در دنیای پرشتاب امروز، جایی که رقابت در بازارهای داخلی و جهانی روز به روز فشرده‌تر می‌شود، بقا، موفقیت و توسعه یک شرکت رابطه تنگاتنگی با توانایی شرکت در شناسایی هرچه بهتر ریسک‌های پیش روی کسب‌وکار و مدیریت بهینه آن‌ها و حفظ ثبات در شرایط بی‌ثبات و مملو از عدم اطمینان و ریسک‌های سیاسی و اقتصادی داخلی و بین‌المللی دارد. شرکت‌های تولیدی و بازرگانی همواره در معرض ریسک‌های جانی و مالی ناشی از حوادث طبیعی و کارگاهی، آتش‌سوزی، خسارات اموال و محمولات و هزینه‌های درمانی کارکنان و خانواده‌های آنان قرار دارند. آشنایی هر چه بیشتر با پوشش‌های بیمه‌ای متنوعی که توسط شرکت‌های بیمه ارائه می‌شوند و تهیه بیمه‌نامه‌های متناسب با نیاز و نوع فعالیت سازمان، نقش حیاتی در حفظ ثبات و امنیت و ادامه فعالیت شرکت‌های تولیدی، بازرگانی و خدماتی دارد.

در سال‌های اخیر شرایط سیاسی و اقتصادی کشور موجب نوسانات شدید در ارزش دارایی‌های شرکت‌ها و سازمان‌ها شده و عدم اطمینان از کفایت و تناسب پوشش‌های بیمه‌ای با ریسک‌های موجود در سازمان در هنگام خرید بیمه‌نامه و پیچیدگی قراردادهای بیمه‌ای و تردید در ایفای تعهدات و جبران خسارت توسط شرکت بیمه، به یکی از نگرانی‌ها و دغدغه‌های همیشگی مدیران و تصمیم‌گیرندگان سازمان‌ها در هنگام انعقاد قراردادهای بیمه‌ای تبدیل شده است. از همین رو بهره‌گیری از تخصص و تجربه مشاوران بیمه‌ای حرفه‌ای و مورد اعتماد که ریسک‌های بیمه‌ای سازمان را به درستی شناسایی و تجزیه و تحیل نموده و قراردادهای بیمه‌ای را بهینه‌سازی کنند و ارزیابان خسارت و کارشناسان رسمی دادگستری که بتوانند در هنگام وقوع خسارت فرایند دریافت خسارت از شرکت بیمه را پیگیری، مدیریت و تسریع و تسهیل نمایند، به یک نیاز اساسی در شرکت‌ها و سازمان‌ها تبدیل شده است.

در این راستا، تشکل‌های اقتصادی اتاق بازرگانی با بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود در تشکل، می‌توانند با برگزاری سمینارهای آموزشی و دوره‌های کوتاه مدت در زمینه‌های موضوعات فنی بیمه‌های بازرگانی، تامین اجتماعی، مدیریت ریسک، حقوق بیمه‌گذاران و... دانش و آگاهی اعضای تشکل را در زمینه شناسایی و مدیریت ریسک‌های بیمه‌ای، انتخاب پوشش‌های مناسب، اصول قراردادنویسی و همچنین روش‌های حل اختلاف و فرایند دریافت خسارت ارتقا دهند.

تحولات اخیر در صنعت بیمه، از جمله دیجیتالی‌شدن فرآیندها و ارائه محصولات نوین بیمه‌ای، فرصت‌های جدیدی را برای شرکت‌ها فراهم کرده تا با پرداخت حق بیمه کمتر پوشش‌های کامل‌تر و جامع‌تری دریافت کنند. با این حال، پیچیدگی‌های فنی و حقوقی قراردادهای بیمه‌ای همچنان چالش‌برانگیز است و ممکن است بدون مشاوره تخصصی، منجر به انتخاب نادرست یا ناکافی پوشش‌ها شود. از سوی دیگر، نقش ارزیابی دقیق خسارات و همکاری با کارشناسان بیمه‌ای در تسریع و تسهیل فرآیند جبران خسارت و کاهش زیان‌های مالی و زمانی، غیرقابل‌انکار است. بنابراین، ایجاد ارتباط مستمر با شرکت‌های بیمه معتبر و مشاوران متخصص، نه‌تنها ریسک‌های عملیاتی و مالی را کاهش می‌دهد، بلکه به بهبود جایگاه رقابتی شرکت‌های عضو تشکل در بازارهای داخلی و بین‌المللی کمک شایانی خواهد کرد.

