با بررسی‌های انجام شده روشن شد که نشست کارگروه در ادامه اعتراضات به وجود مشکلات تولیدکنندگان صنایع تکمیلی در تامین به موقع مواد اولیه و با قیمت مناسب که با نامه‌ای از طرف ۱۶ تشکل صنایع تکمیلی خطاب به رییس جمهوری در ۴ دی ماه سال جاری آغاز شده بود برگزارشده است. نامه‌ای که درآن نسبت به بی‌توجهی نهادهای دولتی در رفع موانع تولید، اعتراض شده بود.

دربازتاب این نامه، نشست‌هایی در اتاق بازرگانی ایران با موضوع ایجاد ارزش افزوده و تامین مواد ‌اولیه در صنایع پایین‌دستی و مدیریت صادارت مواد‌خام با حضور نمایندگان تشکل‌های صنایع تکمیلی، شرکت‌های پتروشیمی و مسئولان اتاق بازرگانی برگزار شد که سرانجام خروجی این جلسه‌ها به تدوین یک بسته حمایتی از صنایع تکمیلی و ایجاد کارگروه‌های تخصصی منجر شد، یکی از کارگروه‌های مزبور در ارتباط با پتروشیمی و صنایع تکمیلی بود. داستان به آنجا کشید که پس از جلسه‌های اتاق بازرگانی، نشست‌های کارگروه تخصصی پتروشیمی با حضور نمایندگان تشکل‌ها و شرکت‌های پتروشیمی در اتاق بازرگانی تهران ادامه یافته و سرانجام به تشکیل کمیته تامین نیاز محصولات مورد نیاز صنایع تکمیلی منجر شد.  آخرین جلسه این کارگروه روز 7 اسفند ماه سال جاری همان روز پر ابهام خبری در دفتر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی با حضور تشکل‌های صنایع تکمیلی برگزار و نمایندگان تشکل‌ها درباره طرح پیش‌نویس دستورالعمل فعالیت کمیته تامین نیاز داخلی صنایع تکمیلی پتروشیمی، اظهار نظر کردند، نه آنچه که برخی گفتند.در این خصوص برای روشن شدن بیشتر موارد مطرح شده در این جلسات و برطرف کردن ابهام در خصوص خبر فوق با  چند تن از کارشناسان و مسولان ارشد این حوزه گفت‌وگوهایی انجام شد. صحبت‌هایی که  این‌بار اتفاقا حاکی از آن بود دراین هم‌اندیشی، طرح خروج پتروشیمی‌ها از بورس کالا به هیچ وجه مطرح نشده است.

خواستار خروج پتروشیمی  از بورس‌کالا نیستیم

فریبرز کریمایی؛ قائم‌مقام انجمن صنفی کارفرمایان پتروشیمی هدف از تشکیل این جلسات را نزدیک کردن ارتباط بین  تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان برای ایجاد شفافیت بیشتر عنوان کرد و گفت البته این کار مقاومت‌هایی به دنبال دارد، در صورتی که بیشتر آسیب‌های این حوزه ناشی از عدم شفافیت موجود است. اتاق بازرگانی ایران ابتکار خوبی انجام داد تا به واسطه آن صنایع پایین‌دست و بالا‌دست را به یکدیگر نزدیک کند. با این هدف جلساتی به صورت منظم تشکیل شد که از انجمن‌های بالادستی و حتی هلدینگ‌های بزرگ پتروشیمی در آن حضور داشتند.  

او آنچه که رسانه‌ها به عنوان خروج از بورس‌کالا مطرح کردند را برداشتی اشتباه دانست که صحت ندارد و عنوان کرد: تشکیل این جلسات و بررسی مشکلات درخواست صنایع تکمیلی و انجمن‌های صنایع پایین‌دستی که بیش از 15 انجمن بودند انجام شد. در این گردهمایی‌ها همگی اعتقاد داشتند، خروجی سایت بهین‌یاب در این مدت مقداری ناکارآمد شده است به این معنی که بسیاری از شرکت‌هایی که در این سایت ثبت شده‌اند یا حضور خارجی ندارند یا هنوز به ظرفیت یا بهره‌برداری لازم نرسیده اند؛ این موضوع موجب ایجاد تقاضای غیرواقعی در بازار شده و برآیند آن سبب شده تا کالا به دست مصرف‌کننده واقعی نرسد.کریمایی موضوع مهم مورد بررسی در این جلسات را پیدا کردن راهی برای ایجاد شفافیت بر فرآیند عرضه و تقاضا عنوان کرد و افزود: برای تسهیل این رویه، هم‌اندیشی‌های لازم انجام می‌شود تا نیازسنجی‌های لازم به دقت انجام شود تا در چارچوب بورس‌کالا به این مهم برسیم. 

