رشد قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمی در بورس‌کالا موجب شد « شاخص قیمت‌های محصولات پلیمری دنیای‌اقتصاد» موسوم به DEPPI رشد جدی داشته باشد که البته به معنی تداوم این روند افزایشی برای مهم‌ترین شاخص قیمتی در بازار پلیمرها نیست.

شاخص DEPPI در هفته گذشته با ۳۸/ ۴ درصد رشد روبه‌رو شد که بزرگ‌ترین رشد قیمت هفتگی از هفته منتهی به ۹ خردادماه سال‌جاری تاکنون است. این رشد قیمت‌ها البته اغلب بر پایه افزایش قیمت‌های پایه در بورس‌کالا رقم خورده است ولی می‌توان گفت که بزرگ‌ترین رشد هفتگی در ۶ ماه اخیر به ثبت رسیده که قابل‌توجه است. همین سیگنال اثرگذاری خود را بر قیمت‌های بازار آزاد نشان خواهد داد ولی دلایل آن باید با دقت مورد بررسی قرار بگیرد. افزایش قیمت‌های پایه با دو اهرم مهم یعنی رشد قیمت نیمایی ارز و دیگری رشد قیمت‌های جهانی دلیل اصلی این رشد DEPPI بوده است. در هفته‌های گذشته چندین‌بار قیمت‌های پایه بدون احتساب قیمت جهانی یا با تاثیرگذاری کمتر آن مورد محاسبه قرار گرفته بود که منطقی است زیرا در روزهای پایانی سال گذشته میلادی یا روزهای آغازین سال‌جاری اعلام نرخ در بازارهای جهانی با اما و اگرهای فراوانی روبه‌رو بود و پتانسیل رشد قیمت‌های جهانی در نرخ‌های پایه با قدرت بالاتری در هفته گذشته به ثبت رسید.  در کنار آن شاهد رشد ۵۳/ ۲ درصدی قیمت نیمایی دلار مورد محاسبه در نرخ‌های پایه هستیم که بیشترین رشد نرخ هفتگی را از هفته منتهی به ۱۷ خردادماه تاکنون رقم زده است و به بالای ۱۱هزار و ۷۰۰ تومان رسید. این یعنی قیمت نیمایی ارز مورد محاسبه در نرخ‌های پایه در رکورد چند ماه اخیر قرار گرفته است که خود یک سیگنال بسیار مهم برای حمایت از رشد قیمت‌های پایه به‌شمار می‌رود. موارد فوق همگی دلایل رشد DEPPI در هفته گذشته بود و هیچ بعید نیست که این روند افزایشی اثرگذاری خود را بر قیمت‌های معاملاتی در بازار آزاد نیز برجا بگذارد. در هفته گذشته DEPPI به ۱۰ هزار و ۳۲۱تومان رسید که بالاترین رقم ثبت شده از هفته منتهی به ۳۰ مردادماه تاکنون به‌شمار می‌رود. البته ادعای رشد قیمت‌ها در بازار آزاد به دلیل افزایش نرخ در بورس‌کالا چندان غیرمنطقی نیست ولی به بررسی‌های دقیق‌تری از مسیر عرضه و تقاضا نیاز دارد.