تفاوت بیمه تأمین اجتماعی و بیمه بازرگانی

پیش از هر چیز لازم است به‌صورت اجمالی تأمین اجتماعی و بیمه‌های بازرگانی را تعریف و تفاوت‌های آن‌ها با یکدیگر را بیان کنیم.

بیمه تأمین اجتماعی به‌عنوان یک نظام حمایتی دولتی، معمولاً دامنه پوشش محدودتری دارد و بر تأمین نیازهای اولیه مانند حقوق بازنشستگی، خدمات درمانی پایه و حمایت در برابر بیکاری متمرکز است. در مقابل، بیمه‌های بازرگانی انعطاف‌پذیری بیشتری دارند و می‌توانند بر اساس نیازهای خاص هر فرد یا سازمان، شخصی‌سازی شوند. این بیمه‌ها با ارزیابی دقیق ریسک‌های مرتبط با فعالیت‌های تجاری، مانند خسارات ناشی از آتش سوزی، بلایای طبیعی، مسئولیت حرفه‌ای و ...، پوشش‌هایی متنوع و تخصصی ارائه می‌دهند.

از دیگر تفاوت‌های کلیدی بین بیمه تأمین اجتماعی و بیمه‌های بازرگانی می‌توان به ماهیت اجباری و اختیاری بودن آن‌ها اشاره کرد. در بیمه‌های بازرگانی، رقابت بین شرکت‌های بیمه منجر به ارائه نرخ‌های متنوع و شرایط رقابتی می‌شود، در حالی که در بیمه تأمین اجتماعی، نرخ‌ها و شرایط به‌صورت یکسان و توسط دولت تعیین می‌گردد. از سوی دیگر، بیمه‌های بازرگانی معمولاً فرآیند تسویه خسارت سریع‌تری دارند، زیرا شرکت‌های بیمه خصوصی برای جلب رضایت مشتریان و حفظ بازار خود تلاش می‌کنند. با این حال، پیچیدگی قراردادهای بیمه بازرگانی ممکن است نیازمند مشاوره تخصصی باشد تا از انتخاب پوشش‌های مناسب اطمینان حاصل شود. در نهایت باید گفت ترکیبی از بیمه تأمین اجتماعی و بیمه‌های بازرگانی می‌تواند به‌عنوان یک استراتژی جامع، هم حمایت قانونی و اجتماعی و هم پوشش‌های تخصصی موردنیاز کسب‌وکارها را تأمین کند.

 نقش و جایگاه تشکل‌های عضو اتاق در حمایت بیمه‌ای از اعضا

تشکل‌ها با تجمیع قدرت فردی اعضا و تبدیل آن به قدرت جمعی، نقش حامی، تسهیل‌گر و نماینده را ایفا می‌کنند. این تشکل‌ها دارای منافع مشترک بوده و بر ارائه خدمات متنوع و خلق ارزش افزوده برای اعضا متمرکز هستند و همواره در جهت یافتن راه حل‌های کاربردی و راهکارهای نوین برای رفع مشکلات و مسائل مشترک اعضای تشکل تلاش می‌کنند.

