در هفته گذشته شاهد کاهش قیمت‌های پایه در بورس کالا بودیم ولی برای هفته جاری احتمال رشد نرخ‌های پایه با اهرم ارزی وجود دارد که همین اختلاف نرخ شاید یکی از جذابیت‌های معاملاتی بوده باشد. تجربه ماه‌ها و حتی سال‌های گذشته نشان داده است که تا زمان اعلام رسمی قیمت‌های پایه تمام اظهارنظرها گمانه‌زنی است و پتانسیل تغییر در این روند قیمت‌گذاری‌ها وجود دارد. هم‌اکنون دو گفتمان غالب را می‌توان در بازار رهگیری کرد یکی تداوم رکود پیشین و نگرانی‌های پیش‌رو و دیگری جرقه‌های مقطعی از رشد حجم معاملات، حمایت از قیمت‌ها و بهبود ساز‌و‌کارهای تولیدی و تجاری. هفته جاری نشان خواهد داد که کدام طرزفکر واقعیت‌های بازار را با دقت بیشتری نشان می‌دهد. پتانسیل جرقه‌های مقطعی رشد نرخ وجود دارد ولی به معنی تغییر فاز کلی در بازار و گذار به دورانی همراه با رونق معاملاتی نیست.

  رشد شکننده شاخص قیمتی پلیمرها

در هفته گذشته شاخص قیمت‌ پلیمرهای «دنیای اقتصاد» با ۵۹/ ۰ درصد رشد به ۹۵ هزار و ۱۹۱ ریال رسید که بالاترین رقم از هفته منتهی به ۲۵ آبان‌ماه سال جاری است. این رشد شکننده و محدود قیمتی در شرایطی به ثبت رسید که قیمت‌های پایه پلیمرها و سایر محصولات پتروشیمی در بورس کالا کاهشی بود یعنی با مدیریت نرخ ارز نیمایی در فرآیند محاسباتی، شاهد افت قیمت‌های پایه بودیم. این داده احتمال کاهش قیمت شاخص پلیمرهای دنیای اقتصاد را در نگاه اول مطرح کرد ولی عکس این رخداد به ثبت رسید که نیاز به موشکافی دقیق‌تری دارد. البته ذات این رشد نرخ به این معنی است که بازار از هم‌اکنون و البته بر پایه داده‌های معاملاتی هفته گذشته میل به رشد قیمتی پیدا کرده است. این در حالی است که پتانسیل رشد قیمت‌های پایه در بورس کالا هم وجود دارد که این داده‌ها در کنار هم چهره پیچیده‌ای از بازار را ترسیم خواهد کرد زیرا رکود غیرقابل چشم‌پوشی است که در این گزارش به این موارد خواهیم پرداخت.

رشد شاخص قیمت پلیمرهای «دنیای‌اقتصاد» در وضعیتی به ثبت رسید که حجم معاملات نیز تقویت شد و البته عرضه‌های جذاب بیشتری به بازار تزریق شدند. افزایش عرضه‌ گریدهای جذاب همچون پلی‌اتیلن ترفتالات بطری، پلی‌پروپیلن‌های شیمیایی و گریدهای لوله و سنگین اکستروژن خود به معنی ایجاد بستری برای رقابت بیشتر بین خریداران و رشد قیمت‌ها بود و همین داده شاید مهم‌ترین‌ دلیل برای رشد قیمت‌های معاملاتی در بورس کالا بوده است. این در حالی است که بخش مهمی از این عرضه‌ها سلف بوده و در آینده تحویل خواهد شد بنابراین تاثیرگذاری آن اغلب در فاز روانی بازارها به ثبت می‌رسد. در هر حال داده‌های رسمی از رشد حجم معاملات و افزایش متوسط قیمت‌ها به دلیل رشد قیمت‌های پایه یا افزایش رقابت موجب شد تا قیمت‌های پایه در بورس کالا افزایشی باشد.

