نوسان قیمت‌های موجود در بازار پلیمرها را نیز باید منطقی و برآمده از داده‌های بنیادین این بازار به‌شمار آورد؛ آن‌هم در شرایطی که جو روانی در این بازار فضای چندانی برای خودنمایی ندارد.

رشد قیمت نیمایی ارز اثرگذاری محسوسی بر قیمت‌های پایه اعلامی در بورس‌کالا داشت و شاهد افزایش نرخ گسترده و فراگیر قیمت‌ها بودیم و از این پس بورس‌کالا با قیمت‌های بالاتری اقدام به عرضه پلیمرها و محصولات شیمیایی خواهد کرد. همین سیگنال برای ترسیم دورنمای بازار کافی است آن‌هم در شرایطی که قیمت‌ها در هفته‌جاری پیش از اعلام نرخ‌های پایه جدید در روز گذشته نیز افزایشی بود گویی بازار به استقبال این رشد نرخ رفته بود. این مطلب را باید مهم ارزیابی کرد؛ زیرا رشد قیمت‌ها در اغلب بازارهای کالایی درحال ظهور و بروز است؛ ولی در بازار پتروشیمی‌ها این افزایش قیمت‌ها منطقی است و از پایه و اساس رسمی هم برخوردار نیست. این مطلب نشان می‌دهد که جو روانی تنها عامل رشد قیمت‌ها نیست. بنابراین اگر فاز روانی رشد نرخ به هر دلیل تخلیه شود، به معنی تغییر فاز سریع بازار نخواهد بود. البته باید به یک نکته مهم دیگر هم اشاره کرد و آن روند افزایشی قیمت‌ها در بازارهای جهانی است آن‌هم در شرایطی که بهای نفت‌خام رشد جدی داشته است. بهای نفتا به‌عنوان مهم‌ترین خوراک مایع در صنایع پتروشیمی در جهان نیز افزایش داشته و می‌توان گفت که در مسیر رشد قیمت نفت‌خام در حرکت است. این درحالی است که تنش‌های احتمالی یا فاز رسانه‌ای آنها به تنهایی برای رشد جذابیت خرید محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی با مبدا خلیج‌فارس کافی است. بنابراین بعید نیست که روند رشد قیمت‌ها به دلایل مختلف در بازارهای جهانی افزایش یابد. از سوی دیگر نگرانی‌های ژئوپلیتیک مخصوصا برای کشورهای شرق آسیا برجسته‌تر خواهد بود آن‌هم کشورهایی که مواد اولیه مورد نیاز در صنایع پتروشیمی همچنین نفت‌خام را از این منطقه وارد می‌کنند. رشد جذابیت خرید و تلاش برای افزایش موجودی انبارها نیز مطلبی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن عبور کرد و می‌توان با صراحت بیشتری از رشد احتمالی قیمت‌های جهانی سخن گفت.

قیمت‌های پایه هفته جاری با رشد ۵/ ۲ درصدی قیمت نیمایی دلار محاسبه‌شده است؛ ولی اغلب گریدها رشد نرخ بالاتری دارند یعنی به سادگی می‌توان گفت که جریان افزایشی قیمت‌ها در بازارهای منطقه‌ای و جهانی حتی قبل از ترور شهید قاسم سلیمانی هم افزایشی بوده است. این جریان فضای چندانی برای تحلیل باقی نمی‌گذارد و می‌توان گفت که جریان بازار از هم‌اکنون در بازارهای منطقه‌ای و جهانی افزایشی خواهد بود. البته این مطلب به معنی رشد قیمت‌های پایه برای هفته‌های بعد نیست؛ اگرچه این احتمال هم قدرتمند ارزیابی می‌شود. در هفته جاری رشد قیمت‌های نیمایی ارز در نرخ‌های پایه برجسته بود. بنابراین بعید نیست که در هفته‌های بعد از شتاب رشد قیمت‌ها کاسته شده یا حتی یک جریان نزولی را در نرخ‌های نیمایی ارز مشاهده کنیم. این مطلب البته چیزی بیشتر از یک گمانه‌زنی نیست ولی باید به دقت به آن توجه کرد.

