برندسازی همیشه در ایران مساله بوده است. برندسازی که باعث می شود کالاهای ایرانی در بازارهای هدف صادراتی شناخته شوند و به فروش برسد و یا حتی در بازار داخلی هم نامی آشنا برای مصرف کننده ایرانی باشد. نامی آشنا مانند برند لوازم خانگی ارج که خاطرات کودکی و یخچال های قفل شده مادربزرگ ها را یادآوری می کند، یا کفش ملی با مارک فیل نشانش که خاطره ای از این پاپوش ایرانی است.  حالا مرکز پژوهش های مجلس به «بررسي دلایل عدم ماندگاري برندها در ايران» پرداخته است.

این گزارش می نویسد: برند، ثروتي غیرمشهود است كه در كسب وكارهاي تجاري به علت تأثیر اقتصادي، يك دارايي مهم به حساب مي آيد. برندها بر انتخاب و تصمیم مشتريان، سرمايه گذاران و فعالان اقتصادي اثر مي گذارند. كاهش میزان ريسك و صرفه جويي در زمان از منظر مصرف كننده، ايجاد ثروت و عاملي براي رقابت هاي مفید از منظر تولیدكننده ازجمله دلایل اهمیت برندها هستند.

براساس این گزارش مقوله برند در ايران همواره مورد توجه قانونگذار بوده است. به طور مثال در ماده 80 قانون پنجم توسعه، به دولت اجازه داده مي شود در راستاي ايجاد اشتغال پايدار، توسعه كارآفريني، كاهش عدم تعادل منطقه اي و توسعه مشاغل نو، اقداماتی انجام دهد. همچنین در ماده 150 هم اقداماتی در همین راستا صورت می گیرد. علاوه بر این برخی از مواد قانون رفع موانع توليد رقابت پذير و ارتقاي نظام مالي كشور مصوب سال 1394 و قانون ثبت اختراعات، طرح هاي صنعتي و علایم تجاري مصوب سال 1386هم به این مساله پرداخته اند. اما با این حال نگاهي بر وضعیت موجود برخي از برندها در ايران نشان مي دهد كه در عمل، اهمیت اين موضوع به نحو شايسته مورد توجه قرار نگرفته است.

در نهایت، مرکز پژوهش‌های مجلس نگاهي بر وضعيت موجود برخي از برندهاي بنگاهي در ايران انداخته و می نویسد: برندسازي يکي از مهمترين مؤلفه هاي موفقیت بنگاه هاي اقتصادي در بازار است. شواهد تجربي موجود در كشور نشان مي دهد كه اهمیت اين موضوع به نحو شايسته مورد توجه قرار نگرفته است. متأسفانه نام هاي آشنايي مانند كفش ملي، ارج و آزمايش كه در گذشته جزء برندهاي معروف كشور بودند، امروز يا تعطیل شدند يا فقط براي بقا تلاش مي كنند. البته اين موضوع محدود به كشور ما يا كشورهاي درحال توسعه نیست و در كشورهاي توسعه يافته نیز مسبوق به سابقه است. برندي مانند كداك چون ديگر پاسخگوي نیازهاي مخاطبان نبود از صحنه بازار محو شد. خوشبختانه در كنار برندهاي ناموفق، برندهاي موفقي هم در كشور حضور دارند كه همچنان به رشد و بالندگي خود ادامه مي دهند.

مرکز پژوهش های مجلس برای واكاوي دلایل عدم شکل گیري و ماندگاري برند دركشور نگاهی بر تاریخ اقتصادی ایران و بررسی این موضوع از منظر اقتصاد سیاسی انداخته است.

طبق این گزارش، واقعیت اين است كه موضوع عدم شکل گیري و ماندگاري برندها را مي توان از ابعاد گسترده اي مورد واكاوي قرار داد، اما اين گزارش بر عمده دلایل زيرساخت هاي نهادي و صنعتي متمركز شده است. دلایل عمده ای از جمله، مداخله های دولت، ناكارآمدي نهادهاي پشتيبان، تعدد واحدهاي توليدي مشابه، خرد شدن بيش از اندازه بازار و درونزا نبودن علم و فناوري در كشور.

منبع: اتاق بازرگانی تهران