این تغییر فاز که با اهرم تخصیص سهمیه‌های ماه جاری رخ داد، سبب دامن زدن به فرضیه ثبات ناپذیری قیمت‌ها از سوی اهالی بازار در محصولات پلیمری شد که با وجود نبود محرک خارجی قدرتمند، بازهم تحت‌تاثیر شرایط داخلی خود بازار، یعنی سهمیه‌های ماهانه، تقاضا دستخوش التهاب‌های مقطعی قرار گرفت و رقابت‌های قیمتی مجددا در دادوستد پلیمرها آشکار شد.

با وجود اینکه نرخ ارز آزاد طی یک تا دو روز روند صعودی به خود گرفت، اما به دلیل ثبات نسبی بهای نیمایی ارز، در مجموع در بازار آزاد اثر کاهشی آن بر قیمت‌ها بروز کرد. به‌طوری که قیمت برخی کالاها نظیر پلی‌اتیلن‌ها مسیر کاهشی را پیمودند. رشد مستمر بهای نیمایی ارز در کنار نوسان محدود و به نسبت افزایشی قیمت‌های جهانی موجب شده تا نرخ‌های فعلی در بورس و بازار بعضا به قدری افزایش یابد که خرید از توجیه پیشین برخوردار نبوده یا بالعکس آن‌ ترس از رشد بیشتر قیمت‌ها به انگیزه‌های سفته‌بازی یا پوشش ریسک منتهی شود. این موارد بازار پیچیده و چندگانه‌ای را ترسیم کرده که به احتمال قوی پتانسیل التهاب را هنوز در ذات خود نهفته دارد. از این رو «دنیای اقتصاد» در گفت‌وگو با دکتر مسعود جمالی، کارشناس بازار محصولات پلیمری به موشکافی وقایع این بازار طی هفته گذشته می‌پردازد.  در ابتدای این گفت‌وگو مسعود جمالی رخدادهای بازار محصولات پتروشیمی را طی هفته گذشته مورد بررسی قرار داد و گفت: طی روز دوشنبه هفته گذشته به‌عنوان زمانی سنتی برای داد و ستد گریدهای جذاب پلیمری در برابر مجموع ۲۶ هزار تن عرضه، شاهد شکل‌گیری تقاضای ملتهب ۵۶ هزار و ۶۳۲ تنی بودیم که سبب دادوستد ۲۴ هزار و ۶۶۶ تن در تالار معاملات فیزیکی بورس کالا شد که حدود ۶/ ۹۴ درصد از عرضه‌ها به معامله ختم شد.

همچنین ۱۰۹ تن کالای پلیمری به شکل معاملات مچینگ مورد دادوستد قرار گرفت. اما در روز سه‌شنبه به‌عنوان زمان مرسوم برای معاملات گریدهای رایج مجموع عرضه‌ها حدود ۴۷ هزار و ۲۱۱ تن و حجم تقاضای ۵۰ هزار و ۴۸ تنی در برابر آن به ثبت رسید که از این میزان عرضه، ۶۷ درصد آن یعنی ۳۱ هزار و ۶۳۲ تن آن مورد دادوستد قرار گرفتند. طی هفته گذشته بیشترین حجم رقابت مربوط به پلی‌اتیلن‌ترفتالات گرید نساجی است که ۶۹/ ۵۶ درصد رقابت قیمتی را تجربه کرد. پس از آن کالای اکریلو‌نیتریل ‌بوتادین ‌استایرن با ۵۷ درصد بالاترین رقابت قیمتی را به خود اختصاص داد. در سایر محصولات نظیر پلی‌پروپیلن نساجی نیز مانند هفته ماقبل خود، تقریبا در محدوده ۲۰ تا ۳۰ درصدی رقابت قیمتی را تجربه کرد. همچنین جذاب‌ترین پلیمر این ماه‌ها در بازار؛ یعنی پلی‌وینیل‌کلراید (PVC) هفته گذشته به نسبت هفته‌های اخیر رقابت قیمتی آرام‌تری را در عموم گریدها تجربه کرد.  به‌طوری که به‌جز یک عرضه ۵۰۰ تنی گرید S۶۵ که رقابت بیش از ۲۰ درصد را در کارنامه معاملاتی هفته گذشته خود به ثبت رساند در سایر گریدها به دور از رقابت‌های بالا و با آرامش نسبی همراه شد.