شاید مهم‌ترین‌ داده برای ترسیم دورنمای بازار در هفته آینده قیمت‌های پایه جدید باشد که در هفته گذشته با تدبیر ارزی نزولی شد ولی برای هفته جاری نمی‌توان پتانسیل اقدامات مدیریتی هفته گذشته را به صراحت پیشین مورد بررسی قرار داد و عملیاتی کرد. در هفته گذشته قیمت‌های پایه با دلار ۸ هزار و ۷۱۲ تومانی مورد معامله قرار گرفت که به نسبت هفته قبل از آن اندکی کاهش داشت ولی برای هفته جاری ارقامی بالاتر از ۹ هزار تومان مخابره شده است. این در حالی است که هنوز قیمت‌های قطعی برای متوسط هفته گذشته در سامانه نیما به صراحت شفاف نشده و البته ممکن است پایان هفته گذشته، ابتدای هفته جاری یا روز اعلام نرخ، زمان اصلی برای استفاده از قیمت‌های درج شده باشد. همین اما و اگر موجب می‌شود تا نتوان برای شرایط احتمالی اعلام قیمت‌های پایه، اظهارنظر قاطعی داشت ولی احتمال رشد دلاری قیمت‌های پایه برای هفته جاری بسیار بالاست.

اما در مورد دورنمای قیمت‌ها در هفته آینده اما و اگرهای بسیاری وجود دارد. از یکسو انتظار داریم که قیمت‌های پایه احتمالا افزایشی باشد و از سوی دیگر حجم معاملات در هفته گذشته در بورس کالا افزایش یافت که به معنی افزایش تزریق کالا به بازار داخلی البته با قیمت‌های تمام شده پایین‌تر است. این در حالی است که قیمت‌ها در طول هفته گذشته کاهشی بود و یک داده مهم برای احتمال ضعف قیمتی برای هفته جاری به شمار می‌رود اما افت قیمت‌های بازار در هفته قبل با کاهش قیمت‌های پایه در بورس کالا رقم خورد یعنی رشد احتمالی نرخ‌های بورس شاید به‌صورت مستقیم بر بازار داخلی تاثیرگذار باشد. از طرف دیگر هنوز رکود در بازار داخلی ادامه دارد و نمی‌توان به فوران هیجانی تقاضا خوش‌بین بود و برتری جدی تقاضا بر عرضه‌ها که در نهایت به رشد قیمت‌ها منجر می‌شود هم در دسترس نخواهد بود. البته با افزایش قیمت‌های پایه در بورس کالا، نرخ‌های پیشنهادی فعالان بازار در بازار آزاد هم افزایش خواهد داشت که شاید همین داده مهم‌ترین تکانه قیمتی برای هفته جاری باشد ولی همه ماجرا نیست. از سوی دیگر تسهیلات جدید بهین یابی بورس کالا هم موجب می‌شود تا فعالان بیشتر و متنوعی اقدام به خرید از بورس کالا کنند که موجب خواهد شد عرضه‌های متنوعی در بازار داخلی وجود داشته باشد که البته پتانسیلی برای رقابت بین فروشندگان خواهد بود.

  تقویت حجم معاملات و تحریک احتمالی بازار

در هفته گذشته شاهد بودیم که حجم معاملات پلیمرها و ترکیبات شیمیایی در بورس کالا افزایش یافت که شاید محرک مهمی برای حمایت از بازار به شمار رود. در هفته قبل حجم عرضه‌ها با نزدیک به ۱۲ درصد رشد به نسبت هفته قبل از آن روبه‌رو شد و شاهد بودیم که بیش از ۶۷ هزار تن عرضه در تالار فیزیکی بورس کالا به ثبت رسید که بیشترین رقم در ۳ هفته اخیر است. افزایش عرضه‌های سلف و جذاب را می‌توان دلیل اصلی رشد عرضه‌ها به‌شمار آورد؛ آن هم در شرایطی که شرکت‌هایی که هم‌اکنون در فاز اورهال هستند با عرضه‌های پرحجم خود جذابیت مضاعفی را به بازار تزریق کردند. همین سیگنال یعنی عرضه‌های سلف با موعد تحویل دی‌ماه این انتظار را برای فعالان بازار ایجاد می‌کند که روند تولید یا آغاز شده یا به‌زودی از سر گرفته خواهد شد. همین داده ذهنی اگر فراگیر شود به معنی سرعت‌گیر مهمی برای رشد قیمت‌ها در این گروه‌های کالایی است آن هم در شرایطی که به مرور زمان شاهد افزایش عرضه این کالا در بازار داخلی و تزریق بیشتر این محموله‌ها به بازار آزاد خواهیم بود.

