اما آنچه که برای ورود و مهمتر از آن تثبیت کالاهای ما در بازارهای هدف اهمیت دارد توجه به کیفیت و رعایت استانداردهای لازم است که البته این موارد مهم هنگامی می تواند به منصه ظهور برسد که صنعتگر با نوسازی تجهیزات خود و یک راهکار عملیاتی بتواند محصول خود را به بهترین شیوه معرفی و عرضه کند.
کارشناسان مواردی مانند؛ تسلط بر مهارت های ارتباطی، تلاش هدف گرا، رقابت پذیری و داشتن پشتکار را جزو شرایط اصلی صادرات عنوان می کنند. بی تردید با داشتن یک برنامه راهبردی می توان در ورود به بازارهای هدف صادارتی توفیق نسبی کسب کرد. با این وجود نباید فراموش کنیم که هیچ چیز در بازار ثابت نیست و در نظر گرفتن متغیرها و رصد دقیق رقبا، امری ضروری است.

اما موضوع مهم توجه به بازار کشورهای همسایه است که می تواند نقطه آغاز مناسبی برای تولیدکنندگان به شمار رود. خوشبختانه با روند تنش زایی دولت یازدهم در حوزه سیاست خارجی و از سویی دیگر وجود اشتراکات فرهنگی با همسایگان، زمینه مناسبی برای حضور در این بازارها مهیا شده است؛ فرصتی که در بیشتر موارد مورد غفلت قرار گرفته اند.

برای اثبات این غفلت، نگاهی به کشورهای خریداران عمده کالاهای ایرانی در سال 1395 این موضوع را بیشتر  روشن می سازد؛ پنج بازار نخست صادراتي ایران در سال گذشته عبارت بودند از: چين با 8377 ميليون دلار، امارات متحده عربي 7436ميليون دلار، عراق 6111، ميليون دلار، تركيه3244ميليون دلار و جمهوري كره 2877ميليون دلار (منبع: سازمان توسعه تجارت ایران).

کشور مهم غایب در این میان جمهوری اسلامی افغانستان است که با توجه به وجود 945  کیلومتر مرز مشترک ، فرهنگ مشترک و هزینه های زیاد انجام شده از سوی ایران در این کشور، اما هنوز نتوانسته ایم ورود مناسبی به بازار آن داشته باشیم و این در حالی است که با وجود علاقمندی مردم افغانستان به کالاهای ایرانی، اما این کالاهای ترکیه، چین، پاکستان و هندوستان هستند که در سبد خرید مردم این کشور جای گرفته اند. 

لازم به ذکر است که افغانستان با عبور از بحران جنگ هم اکنون در مرحله گذار قرار دارد و در راستای تثبیت اقتصاد خود گام بر می دارد. رشد 2 درصدی اقتصاد این کشور در سال 1395، گویای این موضوع است. مقامات افغان برای سال 1396 رشد 3 درصدی را برنامه ریزی کرده اند که تحقق آن با وضعیت فعلی کاملا امکان پذیر است.

از سویی دیگر عضویت افغانستان در سازمان هاي بین المللی ومنطقه اي برای فعالان اقتصادی از اهمیت زیادی برخوردار است. سازمان هایی مانند؛ سازمان همکار هاي منطقه ای (اکو)، سازمان تجارت جهانی، یونسکو، بانک اکتشافات اسلامی، سازمان کنفراس اسلامی، صندوق بین المللی پول، بانک توسعه آسیایی، سازمان کشورهاي غیر متعهد، طرح کلمبو، کمیسیون اقتصادی واجتماعی ملل متحد براي آسیا و اقیانوسیه آرام.  موضوع مهم دیگر که نباید به سادگی از کنار آن عبور کرد این که افغانستان تصمیم گرفته است تا به دلیل برخورد سیاسی پاکستان با مسایل تجارتی، مبادلات تجاری خود را با این کشور کاهش دهد. از چند سال پیش تا‌کنون دولت افغانستان تلاش کرده تا راه‌های ترانزیتی جدید را برای مبادلات تجارتی خود در منطقه جستجو کند. نتیجه این تلاش ها به کاهش 500 میلیون دلاری  مبادلات تجاری بین کابل اسلام آباد در یک سال گذشته منجر شده است. ایران با توجه به این موضوع می تواند بیش از گذشته حضور خود را در بازار افغانستان پر رنگ کند.