در محیط پیچیده و پرریسک کسب‌وکارهای امروزی، پوشش‌های بیمه بازرگانی به‌عنوان سپری در برابر تهدیدات متنوع عمل می‌کنند. برای مثال، بیمه‌های اموال مانند بیمه آتش‌سوزی و تمام‌خطر پیمانکاری، دارایی‌های فیزیکی شرکت‌ها نظیر تجهیزات، ماشین‌آلات و انبارها را در برابر حوادث غیرمترقبه محافظت می‌کنند. همچنین، از سوی دیگر، بیمه‌های مسئولیت، مانند بیمه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان و اشخاص ثالث، از کارفرما و پیمانکاران آن در برابر حوادث جانی و مالی اجتمالی و دعاوی حقوقی محافظت می‌کند و اعتماد به تصمیم‌گیری‌های استراتژیک را افزایش می‌دهد. در حوزه تجارت بین‌الملل، بیمه‌های حمل‌ونقل کالا ریسک‌های مرتبط با صادرات و واردات را کاهش می‌دهد. بهره‌گیری از این پوشش‌ها نه‌تنها ریسک‌های مالی را کاهش می‌دهد، بلکه به شرکت‌ها امکان می‌دهد با اطمینان بیشتری به توسعه بازارهای جدید، پذیرش پروژه‌های پیچیده‌تر و بزرگ‌تر و سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت اقدام نمایند. علاوه بر این، وجود بیمه‌نامه‌های جامع و متنوع می‌تواند در مذاکرات تجاری و اخذ تسهیلات بانکی به‌عنوان یک عامل اطمینان‌بخش و نوعی وثیقه عمل کند و انواع بیمه‌نامه‌های پرسنلی مانند عمر و حوادث و بیمه درمان تکمیلی، انگیزه و امنیت شغلی کارکنان را افزایش می‌دهند.

از این رو هیئت‌مدیره و دبیران تشکل‌های اقتصادی عضو اتاق‌های بازرگانی می‌توانند با بهره‌گیری از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های تشکل نقش پررنگی در طراحی و ارائه طیف متنوعی از خدمات و حمایت‌های بیمه‌ای برای اعضای حقیقی و حقوقی عضو تشکل ایفا نمایند.

تشکل‌های اقتصادی عضو اتاق‌های بازرگانی همچنین می‌توانند با ایجاد کارگروه تخصصی بیمه، به شناسایی دقیق نیازهای بیمه‌ای اعضا بر اساس نوع فعالیت، مقیاس کسب‌وکار و ریسک‌های خاص هر صنف و صنعت بپردازند. این کارگروه با همکاری مشاوران بیمه‌ای و کارشناسان خسارت، قادر خواهند بود بر اساس بررسی و تجزیه و تحلیل داده‌های موجود از اعضای تشکل بسته‌های بیمه‌ای سفارشی‌سازی‌شده‌ای را طراحی نمایند و پس از آن هیئت‌مدیره تشکل به‌نمایندگی از کل اعضا، نسبت به مذاکره و عقد تفاهم‌نامه‌های جامع بیمه‌ای با شرکت‌های بیمه اقدام کنند. این تفاهم‌نامه‌ها در اغلب موارد دربرگیرنده بهترین و جامع‌ترین پوشش‌های بیمه‌ای مورد نیاز و متناسب با نوع فعالیت اعضای تشکل بوده و حداکثر تخفیفات و تسهیلات قابل ارائه در آن منظور شده است. از سوی دیگر مسائل فنی و حقوقی بیمه‌ای و نحوه حل اختلاف به‌صورت شفاف و دقیق در این تفاهم‌نامه‌ها درج می‌شود که این امر در مواقع لزوم حمایت و دفاع به مراتب کامل‌تری از منافع تشکل و اعضای آن را به همراه خواهد داشت. همچنین، این تفاهم‌نامه‌ها با کاهش فرایندهای اداری و زمان پیگیری هر یک از شرکت‌های عضو تشکل، فرآیند دریافت خدمات بیمه‌ای جامع و یکپارچه برای تمامی اعضای انجمن را تسهیل می‌کنند.

