نگاهی به روند حرکتی دلار و قیمت‌های جهانی محصولات پتروشیمی به‌عنوان دو عامل تاثیر‌گذار در تعیین نرخ محصولات پلیمری هنوز هم سیگنال صعود این محصولات را برای هفته‌های آینده می‌دهد؛ به گونه‌ای‌که روز گذشته قیمت دلار به مرز ۵ هزار تومان رسید و ارقامی نزدیک به این عدد را لمس کرد. این در شرایطی است که انتظار می‌رود جشن نو چینی‌ها تقاضا را برای انواع محصولات کاهش داده باشد که با اتمام این تعطیلات دوباره تقاضا به بازار بازخواهد گشت.

میثم باقری‌کوپایی، ‌کارشناس بازار محصولات پتروشیمی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» درخصوص شرایط بازارهای پلیمری و وضعیت کنونی این بازارها گفت: با توجه به این امر که بهای دلار و قیمت‌های جهانی دو عنصر تعیین‌کننده قیمت در بازار محصولات پتروشیمی هستند،‌ بررسی این دو آیتم حاکی از رفتار قیمتی محصولات پلیمری در بازارهای داخلی است که هر دو در شرایط کنونی صعودی است.وی در ادامه درخصوص بررسی بهای دلار گفت: از منظر تغییرات قیمتی دلار تا این لحظه شاهد روند افزایشی برای این شاخص بوده‌ایم و بازار دلار هنوز دارای التهاب است و آرام نگرفته که این وضعیت با یک وقفه به بازار پلیمرها انتقال پیدا می‌کند.

باقری درباره تغییرات قیمتی دلار روی بازارهای آزاد و شرایط فعلی این بازارها گفت: در گذشته با افزایش بهای دلار،‌ قیمت محصولات بلافاصله در بازارهای آزاد بالا می‌رفت و به‌تبع آن محصولات در بورس کالای ایران با رقابت مواجه می‌شد. این در حالی است که در شرایط فعلی روند معکوسی بر بازار محصولات پلیمری حاکم شده است. به این ترتیب که با بالا رفتن بهای دلار، ابتدا قیمت‌ها در بازار آزاد بلافاصله بالا نمی‌رود و با مکث و اطمینان از خرید مصرف‌کننده افزایش می‌یابد. علت هم آن است که نقدینگی در بخش پایین‌دست پتروشیمی به گونه‌ای پایین آمده که تولید‌کنندگان بخش پایین‌دست تقاضای مواد اولیه واحد‌های تولیدی خود را به گونه‌ای چشمگیر پایین آورده‌اند و علت اصلی این عامل هم نبود نقدینگی کافی در این بخش از صنعت است.

وی در ادامه افزود: علاوه بر این موضوع برخی از مصرف‌کنندگان محصولات جایگزین را استفاده می‌کنند و این عامل موجب شده که تولید محصولات نهایی برای تولید‌کننده پایین‌دستی توجیه‌پذیری کمتری پیدا کند. به‌طور مثال با افزایش قیمت مواد اولیه‌ای که در کیسه‌های پلاستیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد،‌ قیمت تمام‌شده این محصول بالا می‌رود و مصرف‌کنندگان ترجیح می‌دهند کیسه‌های کاغذی را جایگزین این محصول کرده و در نهایت تولید کیسه‌های پلاستیکی برای تولیدکنندگان توجیه ندارد.این کارشناس بازاردرخصوص قیمت‌های پایه محصولات پلیمری در یکشنبه آینده افزود: با توجه به روند افزایشی بهای دلار و افزایشی که این شاخص ثبت کرده است و با توجه به حرکت قیمت محصولات در بازارهای جهانی، انتظار داریم قیمت محصولات پلیمری به نسبت آخرین قیمت‌های ثبت‌شده، ارقام بیشتری را در هفته آینده به خود اختصاص دهند.

وی در ادامه در تشریح قیمت‌های جهانی محصولات پلیمری گفت: بررسی رفتار محصولات پلیمری پس از گذشت چندین هفته نشانگر این موضوع است که قیمت‌ها در بازار جهانی به عواملی چون آغاز سال چینی یا سرمای زمستان در اکثر کشورها و... بستگی دارد. به‌طور مثال به‌طور مشخص قیمت اتیلن جهانی طی هفته‌های گذشته با افزایش همراه بوده است که این افزایش قیمت پلی‌اتیلن‌ها و زنجیره تامین این محصول را به همراه داشته است. البته این در حالی است که در نهایت قیمت جهانی اتیلن‌ها پایین آمده است، اما هنوز هم شاهدیم که قیمت پلی‌اتیلن‌ها در حال افزایش است و علت هم آن است که بازارهای جهانی به قیمت‌های بالای این محصول عادت کرده‌اند و نهایتا با استناد به مجلات خارجی درخصوص قیمت محصولات پلیمری در بازارهای جهانی می‌توان گفت که روند قیمتی اتیلن و پلی‌اتیلن‌ها در چند ماه آینده صعودی است و بعد از آن روند با ثبات و شاید نزولی را به خود بگیرد.

