در بهار پرطنین اقتصاد و سیاست ایران که بورس و بازار سهام پس از خزان ریزش شاخص، دوباره سبزپوش شده است، اعلام یک خبر، نگاه خیل فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران بازار سرمایه را به خود خیره ساخت. اینکه «پتروشیمی اروند، عضو پرآوازه و قدرتمند خانواده شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس به بورس می‌آید.» شواهد و قرائن در خصوص جزییات این اتفاق حاکی از این بود که مقدمات بورسی شدن «اروند» به عنوان یکی از واحد‌های استراتژیک صنعت پتروشیمی ایران، در یک برنامه‌ریزی سه ساله و پس از طی مراحل مهمی همچون بازنگری ساختاری و بهبود عملکرد مالی، فراهم شده است. در نگاه اقتصاددانان و فعالان بازار سرمایه، حضور اروند در جمع بزرگان بورس نشانه‌ای امیدبخش از اندیشه «شفاف‌سازی» در بزرگ‌ترین هلدینگ صنعت پتروشیمی ایران و عملکرد مدیریت جدید آن (محمد شریعتمداری) ارزیابی شد.

داده‌ها و مستندات آماری حاکی از این است که پتروشیمی اروند در این بازه زمانی سه ساله، توانسته است با بهره‌گیری هوشمندانه از ظرفیت‌ها و توانمندی درونی به‌ویژه نیروی انسانی متخصص و خلاق، استاندارد‌ها و سطح تولید خود را به نحو بی‌سابقه ارتقا ببخشد و همین تدابیر و ابتکارات در عمل به سودآوری چشمگیر و پایدار شرکت منجر شده است. ناگفته پیداست که در دنیای امروز صنعت و سرمایه، نمودار‌ها و شاخص‌های آماری حرف اول را می‌زند. از همین رو، قبل از هر چیز، تصویر منحنی صعودی اروند در لیست شرکت‌های سودساز ایران، توجه فعالان و بازیگران اقتصادی را به خود جلب کرد. این نمودار به وضوح نشان می‌دهد که شرکت پتروشیمی اروند در سال مالی ۱۴۰۲، موفق شده ۴.۶ هزار میلیارد تومان سود خالص ثبت کند و فروش سالانه خود را به رقم خیره‌کننده ۱۹.۵ هزار میلیارد تومان ارتقا بدهد. این نتایج حاصل از میزان فروش و سود خالص، پتروشیمی اروند را در جرگه یکی از سودآورترین شرکت‌های پتروشیمی ایران نشانده تا آنجا که طی سه سال اخیر، مجموع سودآوری این شرکت از مرز ۲۰ هزار میلیارد تومان فراتر رفته است.

دستیابی به زنجیره بزرگ تولید و ارزش افزوده

پتروشیمی اروند در منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی بندر ماهشهر و در زمینی به مساحت ۱۰۸ هکتار تاسیس شده است. این شرکت سال ۱۳۸۱ با بهره‌گیری از فناوری شرکت آلمانی Uhde (اوده) زنجیره کاملی از تولید محصولات کلر، کاستیک، وینیل کلراید مونومر، اتیلن دی‌کلراید، PVC، آب ژاول و... را راه‌اندازی کرد. این زنجیره از نمک دریایی آغاز می‌شود و به محصولاتی با ارزش افزوده بالا امتداد می‌یابد. دو ویژگی زنجیره ارزش افزوده داخلی و تکمیل بودن زنجیره تولید از مزیت‌های منحصر‌به‌فرد «اروند» است؛ حلقه‌ها و اجزای دیگر این زنجیره بزرگ را سیستم جداسازی Na و Cl در مرحله الکترولیز و تولید EDC، تبدیل به VCM و در نهایت تولید S-PVC و E-PVC. تشکیل می‌دهند.

ظرفیت‌سازی برای «تولید انبوه» و پاسخگویی به تقاضای فزاینده بازار داخلی و خارجی

«اروند» در حال حاضر ظرفیت نصب شده ۳۴۰ هزار تن PVC در سال را به دست آورده است. به نحوی که محصول S-PVC در یک گرید و E-PVC در ۶ گرید متنوع تولید می‌شود. این میزان از تنوع محصولات، در عمل قدرت رقابت‌پذیری بالایی به این شرکت در بازار‌های داخلی و بین‌المللی را بخشیده است. اروند، افزون بر لیست پرتنوع محصولات مذکور، توانایی تولید ۸ گرید مختلف S-PVC را به دست آورده است.

بر همین اساس، کارشناسان حوزه پتروشیمی معتقدند این شرکت اکنون ظرفیت آن را پیدا کرده است که در صورت افزایش تقاضا در بازار داخلی یا خارجی، می‌تواند به سرعت این گرید‌ها را وارد مدار تولید کند. نکته شایان توجه این است که موضوع تنوع‌آفرینی و انعطاف‌پذیری در تولید، مزیت بسیار ارزشمند در بازار پررقابت پتروشیمی به حساب می‌آید، بازاری که در آن نوآوری و پاسخگویی بهنگام به تقاضای مشتریان حرف اول را می‌زند.