قائم‌مقام انجمن صنفی کارفرمایان پتروشیمی اقتصاد دولتی کشور را در حال گذار به اقتصاد بازار دانست و گفت: در این گذار هر بستر و بازاری می‌تواند ایراداتی داشته باشد، بورس‌کالا هم از این رویه مستثنی نیست و این مشکلات هم تنها با تشکیل چنین هم‌اندیشی‌ها و مذاکرات برطرف و اصلاح می‌شود. قصد ما این است که مکانیزم‌های موثر در بورس‌کالا که اتفاقا خود بورس‌کالا در آن دخالتی ندارد ازجمله سایت بهین‌یاب اصلاح  و این ابزار تسهیل شود. او تاکید کرد: ساز و کار بورس‌کالا با وجود نقایصی که دارد اما رو به اصلاح است و خوب پیش می‌رود هدف اصلی از تشکیل چنین جلساتی اصلاح نیازسنجی واقعی صنایع پایین‌دستی برای عرضه به میزان کافی است تا رقابت‌های غیرواقعی که دلالان ایجاد می‌کنند را از بین ببریم.

خردجمعی به دنبال اخذ راه حل برای مشکلات

عباسعلی متوسلیان؛ رییس هیات مدیره انجمن ملی و پی وی سی ایران نیز در این خصوص گفت: اساس خواسته ما در تشکیل این جلسات تامین مواد اولیه و تعادل عرضه و تقاضا بر اساس نیاز صنعت پلاستیک کشور است. این معضلی است که دامنگیر صنعت پلاستیک کشور در سالیان گذشته شده است. البته در این جلسه انتقادات و پیشنهادات در حوزه صنعت نیز مطرح شد.

عضو هیات نمایندگان اتاق ایران در ادامه افزود: در جلسه اتاق ایران بسته پیشنهادی برای تکمیل و رقابت‌پذیر کردن زنجیره ارزش صنایع کشور به‌منظور رفع مشکلات حوزه محصولات پتروشیمی ارائه شد تا به موجب آن مدیریت صادرات مواد خام پتروشیمی‌ها و تبدیل آن به ارزش افزوده برای صنایع تکمیلی مورد توجه قرار گیرد. در این بسته دستور تشکیل سه کارگروه تنظیم بازار صنایع شیمیایی و پلیمری کشور و کارگروهی در خصوص فولاد و معدن داده شده که نخستین جلسه با عنوان کارگروه تنظیم بازار مواداولیه پتروشیمی در اتاق تهران برگزار شد. متوسلیان خرد‌جمعی را در این جلسات حاکم دانست که به موجب آن مشخص شد تا میزان مصرف هر انجمن تخصصی در طول سال و توسط خود آن انجمن و فصول مصرف مورد نیاز مشخص شود تا میزان نیاز صنایع تکمیلی مشخص و به انجمن کارفرمایی برای برنامه‌ریزی پتروشیمی‌ها اعلام شود.

