تحقیقا عوامل زیادی را می توان برای تحلیل این رفتار خرید برشمرد اما تا وقتی که تحلیل گران و فعالین بازار از جزئیات خرید هفتگی بورس اطلاع نداشته باشند هرگونه تحلیلی در این رابطه چیزی جز حدس و گمان و یا برآورد ذهنی بیشتر نیست اما علت هرچه باشد، رفتار هیجانی ناشی از جو روانی  و نگرانی از آینده توسط خریداران که بر پایه شرایط ناپایدار سیاسی و اقتصادی کشور شکل گرفته است را به عنوان مهمترین عامل این آشفته بازار نمی توان انکار کرد. رفتار هیجانی که در ذهن نویسنده خودکشی دسته جمعی نهنگ ها را تداعی کرده و در نتیجه آن بازنده این بازی کسی جز تولیدکنندگان واقعی و مصرف کنندگان نهایی نیستند.

به گزارش روابط عمومی انجمن لوله و اتصالات پی وی سی به نقل از ایسپیا، پرونده معاملات پی وی سی در اردیبهشت ماه با ۴۸ معامله به ارزش ۴۷۰ میلیارد تومان در بورس کالا به شرح ذیل بسته شد. درکل ۴۸۹۶۴ تن پی وی سی در ۴ گرید عرضه شد  که برای عرضه های فوق ۹۴۴۱۰ تن تقاضا معادل ۱۹۳ درصد عرضه ها ثبت شد در این میان ۴۸۹۴۲ تن پی وی سی معادل ۹۹٫۹۵ درصد عرضه ها با رقابتی معادل ۸۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان با میانگین ۲۱ درصد معامله شد و تنها ۲۲ تن پی وی سی گرید ۶۶۴۴ امولشن درعرضه اختصاصی هفته پنجم بدون مشتری باقی ماند.

خبر خوب برای مصرف کنندگان گریدهای امولشن

با عرضه مناسب و منظم دو گرید ۶۸۳۴ و ۶۶۴۴ توسط پتروشیمی اروند علی رغم رقابت در دو هفته اول برای این گرید ها در هفته های پایانی معاملات با قیمت پایه رقم خورد ضمن اینکه در این ماه مدیرعامل پتروشیمی اروند در ۲ جلسه با هیئت مدیره انجمن ملی پلیمرو انجمن لوله و اتصالات پی وی سی قول همکاری و مساعدت برای عرضه مناسب و منظم گریدهای امولشن طبق نیاز بازار را داد. همچنین مقدار ۴۱۸ تن عرضه اختصاصی گرید های فوق در ۵ هفته متوالی باعث آرامش در این بازار شد.

گرید ۶۵ روی شیروانی داغ

گرید ۶۵ به عنوان گرید عمومی بازار با تخصیص ۹۳ درصد عرضه ها به خود اردیبهشتی داغ را سپری کرد به طوریکه برای ۴۵۴۶۶ تن عرضه تقاضایی به میزان ۸۹۴۸۲ تن معادل ۱۹۷ درصد عرضه ها ثبت شد. در این میان ۱۰۰ درصد عرضه ها در روزهای معامله به ارزش۴۳۶ میلیارد تومان و با رقابت میانگین ۲۲ درصد به ارزش ۷۹ میلیارد تومان معامله شدند.

عواملی نظیر اینکه ۷۵ درصد عرضه ها  برای این گرید به صورت سلف یکماهه انجام گرفته در کنار تنظیم خط پتروشیمی بندر امام بر روی گرید ۶۰ جهت انجام تعهدات پیشین و کمبود مواد نقدی در بازار از جمله عوامل رقابت های سنگین برای این گرید در ماه جاری بود مسئله ای که با تغییر خط پتروشیمی بندر امام و شروع به تحویل عرضه های سلف با موعد ابتدای خرداد در اواخر اردیبهشت ماه امیدها را برای رفع مشکل کمبود مواد نقدی در بازار افزایش می‌دهد و تاثیر مثبتی بر روند معاملات می‌گذارد.