همچنین این شائبه وجود دارد که برخی از محصولات پلیمری که هفته گذشته بازار نسبتا ملتهبی را تجربه کرد، به دلیل رعایت نکردن کف عرضه مصوب اعلامی دفتر توسعه صنایع پایین‌دستی پتروشیمی از سوی برخی پتروشیمی‌ها وارد رقابت قیمتی شده‌اند.  براین اساس عدم رعایت کف عرضه مواد اولیه در بورس کالا از عوامل دیگر التهاب در بازار پلیمرها بود که آرامش عمومی بازار را برهم زد و سبب بروز رقابت‌های قیمتی در برخی مواد اولیه پلیمری طی هفته گذشته شد. وی افزود، خوشبختانه در بازار پلی‌اتیلن‌ها چه در پلی‌اتیلن سنگین بادی، تزریقی و سنگین فیلم و همی‌نطور پلی‌اتیلن سبک خطی شاهد اکثر دادوستدها با قیمت‌های پایه یا با درصد رقابت بسیار معقولی بودیم و بازار پلی‌اتیلن‌ها هفته گذاشته را با جو آرام پشت‌سر گذاشت. همچنین دکتر مسعود جمالی معتقد است که یکی از دلایلی که عموما در هفته‌های ابتدایی هر ماه سبب افزایش میزان رقابت قیمتی در بازار محصولات پلیمری می‌شود، همان‌طور که در این هفته PVC در یکی از گریدها، پلی‌اتیلن‌ترفتالات نساجی و پلی‌پروپیلن نساجی اتفاق افتاد که اکثرا با رقابت‌های بالایی مورد دادوستد قرار گرفت‌، این است که سهمیه واحدها معمولا با شروع ماه به‌صورت کامل تخصیص داده می‌شود و بنابراین ثمره آن هجوم تقاضا به بورس کالا است که به شدت حجم تقاضا افزایش می‌یابد.

براین اساس رقابت‌های قیمتی در معاملات خودنمایی می‌کند. اگر آمار و ارقام هفته گذشته را با هفته ماقبل آن مقایسه کنیم به خاطر افزایش حجم تقاضا، سطح رقابت بیشتری تجربه شد که نتیجه آن بالا رفتن سطح قیمت‌ها بود. اصولا این رخداد را در ابتدای هر ماه شاهد هستیم که نسبتا رقابت‌های قیمتی بیشتر روی گریدهای پرمتقاضی برجسته می‌شود. وی در پایان بیان کرد، در هفته گذشته، افزایش ۴۳۲ تومانی نرخ متوسط دلار نیمایی نقش موثری در افزایش قیمت‌های پایه پلیمرها داشت، اما طی هفته گذشته محرک خارجی دیگری که بر بازار پلیمرها موثر باشد دیده نشد.

 زیرا بهای نیمایی ارز تکانه‌های چندانی را تجربه نکرد و تا حدودی ثبات لازم را داشت. البته لازم به ذکر است که بهای آزاد ارز در اواسط هفته گذشته تا حدودی روند افزایشی در پیش گرفت، اما در مقایسه با سهمیه‌های ابتدای ماه، تاثیر چندانی بر میزان عرضه و تقاضای مواد اولیه پلیمری در بورس کالا و همچنین رقابت‌های قیمتی برجای نگذاشت و تاثیرپذیری بازار از کانال نوسان ارز محدود شد. به علاوه نرخ‌ مواد اولیه پلیمری در بازار آزاد نیز به نسبت هفته ماقبل، روند با ثباتی را تجربه کرد و حتی در بعضی از گریدها درصدهای کاهشی نیز به چشم می‌خورد، از جمله آن پلی‌اتیلن‌ها هستند که افت قیمت محسوسی را در بازار آزاد تجربه کردند.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد