در شرایطی که تقاضای نسبتا محدود در بازارهای صادراتی و تثبیت نرخ ارز معیار در تعیین قیمت پایه، زمینه افت بهای پایه محصولات پلیمری برای عرضه در بازار فیزیکی بورس‌کالا را فراهم کرده، برداشتن سهمیه بهین‌‌‌یاب در برخی محصولات، زمینه رقابت و رونق دوچندان رینگ پتروشیمی در معاملات بورس‌کالا را به وجود آورده است.

پلیمری‌‌‌ها پررونق‌‌‌تر از شیمیایی‌‌‌ها

بررسی روند معاملات محصولات شیمیایی و پلیمری در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران ظرف ‌هفته منتهی به‌ روز یکشنبه 27فروردین حاکی از افزایش حجم محصولات پلیمری معامله‌شده از این بازار و کاهش حجم فروش شیمیایی‌‌‌هاست. حذف سهمیه بهین‌‌‌یاب برای خرید برخی محصولات پلیمری عرضه‌شده در بازار فیزیکی بورس‌کالا، پیش‌بینی رشد قیمت‌های پایه با سیگنال مثبت جهانی برای عرضه‌‌‌های بعد و رشد حجم عرضه، عامل رونق رینگ پلیمری ظرف یک‌هفته اخیر بود. در این شرایط کاهش حجم عرضه‌‌‌ها در رینگ محصولات شیمیایی از حجم معاملات این بازار کاست. البته ذکر این نکته ضروری است که میزان عرضه محصولات شیمیایی در بازار فیزیکی بورس‌کالا نسبت به دوهفته متوالی قبل، کاهش قابل‌ملاحظه‌ای داشت؛ اما مطابق حجم معمول عرضه‌‌‌ هفتگی بود و به این ترتیب با وجود کاهش عرضه میزان رقابت برای اغلب محصولات عرضه‌شده در این بازار نسبتا محدود بود.

البته همچنان مشتریان برای کسب سهم چند محصول خاص حاضر به رقابت‌‌‌های قابل ملاحظه تا 80درصدی نیز شدند؛ اما در مجموع میزان رقابت‌‌‌ها برای اغلب محصولات عرضه‌شده نسبتا محدود بود. بررسی روند معاملات محصولات پلیمری در بازار فیزیکی بورس‌کالا حکایت از آن دارد که تقاضایی برای برخی محصولات عرضه‌شده در این بازار به ثبت نرسید؛ اما برخی دیگر از مواد اولیه پلیمری با استقبال زیاد خریداران مواجه شدند و با رقابت قیمتی نسبتا بالایی به فروش رفتند. پلی‌‌‌پروپیلن شیمیایی، پلی‌‌‌پروپیلن فیلم و حتی پلی‌‌‌پروپیلن‌‌‌های نساجی از جمله محصولاتی بودند که متقاضیان حاضر به رقابت قیمتی نسبتا بالایی در محدوده 10 تا 110‌درصد نسبت به قیمت پایه برای کسب سهم از آنها شدند. پلی‌‌‌اتیلن‌‌‌های سنگین نیز از دیگر گروه‌‌‌های کالایی بودند که با استقبال زیاد مشتریان مواجه شدند، به نحوی که این محصولات با رقابت قیمتی نسبتا زیادی به فروش رفتند.

حذف سهمیه بهین‌‌‌یاب در خرید پلی‌‌‌استایرن‌‌‌ها در هفته گذشته عامل اصلی این رقابت قیمتی و رشد نرخ در این بازار بود. ظرف هفته‌‌‌های پایانی سال گذشته موضوع تغییر سهمیه بهین‌‌‌یاب در خرید پلی‌‌‌استایرن‌‌‌ها مطرح شد؛ اما ابلاغیه آن ظرف نیمه فروردین منتشر و از روز 21 فروردین اجرایی شد. با توجه به تصمیم کمیته تخصصی پتروشیمی از روز دوشنبه 21فروردین 1402، خرید کالای پلی‌‌‌استایرن به‌استثنای پلی‌‌‌استایرن انبساطی تبریز به صورت غیر‌بهین‌‌‌یابی معامله می‌شود. اجرایی شدن این تصمیم به رقابت قیمتی قابل ملاحظه در رینگ این محصول در بازار فیزیکی بورس‌کالا منجر شد. در شرایطی که سیاستگذار اقتصادی درصدد است با تثبیت نرخ ارز معیار در تعیین قیمت پایه در محدوده 28‌هزار و 500تومان از افزایش بهای محصولات نهایی جلوگیری کند، حذف سهمیه بهین‌‌‌یاب در معاملات کالایی همچون پلی‌‌‌استایرن که تقاضای زیادی دارد، تحقق هدف کاهش نرخ در محصولات نهایی را غیرممکن می‌کند.