 رشد DEPPI در هفته گذشته
افزایش شاخص قیمت پلیمرهای دنیای‌اقتصاد موسوم به DEPPI با ۵۴/ ۱ درصد رشد به ۹ هزار و ۸۸۸ تومان رسید که بالاترین قیمت ثبت‌شده از هفته منتهی به ۸ شهریورماه تاکنون است. این رشد قیمت‌ها همراه با افزایش قیمت‌های پایه در بورس‌کالا رقم خورد که نشان می‌دهد هنوز قیمت‌های پایه است که جریان عمومی نرخ را در بازار آزاد و معاملات بورس‌کالا رقم می‌زند. این جریان افزایشی از اواخر آبان‌ماه آغاز شده و تاکنون ادامه داشته است. رشد قیمت نیمایی ارز در کنار افزایش قیمت‌های جهانی را می‌توان مهم‌ترین دلیل برای افزایش قیمت‌های پایه و رشد نرخ در بورس‌کالا به‌شمار آورد آن‌هم در وضعیتی که بازارهای داخلی نیز از این روند کلی تبعیت کرده‌اند.

تاکنون به ندرت تخطی قیمت‌های داخلی از نرخ‌های پایه در بورس‌کالا را شاهد بوده‌ایم اگرچه در پاره‌ای از اوقات وقفه‌هایی در این روند رخ داده یعنی بعضا برخی از نرخ‌ها در بازار داخلی در یک بازه زمانی محدود روند کلی قیمت‌های بورس‌کالا را نپذیرفته و یک مسیر متفاوت را در پیش گرفته‌اند؛ ولی روال عمومی همین وضعیت است. به‌صورت دقیق‌تر می‌توان اظهار کرد که شاخص DEPPI در بورس‌کالا چهره هفته بعد قیمت‌ها را ترسیم کرده است. حال در شرایطی که التهاب در بازار پلیمرها آغاز شده و البته هنوز به اوج نرسیده است، می‌توان از احتمال رشد قیمت‌ها سخن گفت آن‌هم در شرایطی که چند شاخص برجسته همچون DEPPI، قیمت‌های پایه در بورس‌کالا و نرخ‌های جهانی میل به افزایش داشته و البته دلار نیمایی هم از این روند کلی حمایت می‌کند. این بازی البته عجیب نیست ولی در مقایسه با سایر بازارهای کالایی از یک عقب‌افتادگی برخوردار است گویی بازار پلیمرها هنوز هم خود را با برخی از بازارهای کالایی هم‌سنگ قرار نداده است. این جریان به احتمال قوی توسط اهالی بازار هم شناخته شده و انتظار رشد قیمت‌های بیشتری را در نظر گرفته‌اند ولی این بازی با همین ادبیات چیزی جز ساده‌کردن یک بحث پیچیده نیست و همیشه هم این سبک از تحلیل درست از آب در نمی‌آید؛ اگرچه با گذشت زمان و برای تحلیل بازار در میان‌مدت می‌توان به سادگی از این شیوه‌ها بهره برد.

بعد از نوسان قیمت‌های پایه در بورس‌کالا باید حجم معاملات را مورد بررسی قرار داد آن‌هم در شرایطی که دوره‌های رکود و رونق در حجم معاملات و میزان تقاضای واقعی در بازار اهمیت بسزایی دارد. حجم معاملات را می‌توان در مقایسه با ۲ دوره زمانی مورد بررسی قرار داد؛ یکی نیمه نخست سال‌جاری و دیگری متوسط سال قبل. به‌صورت دقیق‌تر حجم معاملات هفتگی در بورس‌کالا اگر با این دو معیار مورد ارزیابی قرار بگیرند، جریان رونق و رکود را صریح‌تر ترسیم می‌کند آن‌هم در شرایطی که سال قبل را می‌توان یک بازه زمانی برای رونق نسبی و نیمه نخست امسال را برای رکود به‌عنوان یک معیار در نظر گرفت.  با توجه به این دو معیار هم‌اکنون بازارها در فاز رونق قرار دارند و این رونق می‌تواند به‌صورت فزاینده‌ای به رشد حجم معاملات منتهی شود. بنابراین جریان غالب فعلی در بازار را می‌توان حرکت در مسیر رشد حجم معاملات تلقی کرد. البته رشد حجم دادوستد به معنی افزایش تزریق کالا از بورس به بازار است و خود سرعت‌گیر جدیدی در برابر رشد نرخ‌های آینده به‌شمار خواهد رفت. این رفتار معاملات پیچیدگی‌های جدی در بازار ایجاد می‌کند ولی باز هم تبعیت بازار آزاد از نوسان قیمت‌های پایه یا نرخ‌های کشف شده در بورس‌کالا را منکر نخواهد شد مگر آنکه رشد قیمت‌ها سریع‌تر از افزایش نرخ‌های پایه باشد و در هفته بعد از آن با رشد عرضه‌ها، شاهد کاهش رقابت برای خرید باشیم که در بسیاری از اوضاع این رخداد را تجربه کرده‌ایم.