روند هفتگی معاملات

دلار نیمایی در اردیبهشت کار خود را با ۱۳۸۰۳۶ ریال آغاز کرد و در هفته آخر با عدد ۱۴۱۳۶۱ ریال به کار خود پایان داد اما در هفته آخر با شیب افزایشی زیادی وارد کانال ۱۴۵۰۰ تومان شد.

قیمت جهانی که بر اثر کاهش تقاضای جهانی  وارد فاز نزولی شده بود بر اساس محاسبات دفتر توسعه صنایع پایین دستی که فرمول آن برای همه نامعلوم  ومبهم است  از هفته سوم وارد فاز افزایشی شد به‌طوری‌که قیمت جهانی  برای گرید ۶۵ که تا ۵۳۸ دلار کاهش پیدا کرده بود در هفته آخر با ۶۰۷ دلار به کار خود پایان داد.

میانگین عرضه ها در این ۵ هفته  بروی عدد۹۸۰۰  تن بسته شد که در شرایط عادی بالاتر از میانگین تعادلی بازار که نزدیک ۷ هزار تن است قرار داشت و از این لحاظ صنایع پایین دست نمی توانند به پتروشیمی ها خرده بگیرند اما نکته ای که بر معاملات بازار از سمت عرضه ها تاثیر گذاشت نسبت عرضه مواد نقدی به سلف بود به طوریکه حدودا ۲۵ درصد عرضه ها نقدی و ۷۵ درصد سلف بودند که اعتراض فعالین بازار را در پی داشت ضمنا کمبود خودرو جهت حمل مواد در روزهای پایانی ماه از عوامل موثر بر افزایش قیمت مواد موجود در بازار آزاد بود.

یکی از عوامل مهم جهت کشف قیمت برای یافتن کف و سقف قیمت پیشنهادی در روز معامله توجه به شاخص تقاضاست این شاخص از تقسیم میزان تقاضا به عرضه ضرب در ۱۰۰ حاصل می‌شود. با توجه به کمبود عرضه مواد نقدی درهفته اول اردیبهشت ماه برای عرضه های نقدی پتروشیمی اروند شاخص بر روی عدد ۳۲۷ برای عرضه پالت و ۳۲۲ برای عرضه جامبو ثبت شد و بر پایه این درصد تقاضا رقابتی بالای ۳۰ درصد اتفاق افتاد. در کل میانگین هفتگی در هفته اول بر روی عدد ۲۴۶ درصد قرار گرفت و با کاهش سهمیه ها بر اثر خرید  هفتگی شاخص با کاهش در هفته آخر بر روی عدد ۱۴۸ قرار گرفت.

فشار تقاضا و تاثیر آن بر روی درصد رقابت

با  بررسی پیوستگی شاخص تقاضا در کنار درصد رقابت  می توان نبض بازار و نحوه رفتار خرید متقاضیان را رصد و توجیه کرد. در شرایط عادی بازار، چنانچه شاخص تقاضا تا ۱۳۰ درصد هم بالا رود مواد بر روی قیمت پایه معامله میگردد و با افزایش این عدد تا ۱۶۰ درصد حداکثر میزان رقابت به زیر ۱۰ درصد می‌رسد ولی در هفته آخر اردیبهشت ماه بطور میانگین  برای گرید ۶۵ با توجه به اینکه شاخص بر روی عدد ۱۵۶ درصد قرار گرفته است ۲۲ درصد رقابت ثبت شده است ذکر این نکته شاید خالی از لطف نباشد که برای عرضه نقدی پالت پتروشیمی غدیر با قرار گرفتن شاخص تقاضا بر روی عدد ۱۴۴ تقریبا ۳۹ درصد رقابت انجام شده است که نشان از جو روانی سنگین و تصمیم گیری در شرایط اضطرار خریدارن بوده است.