ارائه خدمات مشاوره‌ای به اعضای تشکل نیز از دیگر اهداف و اقدامات کلیدی تشکل‌هاست. ارائه خدمات متنوع مشاوره‌ای و آموزشی و تبدیل شدن تشکل به متولی انعقاد تفاهم‌نامه‌های جامع بیمه‌ای و دریافت سبدی کامل از پوشش‌های بیمه‌ای برای اعضای تشکل، ضمن کاهش هزینه‌های بیمه‌ای اعضا و به حداکثر رساندن پوشش‌های دریافتی از شرکت‌های بیمه، باعث افزایش رضایتمندی و مشارکت بیشتر اعضا در برنامه‌ها و فعالیت‌های تشکل خواهد شد. این امر تشکل را به نهادی محوری و تأثیرگذار نزد اعضای حقیقی و حقوقی تبدیل می‌کند و در نهایت، افزایش تعامل و مشارکت اعضا در برنامه‌ها و فعالیت‌های تشکل موجب افزایش قدرت چانه‌زنی تشکل در محافل مختلف و حمایت هرچه قوی‌تر از منافع مشترک اعضای تشکل را در پی خواهد داشت.

از سوی دیگر، تشکل‌ها می‌توانند با ایجاد سامانه‌های دیجیتال و داده محور برای مدیریت قراردادها و تفاهم نامه‌های بیمه‌ای و پیگیری خسارات، فرآیندهای مرتبط را شفاف‌تر و کارآمدتر کنند. این ابتکارات، ضمن کاهش بار اداری اعضا، امکان نظارت مستمر و بلندمدت بر عملکرد شرکت‌های بیمه و اطمینان از ایفای تعهدات آن‌ها را فراهم می‌سازد. در نهایت، تقویت همکاری تشکل با شرکت‌های بیمه معتبر، می‌تواند به بهبود استانداردهای خدمات بیمه‌ای و افزایش تاب‌آوری اقتصادی اعضا در برابر چالش‌های داخلی و بین‌المللی منجر شود.

  چرا کسب و کارها به پوشش‌های بیمه‌ای نیاز دارند؟

تمامی تشکل‌های عضو اتاق‌های بازرگانی سراسر کشور و اعضای حقیقی و حقوقی زیرمجموعه آنها به دلایل زیر به پوشش‌های بیمه‌ای متناسب با نیاز و نوع فعالیتشان نیاز دارند:

1. مدیریت ریسک: فعالیت‌های تجاری همواره با ریسک‌هایی مانند خسارت به اموال، مسئولیت‌های قانونی، یا حوادث غیرمترقبه همراه است. بیمه به کاهش این ریسک‌ها کمک می‌کند.

2. حفاظت از دارایی‌ها: بیمه اموال و تجهیزات شرکت‌ها را در برابر حوادثی مانند آتش‌سوزی، سرقت یا بلایای طبیعی محافظت می‌کند.

3. پوشش مسئولیت‌های قانونی: شرکت‌ها ممکن است با دعاوی حقوقی از سوی مشتریان، کارکنان یا اشخاص ثالث مواجه شوند. بیمه مسئولیت، اینگونه غرامت‌ها را پوشش می‌دهد.

4. حمایت از کارکنان: بیمه‌های گروهی مانند بیمه درمان تکمیلی یا حوادث برای کارکنان، امنیت شغلی را افزایش داده و به جذب و نگهداشت نیروی کار کمک می‌کند.

5. الزامات قانونی و قراردادی: برخی سازمان‌ها و نهادهای بالادستی و یا کارفرمایان اصلی داشتن بیمه‌های خاص مانند بیمه مسئولیت را اجباری می‌کنند.

6. پایداری مالی: بیمه از شرکت‌ها در برابر خسارات مالی بزرگ محافظت کرده و به تداوم فعالیت‌های تجاری کمک می‌کند.

7. اعتمادسازی: داشتن پوشش بیمه‌ای مناسب، اعتبار شرکت را نزد شرکا، مشتریان و سرمایه‌گذاران افزایش می‌دهد.

8. پشتیبانی از فعالیت‌های بین‌المللی: شرکت‌های عضو تشکل‌ها که در حوزه صادرات و واردات فعالیت می‌کنند، با ریسک‌های پیچیده‌ای مانند خسارات حمل‌ونقل مواجه هستند. بیمه‌های حمل‌ونقل می‌توانند این ریسک‌ها را پوشش دهند. 