این کارشناس بازار درخصوص دو اعلام هر هفته قیمت محصولات پلیمری گفت: از فرآیند خرید، تسویه و تحویل کالا عملا یک هفته زمان می‌برد تا مواد اولیه به‌دست تولید‌کننده برسد و به محض اینکه به‌دست تولید‌کننده رسید، قیمت‌ها عوض می‌شود و به همین دلیل به باور من اعلام قیمت دو هفته‌ای مناسب‌تر بود و تولید‌کننده می‌توانست برنامه‌ریزی بهتری را روی برنامه خرید مواد اولیه بنگاه تولیدی خود داشته باشد. به این ترتیب با توجه به قیمتی که محصول به دستش می‌رسید، می‌توانست قیمتی برای محصول نهایی واحد خود تعیین کند، نه اینکه سردرگم قیمت اعلام شده هفته‌های بعد شود. به این ترتیب که با بالا رفتن قیمت‌های مواد اولیه از فروش محصول نهایی و عرضه محصول در بازار جلوگیری می‌کند و به نوعی تعادل بازار را به هم می‌زند.

وی در ادامه به گواهی سپرده کالایی به‌عنوان یکی از ابزارهای بورس کالای ایران اشاره کرد و افزود: به باور من استفاده از گواهی سپرده کالایی و در نهایت استفاده از صندوق‌های کالایی روند درست‌تری به حرکت بازار محصولات پلیمری و شیمیایی در بورس نقره‌ای می‌دهد. به این ترتیب که محصولات خریداری و در انبارها ذخیره می‌شود و گواهی سپرده کالایی برای آن محصول منتشر می‌شود و در نهایت روی تابلوی بورس که مخصوص گواهی سپرده کالایی است به فروش می‌رسد. در این سازو کار هر شخص حقیقی و حقوقی می‌تواند گواهی کالا را خریداری کند و به انبار تحویل داده و محصول را دریافت کند. البته این در حالی است که تا‌کنون به دلیل مشکلات مالیاتی موجود معاملات ثانویه انجام نشده است اما سازو‌کار استفاده از معاملات اولیه می‌تواند مفید واقع شود تا شرکت‌های بازرگانی بتوانند رسما در بازارها خرید کنند و به فعالیت بپردازند و بازار را به تعادل بهتری برسانند. به باور من این منبع عرضه جدید می‌تواند در مقاطعی از زمان که تولید‌کننده نیاز به مواد اولیه‌ تخصصی دارد که در آن برهه در بورس کالاعرضه نمی‌شود،‌ تولید‌کننده را کمک کرده تا به دنبال بازارهای سیاه نرود.وی در آخر افزود: این رفتار همانند رفتاری است که در تمامی بورس‌های کالایی انجام می‌شود و عملکردی است که تمامی بورس‌های کالایی در جهان از آن بهره می‌گیرند.

باقری در ادامه درباره بالا رفتن قیمت محصولات پلیمری و شرایطی که تولید‌کنندگان پایین دستی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، ‌گفت: با توجه به وضعیتی که پایین دست در آن به سر می‌برد و با توجه به این امر که قیمت‌ها بالا رفته و طبعا قیمت مواد اولیه واحدهای آنها هم بالا می‌رود و با توجه به اینکه نقدینگی در این بخش از صنعت کم است،‌ این حق به آنها داده می‌شود که نگران وضعیت موجود باشند. این در حالی است که باید به این نکته توجه کنیم که وقتی نفت خام از قیمت ۴۰ دلار برای هر بشکه به ۷۰ دلار برای هر بشکه می‌رسد، این طبیعی است که قیمت تمام‌شده محصولاتی همچون نفتا، اولفین‌ها، پلی‌اولفین و... افزایش یابد که این افزایش قیمت هم با وقفه‌ای به صنایع پایین دستی منتقل می‌شود.

وی افزود: به‌دلیل اینکه قیمت تمام محصولات در بازارهای جهانی رو به افزایش است، طبیعی است این افزایش به محصولات پتروشیمی برسد و مجتمع‌های پتروشیمی هم عرضه‌های صادراتی را به عرضه‌های داخلی ترجیح دهند تا بتوانند ارز‌آوری بیشتری را نصیب خود کنند.باقری می‌گوید: این در شرایطی است که اعتراضاتی درباره ارز مبادلاتی مجتمع‌های پتروشیمی وجود دارد و تولید‌کنندگان داخلی این مساله را بیان می‌کنند که چرا مجتمع‌های پتروشیمی باید از این امتیاز بر خوردار باشند؛ اما ما نه؟ در مقابل دیدگاهی وجود دارد که اظهار می‌کند اگر این مزیت برداشته شود مجتمع‌ها میلی به عرضه داخلی ندارند و تعادل کمابیش فعلی هم بر هم می‌خورد.وی تصریح کرد: به باور من اگر ارزی همچون ارز HR که درخصوص دارو از آن استفاده می‌شود و میانگینی از ارز آزاد و ارز مبادلاتی است در مصوبات آورده شود،‌ شاید سیر افزایشی از منطقه دلار کمتر به بخش پایین‌دستی فشار آورد. البته   این امر، ‌یک ایده خام بوده و برای عملی شدن باید کارشناسی شود و تمام جوانب آن سنجیده شود.