در هفته گذشته حجم تقاضای پلیمرها در بورس کالا نزدیک به ۳۲ درصد افزایش یافت که این رشد تقاضا به نسبت مدت مشابه در هفته قبل، بیشترین رشد تقاضا از هفته ابتدایی مردادماه تاکنون بوده است. این سیگنال را باید جدی گرفت زیرا در کنار رشد حجم معاملات در بازار پلیمرها و ترکیبات شیمیایی، دومین سیگنال مهم از احتمال بهبود در بازار به‌شمار می‌رود. در هفته گذشته بیش از ۸۴ هزار تن تقاضا در بورس کالا به ثبت رسید که بیشترین حجم تقاضا در ۷ هفته اخیر بود. از سوی دیگر حجم تقاضا به نسبت عرضه‌ها ۲۵/ ۱ برابر بود یعنی برای دومین هفته پیاپی، حجم تقاضا از عرضه‌ها بیشتر بود و اگر این روند یک هفته دیگر ادامه یابد به معنی تغییر فاز مهمی در بازار و صنایع تکمیلی خواهد بود. از سوی دیگر ۷۸ درصد از عرضه‌ها در بورس کالا مورد معامله قرار گرفت که بالاترین رقم در ۷ هفته اخیر بود.

نکته دیگر در معاملات هفته گذشته افزایش جدی جذابیت خرید بود یعنی هم معاملات مچینگ ( نقدی و سلف) و هم معاملات سلف و هم معاملات نقدی هر سه رونق مطلوبی داشتند و یک شرایط نسبتا خوب به ثبت رسید. این وضعیت در نهایت موجب شد تا حجم معاملات در هفته گذشته به بیش از ۵۲ هزار و ۵۰۰ تن برسد که بالاترین رقم معاملاتی در ۷ هفته اخیر بود و البته موجب شد تا رکورد حجم داد و ستد ۵۰ هزار تنی هم فتح شود. این سیگنال به این معنی است که بازار پس از ۶ هفته باز هم وارد فاز رونق شده و خوش‌بینی‌های جدیدی را ایجاد کرده اگرچه چندان هم نمی‌توان به تداوم این وضعیت امیدوار بود. هنوز ضعف تقاضا در تار و پود بازار حس می‌شود و شاید قیمت‌های پایه پیشنهادی را بتوان مهم‌ترین‌ دلیل افزایش حجم معاملات و جذابیت خرید به شمار آورد.

  رشد حجم معاملاتی ترکیبات شیمیایی

بازار محصولات شیمیایی در هفته گذشته نیز وضعیت بهتری داشت و با رشد حجم معاملات روبه‌رو بودیم. در هفته گذشته حجم داد‌و‌ستد ترکیبات شیمیایی در بورس کالا با ۱۵ درصد رشد به ۲۶ هزار و ۸۹۵ تن رسید که از متوسط معاملاتی در چند هفته اخیر بالاتر است. همچنین در هفته گذشته حجم عرضه‌ها نزدیک به ۲ درصد افزایش یافت و تقاضا هم رشد ۱۷ درصدی داشت. این سیگنال نشان می‌دهد که جذابیت خرید پس از بازار پلیمرها، در بازار محصولات شیمیایی هم تقویت شده است؛ آن هم در وضعیتی که ساز و کارهای فنی و معاملاتی در این حوزه کالایی جذابیت واسطه‌گری و سفته‌بازی را محدود می‌کند بنابراین رشد حجم معاملات در این بازار را می‌توان برجسته‌تر و مهم‌تر ارزیابی کرد اگر این روند افزایشی ادامه داشته باشد.