9. افزایش قدرت رقابتی: شرکت‌هایی که از پوشش‌های بیمه‌ای جامع برخوردارند، می‌توانند با اطمینان بیشتری در مناقصات و قراردادهای بزرگ شرکت کنند، زیرا بیمه به‌عنوان یک تضمین برای ایفای تعهدات عمل می‌کند. 

10. مدیریت بحران‌های غیرمنتظره: در شرایط اقتصادی ناپایدار یا بحران‌هایی مانند پاندمی‌ها و یا در زمان وقوع شورش، آشوب، اغتشاش و اعتصاب بیمه می‌تواند به‌عنوان یک ابزار کلیدی برای جبران خسارات و حفظ تداوم کسب‌وکار عمل کند. 

11. بهینه‌سازی هزینه‌ها: تشکل‌ها با انعقاد تفاهم‌نامه‌های بیمه‌ای گروهی می‌توانند پوشش‌های گسترده‌تری را با هزینه‌های کمتر برای اعضا فراهم کنند، که این امر به‌ویژه برای شرکت‌های کوچک و متوسط مزیت بزرگی است.

نتیجه‌گیری

چنانچه گفته شد در شرایط سیاسی و اقتصادی سالهای اخیر کشور پوشش‌های بیمه‌ای کافی و مناسب نه‌تنها یک ابزار حفاظتی، بلکه به یک استراتژی ضروری برای بقا و رشد شرکت‌های تولیدی و بازرگانی تبدیل شده‌اند. از منظر حرفه‌ای، عدم شناسایی ریسک‌ها و مدیریت آن و نداشتن برنامه‌ریزی بیمه‌ای یکپارچه و جامع می‌تواند منجر به خسارات جبران‌ناپذیر مالی و اعتباری شود، در حالی که یک برنامه مدون بیمه‌ای هوشمند و متناسب با ریسک‌های خاص هر کسب‌وکار، نه‌تنها دارایی‌ها را محافظت می‌کند، بلکه به‌عنوان یک مزیت رقابتی در جلب اعتماد شرکا و سهامداران عمل می‌کند.

داشتن یک برنامه مدون اجرایی و یک استراتژی بیمه‌ای در تشکل، به شرکت‌های عضو تشکل کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتری در محیط رقابتی و پرریسک فعالیت کنند، ضمن اینکه این پوشش‌های بیمه‌ای از طریق کاهش ریسک‌های مالی و عملیاتی، به توسعه پایدار و افزایش تاب‌آوری آن‌ها در برابر چالش‌های داخلی و خارجی کمک می‌کند.

در انتها پیشنهاد می‌گردد تشکل‌ها با برگزاری دوره‌های آموزشی منظم در زمینه مفاهیم بیمه‌ای و ارائه خدمات مشاوره‌ای تخصصی به اعضا، توانمندی آن‌ها را در شناسایی ریسک‌های موجود در کسب و کارشان و انتخاب بیمه‌نامه‌های مناسب ارتقا دهند و در ادامه با انعقاد تفاهم نامه‌های جامع بیمه‌ای، نقشی پررنگ و قابل توجه در حمایت از اعضای کوچک و متوسط تشکل ایفا نمایند. این اقدامات نه‌تنها به افزایش آگاهی اعضا از حقوق و تعهدات بیمه‌ای کمک می‌کند، بلکه با تقویت اعتماد به تشکل، جایگاه آن را به‌عنوان یک نهاد حامی و اثرگذار تثبیت می‌کند. بهره‌مندی از پوشش‌های جامع بیمه‌ای، اعتبار کسب‌وکارها را تقویت نموده و با جبران خسارت‌های غیرمنتظره از ورشکستگی واحدهای اقتصادی جلوگیری می‌کند که این امر مدیریت ریسک حرفه‌ای‌تر، حفظ و افزایش دارایی‌های شرکت، نگهداشت هرچه بیشتر سرمایه‌های انسانی و توسعه پایدار در کشور را به همراه خواهد داشت. 

منبع: آینده‌نگر