 کاهش حجم معاملات پلیمرها در بورس‌کالا؛ نه‌چندان جدی
در طول هفته گذشته شاهد افت ۷۶/ ۶ درصدی حجم دادوستد پلیمرها در بورس‌کالا بودیم که با توجه به افت عرضه‌ها، این نوسان حجم غیرطبیعی به‌نظر نمی‌رسد. در هفته قبل حجم دادوستد پلیمرها در بورس‌کالا رقمی نزدیک به ۷۲ هزار و ۵۶۴ تن بود آن‌هم در شرایطی که متوسط حجم معاملات نیمه نخست امسال رقمی نزدیک به ۵۲ هزار و ۹۰۰ تن بود و همچنین متوسط حجم معاملات هفتگی سال پیش هم رقمی نزدیک به ۶۲ هزار و ۸۰۰ تن به‌شمار می‌رود. این دو رقم نشان می‌دهد که بازار پلیمرها هنوز در فاز رونق بوده و چیزی از ارزش‌های این بازار کاسته نشده است. از سوی دیگر عرضه‌ها افت ۳ درصدی داشت و تقاضا نیز کاهش ۱۱ درصدی را تجربه کرد. همچنین در هفته گذشته ۸۱/ ۸۱ درصد از عرضه‌ها مورد دادوستد قرار گرفت که رقم متعادل و مطلوبی به‌شمار می‌رود آن‌هم در وضعیتی که نیمه نخست امسال درصد دادوستد عرضه‌ها رقمی نزدیک به ۷/ ۶۷ درصد بود. این در حالی بود که نسبت تقاضا به عرضه‌ پلیمرها در بورس‌کالا ۲۴۴/ ۱ بود یعنی در برابر هر تن عرضه، ۲۴/ ۱ تن تقاضا به ثبت رسید که باز هم از تعادل نسبی در این بازار حکایت دارد. جریان معاملاتی در بازار پتروشیمی‌ها با محوریت پلیمرها منطقی و مطلوب ارزیابی شده آن هم در شرایطی که حجم معاملات شیمیایی‌ها تفاوت خاصی با گذشته نداشته است.  حجم معاملات هفته قبل ترکیبات شیمیایی در بورس‌کالا در مقایسه با هفته قبل از آن ۱۸/ ۰ درصد افت داشت و می‌توان گفت که تغییر محسوسی در این رقم ایجاد نشده و باز هم حجم معاملات نزدیک به ۳۵ هزار و ۱۰۰ تن بود. این در حالی است که متوسط معاملات هفتگی در نیمه نخست سال‌جاری نزدیک به ۲۲ هزار و ۵۰۰ تن بود که نشان می‌دهد بازار شیمیایی‌ها در یک فاز رونق متعادل قرار دارد. عدم تغییر محسوس حجم معاملات در شرایطی رخ داد که حجم عرضه‌های هفتگی رشد ۷۶/ ۴ درصدی داشت و البته حجم تقاضا نیز افت ۵۹/ ۵ درصدی را تجربه کرد؛ ولی حجم معاملات تغییر خاصی را نشان نمی‌دهد که نشانه‌ای از ثبات نسبی تقاضا و خرید برای مصرف واقعی و البته متعادل در این گروه کالایی به‌شمار می‌رود.

 منبع: دنیای اقتصاد