نتیجه گیری

پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا با بررسی اطلاعات ارسالی از گیره‌های الکترونیکی که به پشت نهنگ های تک شاخ وصل کرده بودند متوجه شدند هنگام احساس خطر ضربان قلب این آبزیان پایین می‌آید اما در همان حال آن‌ها برای فرار از خطر به سرعت شنا می‌کنند. پژوهشگران که نتیجه تحقیق خود را در نشریه دانش در سال ۲۰۱۷ منتشر کرده‌اند می‌گویند این واکنش نهنگ‌های تک شاخ به خطر،  «بسیار پرهزینه» است چرا که در حین فعالیت شدید برای فرار، اکسیژنی که به مغز آن‌ها می‌رسد محدود می‌شود. وقتی نهنگ با سرعت تمام در حال فرار است و تعداد ضربان قلبش اینقدر پایین می آید شاید این باعث می‌شود اکسیژن کافی به مغز نرسد و نهنگ جهت و راه خود را گم کند. اگر این کاهش جریان خون و در نتیجه نرسیدن اکسیژن به مغز به مدت طولانی ادامه پیدا کند ممکن است حتی باعث آسیب ماندگار به مغز شود که نتیجه این رفتار منجر به اقدام برای خودکشی دسته جمعی می شود.

حال و روز این روزهای بازار پی وی سی نزدیک به رفتار نهنگ های تک شاخ در هنگام احساس خطر است که در نتیجه آن شکارچیان نهنگ  بجای وسط دریا در ساحل نشسته اند و با غلاف کردن تور و نیزه ماهگیری خود چاقو بدست در حال ضبح نهنگ های عجول هستند و نکته ناراحت کننده تداوم این روند است که در صورت ادامه دار شدن ماجرا، شاهد خود فروشی  نهنگ های خسته بازار به ماهیگیران و همکاری بیشتر زندانی و زندابان در آینده هستیم.

پیشنهادهای اجرایی

1. بنظر نگارنده راه حل منطقی و فوری برای کاهش التهاب بازار برگشتن اعتماد و آرام کردن جو روانی بازار توسط ریش سفیدان صنعت پی وی سی در پایین دست به بازار است که جز با همکاری و همیت قسمتی همه بازیگران بازار امکان پذیر نیست.

2. آرام کردن جو بازار با پرهیز از انجام هرگونه راهکار پلیسی و بگیر و ببندی

3. توقف فروش نقدی اعتباری اروند برای سه ماه تا آرام شدن اوضاع بازار و مانند سایر پتروشیمی ها صرفا فروش نقدی

4. فشار به پتروشیمی ها برای عرضه نقدی بیشتر ( در اردیبهشت ۲۵ درصد عرضه ها نقدی و ۷۵ درصد مواد سلف عرضه شده که باید برعکس یا حداقل ۵۰ _ ۵۰ شود)

5. همگرایی ذینفعان در صنایع پایین دست و ایجاد یک کمپین برای مشخص کردن سقف رقابت برای عرضه های سلف (مثلا همه تعهد بدهند ۵ درصد برای سلف ها رقابت کنند) که این کار بر روی کاهش رقابت  برای عرضه های نقدی نیز اثر میگذارد. ریش سفیدان در صنایع پایین در ایجاد این همگرایی نقش مهمی دارند.

6. ایجاد سقف رقابت با توجه به اختلاف دلار نیمایی و صرافی در بورس برای معاملات ( تا اواسط سال ۹۷ و قبل از خروج آمریکا از برجام که دلار تقریبا تک نرخی بود سقف رقابت در بورس ۲۰ درصد بود)

7. ایجاد کمیته ریگلاتوری با مشارکت همه ذینفعان زیر چتر انجمن ملی جهت رصد بازار و دسترسی به ریز اطلاعات با پشتوانه اجزایی اتاق بازرگانی و شورای گفتگو و ضمانت اجرایی نزد نهاد های نظارتی و قوه قضاییه

8. پیروی از الگوهای موفق کشور های هم فرهنگ مانند ترکیه و ایجاد هزینه برای تولید کننده نما و دروغگوی صنفی

9. حرکت به سمت بازار آزاد و بدون رانت و قیمت گذاری مواد اولیه با نرخ دلار بازار آزاد منهای ۵ درصد فوب خلیج فارس