  دورنمای چندوجهی بازار

هنوز مهم‌ترین رکن اثرگذار در بازار رکود داخلی است و افزایش استعلام قیمت در بازار که در روزهای اخیر تقویت شده ملاکی برای رشد واقعی تقاضای مؤثر و تقویت حجم تولید در صنایع تکمیلی نیست. بازار با شرایط چند هفته گذشته تفاوت خاصی نکرده و حتی با کاهش قیمت دلار، میل به افت قیمت در فاز روانی بازار هم افزایش یافته است. به‌صورت دقیق‌تر رشد قیمت‌ها در بورس کالا به‌صورت مستقیم اگرچه بر قیمت‌های پیشنهادی فعالان بازار اثرگذار خواهد بود، ولی به معنی آن نیست که بازار هم هر قیمتی که فروشندگان اعلام کرد بپذیرند و بازار با رشد جدی و افسارگسیخته قیمت‌ها همراه شود. به احتمال قوی تکانه‌هایی از رشد قیمت‌ها در بازار داخلی خواهیم داشت؛ ولی حجم تقاضا از رشد نرخ تبعیت نکرده و تقابل جدیدی بین فاز عرضه و تقاضا ایجاد می‌شود که از رشد جدی قیمت‌ها ممانعت به عمل خواهد آورد. برای ابتدای هفته جاری پتانسیل رشد نرخ وجود دارد؛ ولی این افزایش قیمتی چندان هم قدرتمند نخواهد بود آن هم در شرایطی که برای هفته جاری امکان رشد بیشتر حجم معاملات در بورس کالا شاید وجود نداشته باشد و بازار در نهایت از رشد نرخ با افزایش حجم معاملات احتمالا منتفع نخواهد شد. اگر این ذهنیت‌ها درست باشد، بازار در شرایطی می‌تواند از رشد مستمر قیمت‌ها حمایت کند که حجم معاملات در بورس کالا هم افزایشی باشد و از فاز رکود فعلی یک گام فاصله بگیریم که بعید است به این زودی بازار به حالت طبیعی و روال عمومی خود بازگردد. این در حالی است که داد‌و‌ستد احتمالی دلار در بازار آزاد کمتر از ۱۰ هزار تومان هم سرعت‌گیر مهمی در برابر حجم صادرات است و هم صادرکنندگان را به فروش بیشتر دلار در بازار داخلی ترغیب می‌کند؛ اگرچه این نرخ به‌صورت واقعی (و نه در فاز روانی آن) تاثیرگذاری چندانی بر وضعیت بنیادین بازار بر جای نخواهد گذاشت.

  یک نگاه دیگر به بازار

چند داده مثبت در بازار پتروشیمی در حال خودنمایی است که تداوم آن می‌تواند یک جریان جدید در بازار را ایجاد کند. برای دومین هفته حجم تقاضای پلیمرها بیش از عرضه بود؛ حجم معاملات پلیمرها بیش از ۵۰ هزار تن شد، هنوز روند افزایشی کلی در بازار محصولات شیمیایی ادامه یافته و چند جرقه مهم رشد حجم معاملات تجربه شد، جذابیت فروش در بازار داخلی محدود شده و جرقه‌های رشد نرخ را می‌توان از خلال روند کلی در بازار مشاهده کرد. این موارد در حالی اهمیت پیدا می‌کند که شرایط خرید در بورس کالا تسهیل شده و البته پتروشیمی‌ها باید یکی یکی از فاز اورهال برای هفته آینده یا حتی هفته جاری خارج شوند. تجمیع این موارد در کل به معنی احتمال یک فاز بهبود در بازار محصولات پتروشیمی است؛ ولی نمی‌توان گفت که این داده‌های مثبت آیا یک هفته دوام خواهد داشت یا جریان غالب در بازار را تغییر می‌دهد. هفته جاری شاید پاسخ تمام این موارد را بتوان استخراج کرد مخصوصا در شرایطی که قیمت‌های پایه و حجم معاملات شفاف خواهد شد و دورنمای بهتری برای نرخ ارز در بازار آزاد را می‌توان ترسیم کرد.

منبع: دنیای اقتصاد