 تعادل معاملات در بازار پلیمرها
هفته گذشته دوره آرامی در بازار پلیمرهای بورس‌کالا بود، گویی داده‌های جانبی بر این بازار اثرگذاری برجسته‌ای نداشته‌اند و حتی بازار به‌خوبی با تکانه‌های قیمتی ناشی از نوسان قیمت‌های پایه پلیمرها کنار آمد. این مطلب را باید مهم ارزیابی کرد زیرا می‌تواند نشانه‌ای از رونق قدرتمند و بنیادین در بازار پلیمرها به‌شمار رود که آینده روشنی را برای آن ترسیم می‌کند.شاید مهم‌ترین رخداد هفته گذشته را بتوان افزایش مطلوب حجم عرضه‌ پلیمرها در بورس‌کالا به‌شمار آورد که با رشد ۸ درصدی روبه‌رو شد. در هفته قبل جمعا ۹۵ هزار و ۸۱۰ تن از انواع پلیمرها در بورس‌کالا عرضه شدند که بیشترین عرضه هفتگی در سال‌جاری به‌شمار رفته و همچنین بالاترین عرضه ثبت شده از هفته منتهی به ۲۴ اسفندماه سال گذشته تاکنون بوده است. این رقم از آنجا بسیار اهمیت دارد که همیشه اوج عرضه‌ها در روزهای پایانی سال و دقیق‌تر اواسط و اواخر اسفندماه به ثبت می‌رسد ولی این رکورد در دی‌ماه تجربه شده است. این داده خود نشان می‌دهد که عرضه‌های موجود یک رکورد تاریخی برای بورس‌کالاست و بستر مهمی برای رونق تولید در صنایع تکمیلی به‌شمار خواهد رفت، گویی عرضه‌کنندگان نیز افزایش عرضه در بازار داخلی را به بازارهای صادراتی ترجیح داده‌اند. از سوی دیگر میل به رشد قیمت‌ها تاکنون مولفه مهمی برای رونق خرید در بورس‌کالا بوده اگرچه این احتمال وجود دارد که قیمت‌های پایه از شتاب رشد نرخ روزهای گذشته خود فاصله بگیرند. هنوز دلار نیمایی را نمی‌توان کاهشی ارزیابی کرد ولی در مورد قیمت‌های جهانی پلیمرها اظهارنظر اندکی دشوار است زیرا بهای نفت‌خام و نفتا نزولی شده ولی پلیمرها با اما و اگرهای تامین و حمل‌ونقل روبه‌رو هستند که در گذشته به آنها پرداختیم.

به‌جز بحث عرضه‌ها و قیمت‌های پیشنهادی میزان تقاضا و حجم معاملات از مهم‌ترین سیگنال‌های بازار پلیمرها در هفته گذشته بود. در هفته گذشته با رشد عرضه‌ها، شاهد افزایش حجم تقاضا بودیم اگرچه رشد تقاضا چندان هم برجسته نبود و به ۷۶/ ۰ درصد محدود شد. به‌صورت دقیق‌تر حجم تقاضا در هفته گذشته رقمی نزدیک به ۱۱۱ هزار و ۱۷۰ تن بود که از متوسط نیمه اول سال‌جاری و رقمی کمتر از ۷۶ هزار تن، بالاتر بوده و نشانه‌ای مهم برای رونق در این بازار است. همچنین حجم معاملات پلیمرها در هفته گذشته با رشد ناچیز ۳۳/ ۰ درصدی همراه شد و به ۷۲هزار و ۸۰۰ تن رسید که هم از متوسط نیمه نخست سال‌جاری و هم از متوسط سال گذشته بالاتر است. در هفته قبل به‌رغم بالابودن جدی عرضه‌ها در بورس‌کالا؛ نسبت تقاضا به عرضه‌ها ۱۶/ ۱ برابر بود که یک رقم برجسته به‌شمار رفته و همچنین از برتری تقاضای کل بر عرضه‌های مرسوم حکایت دارد. همچنین ۷۶ درصد عرضه‌ها مورد دادوستد قرار گرفته که از متوسط معاملاتی نیمه اول سال‌جاری یعنی رقم ۷/ ۶۷ درصد هم بالاتر است. این موارد نشان می‌دهد بازار در فاز رونق قرار دارد و این رونق می‌تواند تداوم داشته باشد.