غلبه سیگنال افت نرخ در نرخ‌های پایه

دفتر توسعه صنایع پایین‌‌‌دستی، قیمت پایه محصولات پلیمری و شیمیایی برای عرضه در هفته پیش‌‌‌رو (از روز دوشنبه 28فروردین تا روز یکشنبه سوم اردیبهشت) را با ترکیبی از کاهش و افزایش اعلام کرد. البته نرخ پایه اغلب محصولات نسبت به هفته قبل افت داشت. در شرایطی که نرخ ارز معیار در تعیین قیمت پایه بدون تغییر برابر 28‌هزار و 500تومان تعیین شد، نوسان بهای این محصولات در بازارهای جهانی زمینه تغییر نرخ پایه آنها برای عرضه در بازار فیزیکی بورس‌کالا را مهیا کرد. از 17محصول پلیمری بهای 6محصول با رشد قیمت و نرخ 11محصول بدون تغییر اعلام شد. از 17محصول شیمیایی نیز تنها قیمت 4محصول افزایشی و نرخ 13محصول دیگر با افت نرخ اعلام شد. طی هفته گذشته قیمت بخش قابل‌توجهی از محصولات پلیمری و شیمیایی کشور فوب خلیج‌فارس افت محدودی داشت.

تقاضای چین برای محصولات پتروشیمی پس از بازگشایی اقتصاد این کشور افزایش یافته؛ اما افت تقاضا در سال گذشته باعث شده است تا موجودی انبارها از این محصولات نسبت به سال گذشته بسیار بیشتر باشد و به این ترتیب بهبود جزئی تقاضای فعلی نتواند به رونق بازارهای این محصولات فوب خلیج‌‌‌فارس منجر شود. با این حال پیش‌بینی کاهش عرضه مواد اولیه پتروشیمی از سوی کشورهای خاورمیانه به دلیل نزدیکی به عید فطر، باعث می‌شود تا احتمال رشد قیمت در هفته‌‌‌های بعد مطرح باشد.

قیمت جهانی؛ حامی رشد نرخ

قیمت فروش نفتا به عنوان محصولی که از آن به عنوان خوراک بسیاری از واحدهای پتروشیمی استفاده می‌شود، معیاری برای طیف گسترده‌‌‌ای از محصولات پتروشیمی است. این محصول ظرف هفته منتهی به‌ روز جمعه 14 آوریل در مسیر رشد نرخ قدم برداشت و به این ترتیب انتظار می‌رود که قیمت پایه محصولات پلیمری برای عرضه در هفته‌‌‌های بعد با سیگنال مثبت افزایش جهانی مواجه باشد.

هر تن نفتا در معاملات آتی مجددا کانال قیمتی 700دلاری را پس گرفت و در روز جمعه 14آوریل با ثبت بازده هفتگی 5/ 1درصدی با نرخ 704دلار به ازای هر تن به فروش رفت که بیشترین بهای فروش آن ظرف 40روز اخیر بود. امید به افزایش تقاضا از سوی چین مهم‌ترین دلیل بازگشت بهای نفتا به کانال قیمتی 700دلاری در نیمه آوریل بود. در شرایطی که عزم چین برای تقویت اقتصاد خود محرک بهای کامودیتی‌‌‌ها از جمله نفتاست، احتمال بروز رکود در اقتصادهای اروپایی و ایالات‌متحده می‌‌‌تواند زمینه عقبگرد قیمت در این بازار را مهیا کند. در شرایطی هر تن نفتا با نرخ 701دلار در نیمه ماه آوریل معامله شد که این محصول در 8مارس سال گذشته به رکورد قیمتی 14سال خود یعنی ‌هزار و 122دلار رسیده بود. نوسان بهای نفتا در بازار جهانی موید رشد بهای پایه محصولات پتروشیمی در بازار داخل در کوتاه‌مدت است.