزاران بورس در انجام معاملات و ارائه مشاوره های هیجانی و بالا بردن درصد رقابت در اندک زمان تصمیم گیری هنگام معاملات  از عوامل بروز رفتار بد در هنگام خرید توسط خریداران است.

اما راهکار رسیدن به رفتار خوب چیست؟

مسلماً تنها راهکار ممکن ایجاد وحدت رویه بین کلیه خریداران جهت مدیریت تقاضا و درصد رقابت در هنگام خرید است و تنها محفل قانونی که پتانسیل و توانایی جمع کردن کلیه فعالین صنعت پلیمر زیر یک پرچم واحد را دارد انجمن ملی صنایع پلیمر ایران است. انجمن فوق می تواند با ایجاد کمیته هایی با محوریت نوع مواد اولیه مثلاً      پی وی سی و معرفی نماینده از هر صنف یا انجمن مرتبط با این مواد مانند لوله و اتصالات ، پروفیل درب و پنجره ، صفحه ورق فومیزه ، دیوارپوش ، گرانول سازان و … علاوه بر ایجاد وحدت رویه در خرید با ایجاد تصمیمات واحد و یک صدا از طرف صنایع پایین دستی ، قدرت خود را برای چانه زنی و نظارت بر روی پتروشیمی ها، بورس،کارگزاری و سازمان های دولتی افزایش دهد.

در پایان جدول تحولات ۱۰ هفته اخیر بازارپی وی سی جهت علاقه مندان به آمار و اطلاعات ارایه میگردد.

منبع: انجمن پلاستیک و پلیمر اصفهان