به هر حال اردیبهشت ماه سال جاری فرصت مناسبی برای صنعت پلاستیک و پلیمر ایران مهیا شد تا با شرکت در نمایشگاه افغان پلاست، به معرفی کالاها و خدمات خود بپردازد. نگارنده که در این نمایشگاه حضور داشت به صورت مستقیم شاهد رغبت طرف های افغانی از محصولات ایرانی بود. ذکر این نکته به عنوان یک گلایه ضروری است که رسانه های داخلی نسبت به برپایی نمایشگاه های ایران در خارج از کشور توجه چندانی ندارند و آن را به بوته نقد و بررسی نمی گذارند؛ این در حالی است که رسانه های خارجی همچون بی بی سی، توجه خاصی به این موارد از جمله نمایشگاه افغان پلاست داشتند.
اولین نمایشگاه افغان پلاست پذیرای ۹۵ شرکت از جمله ۳۸ شرکت از افغانستان، ۴۴ شرکت از ایران، ۶ شرکت از پاکستان، ۳ شرکت از ترکیه، یک شرکت از هند، ۲ شرکت از چین و یک شرکت از تایوان بود. نکته مهم این که تعداد شرکت کننده های ایرانی بیش از خود کشور افغانستان به عنوان میزبان بود.  شرکت های ایرانی به صورت پاویون با همکاری انجمن ملی صنایع پلاستیک ایران در این نمایشگاه شرکت داشتند.

به گفته یکی از مقامات رسمی این کشور، افغانستان در  سال ۳۰۰ میلیون دلار  واردات مصنوعات پلاستیکی دارد که دو سوم آن از ایران وارد می شود و این میزان، ده درصد تمام واردات افغانستان از ایران را تشکیل می‌دهد.

علاوه بر موارد فوق، دیدار تولیدکنندگان ایرانی نمایشگاه افغان پلاست با مقامات اقتصادی و اجرایی این کشور مانند؛ دکتر محمد محقق معاون اجرایی جمهوری اسلامی افغانستان ، دکتر عبدالرشید فیضان معاون وزارت صنایع ، خان جان الکوزی معاون اتاق های تجارت و صنایع افغانستان، جابر انصاری رایزن بازرگانی افغانستان در ایران، محمدرضا کریم زاده رایزن ایران در افغانستان و... افق روشنی را برای حضور جدی در بازار این کشور گشود. اکنون باید با استفاده از فرصت و زمینه فراهم شده و با یک استراتژی دقیق، درصدد حضور جدی در بازار این کشور باشیم. 

خلاصه مطلب این که بسیاری از فرصت های مهم صادارتی به دلیل کم توجهی مدیران دو بخش دولتی و خصوصی به رقبای ایران واگذار شده است؛ دولت دوازدهم با هر نگاهی اگر به شعار اشتغالزایی اهتمام می ورزد و به آن باور دارد؛ باید بپذیرد که تحقق این مسئله جز با فعال کردن هر چه بیشتر بخش خصوصی و به ویژه استفاده از ظرفیت های معطل مانده کارخانه ها، امکان پذیر نیست. البته برای به فعلیت درآوردن این موضوع، مقوله صادارت از اهمیت بسزایی برخوردار است که متاسفانه نگاه تخصصی و برنامه ریزی شده بر اساس نوع صنعت و کالا از سوی مسئولان به آن وجود ندارد.

عباسعلی متوسلیان
رئیس هیئت مدیره انجمن ملی صنایع پلاستیک ایران

منبع: دنیای اقتصاد