استراتژی هدفمند توسعه صادرات

اروند پس از تکمیل زنجیره تولیدات متنوع خود، نگاهش را به فراسوی مرز‌های ایران معطوف کرد و استراتژی «توسعه صادرات» را در دستور کار قرار داد. آمار‌ها و اطلاعات به دست آمده از حوزه صادرات محصولات پتروشیمی ایران بر موفقیت این شرکت در راهیابی به بازار‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای دلالت دارد. به گونه‌ای که این شرکت توانسته سهم صادراتی خود را در بازار‌های مختلف به‌ویژه بازار عراق، کشور‌های حوزه خلیج‌فارس، روسیه و آسیای مرکزی، به طور مستمر افزایش بدهد. صادرات پرطرفدار اروند در این بازار‌ها عمدتا شامل محصولات با ارزش افزوده بالا مانند PVC و کاستیک سودا می‌شود، محصولاتی که در صنایع گوناگون کاربرد چشمگیر دارد. در حال حاضر، بازار جهانی و منطقه‌ای PVC با توجه به نقش‌آفرینی آن در صنایع ساختمانی، خودروسازی، لوازم‌خانگی و بسته‌بندی با تقاضای فزاینده مواجه است. با نگاه به این واقعیت، «اروندی‌ها» با هوشمندی در برنامه توسعه صادرات خویش از طریق تنوع‌آفرینی در گرید‌ها توانستند بخش عمده‌ای از این تقاضا را پاسخ داده و موقعیت پایداری در بازار‌های بین‌المللی پیدا کنند.

صف بلند مشتریان نام‌آشنا

نمودار‌ها و آمار ذیل به روشنی می‌گوید در بازار داخل ایران، اروند در شمار یکی از اصلی‌ترین تامین‌کنندگان کاستیک سودا (NaOH) نشسته است. این محصول که در صنایع غذایی، شوینده‌ها، نساجی، داروسازی و فرآوری فلزات کاربرد دارد، یک «جامعه مصرف» گسترده به تعداد بیش از ۱۰۰۰ مشتری نام‌آشنا دارد. این لیست بلند مشتریان بزرگ، جایگاه ممتاز به اروند در زنجیره تولید صنعتی کشور بخشیده است.

مزیت رقابتی در تامین پایدار خوراک اتیلن

یکی از مهم‌ترین مزایای پتروشیمی اروند، دسترسی پایدار به خط تولید اتیلن است. این مزیت باعث شده در شرایطی که برخی مجتمع‌ها با چالش تامین خوراک مواجه هستند، اروند بدون دغدغه این چالش را پشت سرگذارد. برآورد کارشناسان حوزه پتروشیمی حاکی از این است که تراز مثبت اتیلن کشور تا دست‌کم ۱۰ سال آینده، پایداری تولید در اروند را تضمین می‌کند و همین عامل مهم در نهایت موجب کاهش ریسک تولید، افزایش ظرفیت بهره‌برداری و رقابت‌پذیری بیشتر در عرضه محصول نهایی به بازار می‌شود.

سرمایه انسانی ماهر و متخصص؛ موتور محرک اروند

بررسی مقایسه‌ای محققان حوزه صنعت پتروشیمی حاکی از این است که یکی از مزیت‌های کلیدی اروند در میدان رقابت با شرکت‌های دیگر، بهره‌مندی آن از نیروی انسانی متخصص، آموزش‌دیده و خلاق است. در سایه همین سرمایه، اروندی‌ها توانسته‌اند با تلفیق دانش فنی روز و تجارب عملیاتی، خط تولیدشان را به موازات تحولات پرشتاب بازار صنعت و انرژی به‌روزرسانی کرده و ضمن تولید گرید‌های متنوع به تناسب تقاضای بازار، سطح کیفی محصولاتشان را در هر فصلی ارتقا بدهند. مدیران اروند و شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس در اظهارات خویش بر این نکته صحه گذاشته‌اند که استراتژی توسعه و تحول آنها بر محور سرمایه‌گذاری بر نیروی انسانی قرار دارد و موضوعاتی همچون آموزش، ارتقای مهارت و انگیزش کارکنان خود را در اولویت اول قرار داده‌اند.

تکیه بر تکنولوژی روز و طرح نوسازی مستمر

در کنار سرمایه نیروی انسانی، اروندی‌ها بیشترین تلاش را برای بهره‌جویی از فناوری‌های نوین به کار بسته‌اند. آنها در همین راستا، طرح بلندمدت نوسازی تجهیزات و به‌روز نگه داشتن فرآیند‌های تولیدی با تکنولوژی نوین را در دستور کار قرار داده‌اند. طرحی که در عمل میزان بهره‌وری را افزایش می‌دهد و به همان میزان مصرف انرژی و هزینه‌های نگهداری را به‌طور چشمگیری پایین می‌آورد. گزارش‌ها حاکی از این است که در نتیجه بهره‌گیری اروندی‌ها از فناوری‌های روز جهان در واحد‌های کلرآلکالی، کوره‌های VCM، برج‌های خنک‌کننده و کارخانه شست‌وشوی نمک، موجب شده کیفیت محصولات در سطح استاندارد‌های جهانی قرار بگیرد.

مزیت‌های پایدار

از جمله گزارش‌هایی که در خصوص کم و کیف فعالیت شرکت پتروشیمی اروند توجه محافل اقتصادی را جلب کرد، مصون ماندن این شرکت از ابرچالش ناترازی انرژی بود، چالشی که به ویژه در پاییز و زمستان گذشته نفس صنعت ایران را به شماره انداخت. بهره‌گیری از یوتیلیتی تولید شده در منطقه ویژه اقتصادی بندر ماهشهر، موجب شد اروندی‌ها با خاطری آسوده از تامین انرژی، خط تولید خود را بی‌وقفه پیش ببرند.

منبع: اقتصاد24