 رییس هیات‌مدیره انجمن ملی و پی وی سی ایران موضوع عنوان  شده در رسانه‌ها مبنی بر طرح خروج محصولات پتروشیمی از بورس‌کالا را در این جلسه رد کرده و گفت: این جلسه به دلیل نوپا بودن برای برخی رسانه‌ها، شائبه‌هایی ایجاد کرد که قرار است عرضه‌های پتروشیمی‌ها را از بورس‌کالا خارج کنند در صورتی که اهم مباحث مطرح شده در این جلسه در رابطه با مشکلات عرضه و تقاضای مواد اولیه و مسایل مربوط به آن بود.متوسلیان ادامه داد: انجمن ملی به عنوان نماینده‌ای از تشکل‌ها میزان تقاضا و نیز انجمن کارفرمایان پتروشیمی میزان عرضه مورد نیاز را شفاف‌سازی می‌کنند. خروجی این شفاف‌سازی می‌تواند مورد استفاده وزارت صنعت، معدن و تجارت و شرکت ملی پتروشیمی برای تولید و عرضه مواد پتروشیمی قرار بگیرد. این روش بسیار خردمندانه است که از دل صنعت استخراج می‌شود و برای ایجاد تعادل بازار می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. او در خصوص نقش بورس‌کالا به عنوان بستری برای انجام این معاملات گفت: رسالت اصلی بورس‌کالا کشف قیمت و شفاف‌سازی از طرف عرضه و تقاضا و ایجاد تضامین لازم برای انجام معاملات است اما برای انجام این کار از ورودی بهین‌یاب استفاده می‌کند. حال اگر ورودی اشتباه به آن داده شود، قطعا تحت‌تاثیر آن قرار می‌گیرد البته بورس‌کالا نظارت‌هایی هم در این خصوص دارد و همیشه برای شفاف‌سازی پیش قدم بوده است. این مقام مسئول افزود: بهتر است به این اقدام که برخاسته از دل صنعت است کمک کنیم تا صنعت پلاستیک کشور از رکود خارج شود و نابرابری قیمت مواد اولیه در تامین نیاز تولیدکنندگان خاتمه یابد تا تولیدکنندگان مجبور به خرید از دلالان نباشند. تنها راه‌حل برای رفع این مشکلات تشکیل چنین جلسات هم‌اندیشی با حضور همه عوامل بالادست، میان دست و پایین دست است. متوسلیان با بیان اینکه البته هنوز این پیش‌نویس که بر اساس نظرات تشکل‌ها و انجمن‌ها نظرسنجی شده و تکمیل و اصلاح می‌شود، نهایی نشده است، گفت: رسالت انجمن ملی صنایع پلاستیک ایران صیانت از حقوق اعضا و ایجاد هم افزایی با دیگر نهادها و تشکل‌های مرتبط است که امیدواریم با اجرای این مهم درهای تازه‌ای به روی این صنعت باز شود.

اصلاح روند عرضه‌ها در گرو اصلاح بهین‌یاب

محمد مروج؛ رییس هیأت مدیره انجمن صنایع نساجی ایران نیز در این رابطه گفت: کسی مخالف حضور پتروشیمی‌ها در بورس‌کالا جز برخی از تولیدکنندگان نیست، همه مصرف‌کنندگان به دلیل وجود حداقل شفافیت‌هایی در بورس‌کالا نمی‌خواهند که پتروشیمی‌ها از بورس‌کالا خارج شوند.

او طرح تشکیل جمعی شامل تولیدکنندگان کالای نساجی، مصرف‌کنندگان و شرکت پتروشیمی وزارت نفت را برای تعیین برنامه تولید و توزیع در این جلسه عنوان کرده و گفت: تشکیل این کارگروه از طرف انجمن شرکت‌های پتروشیمی پیشنهاد شده تا مشخص شود، چه موادی با چه گریدی و به چه مقدار باید تولید شود. این جلسه به ابتکار اتاق بازرگاتی ایران و تهران تشکیل شده که عمده تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در آن حضور داشتند و قصدشان اصلاح رویه انجام معاملات پتروشیمی‌ها بوده است.  مروج، ایرادات مطرح شده در رویه کنونی را عرضه کم و قطره‌چکانی به واسطه تولیدکنندگان و نیز تولید شرکت‌های پتروشیمی بدون در نظر گرفتن نیاز مصرف‌کنندگان دانست و بیان کرد: قرار است این کارگروه میزان و نوع مواد مورد نیاز مصرف‌کنندگان پتروشیمی‌ها را مشخص و اعلام کند تا از این طریق سامانه بهین‌یاب هم با داشتن اطلاعات دقیق‌تر اصلاح شود. همچنین با این کار انجمن‌های تخصصی می‌توانند وارد سایت بهین‌یاب شده و دلالان و مفت خوران را از این حوزه  بیرون کنند. بورس‌کالا مجری آمار و اطلاعات موجود در بهین‌یاب است، برای رفع مشکلات کنونی این سامانه باید اصلاح شود. پرسش مطرح از سوی نگارنده این است که  اگر سامانه بهین‌یاب مشکل دارد چرا بورس‌کالا محصولاتی را که در این سامانه قیمت‌گذاری و عرضه می‌شوند را مورد معامله قرار می دهد چراکه این بازار به واسطه سامانه مذکور فعالیت می کند.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی اقتصادی بورس