Association of PVC Pipe and Fitting Producers

واحد کارشناسی فنی انجمن لوله و اتصالات پی وی سی:

واژه DR درسال 1975 در استاندارد AWWA C900 برای لوله های سایز کوچک ارائه شده و مورد استفاده قرار گرفت . AWWA براساس فشار مورد نظر لوله ، ضخامت را تعریف نمود. از آنجایی که مقادیر OD/t که این استاندارد بدست آورد، با مقادیر عدد رنالد تطابق نداشت ، AWWA عدد SDR را حذف نمود و DR را جایگزین کرد.

از نظر ریاضی، این مفاهیم ساده هستند:
1-    برای اهداف عملی، DR = SDR
2-    DR = SDR= قطر خارجی  اسمی لوله (OD) تقسیم بر حداقل ضخامت دیواره اسمی لوله (t)

         DR = SDR = OD/t

نسبت ابعادی استاندارد چیست؟
SDR ها یک سری اعداد ترجیحی هستند که با اعداد رنارد شناخته می شوند. این سری ها یک تصاعد هندسی است که هرSDR تقریبا 25%  بالاتر از رده ی قبل از خود است. برای لوله های SDR  ,PVC ها از 11 آغاز شده و شامل13/6 ، 17، 41.33،26،21است. سایر نسبت ها ( مانند 14،18،25 یا 35) که در استانداردهای لوله وجود دارد، نسبت ابعادی استاندارد نیستند، بلکه صرفا نسبت ابعادی (DR) هستند.

دلیل استفاده از نسبت ابعادی
استفاده از DR ها منجر به استانداردسازی ابعاد محصول می شود و ویژگی های مکانیکی سازگار و مستقل از اندازه ی لوله را ارائه می دهد. در یک DR یا SDR مشخص ، در قطرهای متفاوت ، میزان فشار قابل تحمل و همچنین سفتی حلقوی لوله ها یکسان است.

 DR لوله های PVC طراحی شده برای فشار داخلی
برای لوله های  PVC تحت فشار، محصولی با استحکام هیدروستاتیک خاص در یک DR  مشخص دارای رده فشاری یکسان بدون در نظر گرفتن قطر در استانداردهای بین المللی می باشد. 
مزیت این سیستم برای طراحان این است که افزایش یا کاهش سایز باعث تغییر در ظرفیت فشار آن نمی شود. در استاندارد ملی ایران به شماره 2-13361 طبق جدول 2، این مفهوم کمی متفاوت است. برای مثال SDR26 با رده ی فشاری  PN8 فقط برای سایزهای OD≤90در یک دسته قرار می گیرند درصورتی که برای سایزهای OD≥110 رده فشاری در این  SDR  مشخص برابر  با  PN 10 خواهد بود که این تفاوت به ضریب طراحی متفاوت و وابسته به آن تنش محیطی متفاوت در سایزهای OD≤90  با سایز های   OD≥110مرتبط است. 

DR لوله ی PVC طراحی شده برای بارهای خارجی
برای بارهای خارجی، خاصیتی که ثابت می ماند سفتی حلقه ای لوله (PS) است . 
برای مثال ASTM D3034  : SDR 26 لوله ی فاضلابی دارای PS  ثابت 115 psi بدون نظر گرفتن  قطر لوله است.  یا در استاندارد 9118 برای لوله های فاضلاب شهری جدول 4- SDR41 دارای SN 4 برای قطرهای مختلف لوله است. مجددا مزیت در اینجا ثبات در ظرفیت طراحی بدون در نظر گرفتن قطر است.

سایر ملاحظات برای لوله های  PVC و DR
•    لوله های  PVC با DR بالاتر دارای دیواره نازک تری هستند. این بدان معنی است که با افزایش DR، لوله تحمل فشار  و سفتی کمتری خواهد داشت.
•    هر چه DR  کمتر باشد ، ضخامت لوله بیشتر و درنتیجه قطر داخلی لوله کاهش می یابد.
•    طبق تعریف، DR فقط برای لوله های با دیواره ی سخت کاربرد دارد و هیچ ارتباطی با محصولات پروفیل ندارد.
•    و نکته ی آخر اینکه DR و SDR یکسان هستند.