البته چیزی که بیش از همه فکر فعالان بازار را به خود معطوف کرده دورنمای قیمت‌ها در بازار آزاد و البته بورس‌کالاست. در گزارش‌های پیشین بارها و بارها عنوان کردیم که گمانه‌زنی‌ها از دورنمای قیمت‌های پایه در بورس‌کالا چیزی بیش از اظهارنظر نیست و باید تا زمان اعلام رسمی قیمت‌ها منتظر بود. این ویژگی را باید در نظر گرفت اما در کنار آن هیچ قطعیتی برای کاهش قیمت‌های پایه در بورس‌کالا وجود ندارد و شاهد سقوط آزاد قیمت نیمایی ارز هم نیستیم و در بازارهای جهانی هم افت قیمت پلیمرها از کاهش بهای نفت‌خام به‌صورت مستقیم و در کوتاه‌مدت تبعیت نمی‌کند. البته روند افزایشی قیمت‌های جهانی در هفته‌های اخیر نیاز به یک اصلاح و استراحت دارد ولی در مورد زمان آن به صراحت نمی‌توان اظهارنظر کرد.از سوی دیگر حجم متعادل معاملات در هفته‌های اخیر نشانه‌ مهمی برای بالابودن موجودی انبارهاست بنابراین پتانسیل تغییر سریع در بازار را نمی‌توان مطرح کرد اگرچه باز هم قیمت‌های پایه در بورس‌کالاست که جریان نهایی نرخ را تعیین خواهد کرد. از سوی دیگر با کاهش قیمت آزاد ارز جو روانی خرید نیز تعدیل خواهد شد که در صورت رشد قیمت‌های پایه نیز شتاب رشد نرخ بزرگی را در بازار آزاد شاهد نخواهیم بود. به‌نظر می‌رسد تعادل نسبی در بازار ساده‌ترین مسیر پیش‌روی بازار در هفته جاری باشد آن‌هم در شرایطی که اگر حجم عرضه‌ها باز هم در بورس‌کالا گسترده باشد، پتانسیل تغذیه کافی بازار را در بر خواهد داشت.تجمیع این موارد به معنی آرامش نسبی در بازار است اگرچه نمی‌توان به صراحت از عدم رشد قیمت‌ها یا افت نرخ در آینده صحبت کرد. بازارهای کالایی و همچنین بازار پلیمرها روزهای پیچیده‌ای را پشت سر گذاشته‌اند و بعد از هر دوره‌ای از بحران، اظهارنظر در مورد دورنمای آن چندان ساده نیست و برای بررسی دقیق‌تر بازار شاید به یکی دو روز زمان نیاز باشد. این درحالی است که بازار پلیمرها به نسبت سایر بازارهای کالایی از یک آرامش نسبی برخوردار بوده و می‌تواند یک داده مثبت برای این بازار به‌شمار رود که البته در آینده نیز پتانسیل تداوم این شرایط وجود خواهد داشت.

 عقبگرد معاملاتی در بازار شیمیایی‌ها
بر خلاف بازار پلیمرها، حجم دادوستد در بازار ترکیبات شیمیایی بورس‌کالا در هفته گذشته کاهشی بود که یک داده مهم به‌شمار می‌رود اگرچه دلیل اصلی کاهش معاملات را باید در افت عرضه و تقاضا جست‌وجو کرد. در هفته گذشته شاهد افت ۲۳/ ۱۰۳ درصدی عرضه ترکیبات شیمیایی در بورس‌کالا بودیم که در برابر این سیگنال، حجم تقاضا نیز ۳۵/ ۹ درصد کاهش یافت. این رفتار در نهایت به افت ۹۳/ ۱۶ درصدی حجم معاملات منتهی شد که یک افت بزرگ به‌شمار می‌رود. کاهش حجم معاملات هفتگی بزرگ‌ترین افت حجم معاملات در ۱۱ هفته اخیر بود که موجب شد حجم دادوستد ترکیبات شیمیایی به کمترین رقم در ۹ هفته اخیر برسد. البته هنوز آمارهای موجود از ورود بازار شیمیایی‌ها به فاز رکود حکایت ندارد و حجم عرضه و تقاضا و همچنین حجم معاملات ترکیبات شیمیایی بالاتر از متوسط نیمه نخست سال‌جاری است که نشان می‌دهد به‌رغم یک عقب‌نشینی مهم، اما این بازار هنوز در فاز رونق قرار دارد. با توجه به شرایط موجود پتانسیل رشد عرضه‌ها و افزایش حجم معاملات در هفته جاری را می‌توان در نظر گرفت.