گزارش‌های میدانی از صنایع پایین‌دستی نشان می‌دهد فعالان این بخش از صنعت به دلیل کاهش پتانسیل‌های تامین مواد اولیه از بخش‌های بالادستی عملا با مشکلات عدیده‌ای در تولید مواجه هستند. صنایع بالادستی نیز علاوه بر ذکر مشکلات متعدد معتقدند تامین به‌موقع و کافی خوراک می‌تواند به کمک آنان آمده و باعث رونق تولید و تامین به موقع و کافی صنایع پایین‌دستی شود.

حال آنکه با راه‌اندازی فازهای پارس‌جنوبی در مقایسه با دولت دهم باید گفت بخش قابل‌توجهی از این مشکلات برطرف شده است. در این رابطه باشگاه خبرنگاران جوان با ارائه گزارشی به بررسی این موضوع پرداخته است. بر اساس این گزارش آن‌طور که بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت گفته در طول فعالیت دولت یازدهم در مجموع حدود ۵/ ۹ میلیون تن محصول با احتساب همپوشانی پتروشیمی کاویان به ارزش ۵/ ۵ میلیارد دلار در سطح صنعت پتروشیمی کشور تولید شده است.

وی با اعلام اینکه دستیابی به تولید ۴۰‌میلیارد دلاری در صنعت پتروشیمی کشور با توجه به افزایش ظرفیت تولید خوراک نفت و گاز در قالب برنامه ششم توسعه سهل‌تر خواهد بود،افزود: مهم‌ترین‌ کار برای رسیدن به این هدف تامین خوراک است و وزارت نفت هم‌اکنون در حال ساخت تعداد زیادی واحدهای NGL در عسلویه برای دو تا کردن برش‌های سنگین ازگازهای همراه نفت است که می‌توانند خوراک ارزان و با قیمت رقابتی برای مجتمع‌های پتروشیمی تولید و عرضه کنند.

وزیر نفت از تامین خوراک به‌عنوان اولویت‌دارترین برنامه وزارت نفت از شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای توسعه این صنعت در کشور یادآور شد وافزود: آینده صنایع پتروشیمی بسیار درخشان است و اگر جریان عمومی کشور به سمت سازندگی و توسعه حرکت کند، این صنعت بیش از این شکوفا و توسعه خواهد یافت.مرضیه شاهدایی، معاون وزیر نفت و رئیس شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز با اشاره به بهره‌برداری از معادل ۶ فاز جدید پارس‌جنوبی در سال ۹۶ گفت: در کنار تامین خوراک برای پتروشیمی در فازهای مختلف پارس‌جنوبی واحد اتان‌زدایی فاز ۱۲ پارس جنوبی هم به تازگی در دستور کار قرار گرفته است، مجموع این اقدامات دغدغه اصلی برای تامین خوراک پتروشیمی‌ها را مرتفع می‌کند.

این گزارش می‌افزاید: صنعت پتروشیمی زنجیره‌ای متشکل از سه حلقه دانش، سرمایه و خوراک است که به اعتقاد تحلیلگران در اختیار داشتن خوراک کافی و مطمئن برای دست‌کم ۳۰ تا ۳۵ سال اقتصاد ساخت و توسعه صنعت پتروشیمی درهر جای جهان تضمین‌کننده است، حتی اگر در کشور و منطقه‌ای خوراک‌های متنوع گاز طبیعی و پایه نفتی وجود داشته باشد، به‌طور خودکار دانش و سرمایه هم به این مناطق به منظور ساخت و توسعه واحدهای پتروشیمی مهاجرت می‌کنند.هرچند صنعت پتروشیمی ایران بر روی اقیانوسی از ذخایر عظیم نفت‌خام و گازطبیعی خوابیده است، اما در طول یک دهه گذشته به دلیل تحریم، تاخیر در ساخت و بهره‌برداری مهم‌ترین طرح‌های تامین خوراک همچون گازهای پارس‌جنوبی طرح استحصال اتان پالایشگاه گاز پارسیان، پالایشگاه گاز بیدبلند۲، طرح‌های بزرگ جمع‌آوری گازهای همراه NGL۳۲۰۰ و ۳۱۰۰ و... عملا خوراک کافی‌ برای توسعه صنعت پتروشیمی وجود نداشت.

در تکمیل این ادعا می‌توان به روند ساخت مجتمع پتروشیمی کاویان اشاره کرد که به دلیل عدم بهره‌برداری به‌موقع از فازهای پارس‌جنوبی از جمله فاز ۱۵ و ۱۶، ۱۷ و ۱۸ این میدان مشترک گازی با قطر و عدم تعریف و اجرای طرح استحصال اتان در پالایشگاه گاز فاز ۱۲ پارس‌جنوبی سال‌ها با پایین‌ترین ظرفیت اسمی فعالیت کرد که این کاهش تولید در پتروشیمی کاویان دامن سایر طرح‌های مسیر خط‌لوله اتیلن غرب همچون واحد پلی‌اتیلن پتروشیمی ایلام، پلیمر کرمانشاهی و چند نقطه را هم گرفت، به‌عبارت ساده‌تر هرچند در رده‌بندی جهانی ایران با در اختیار داشتن ۳۴ تریلیون ذخایر قابل‌برداشت گاز طبیعی و بیش از ۱۵۷ میلیارد بشکه ذخایر هیدروکربنی مایع شامل نفت‌خام و میعانات‌گازی عنوان بزرگ‌ترین‌ دارند مجموعه ذخایر نفت و گاز جهان را یدک می‌کشد اما این عنوان بزرگ جهانی خوراک کافی نصیب طرح‌های صنعت پتروشیمی نکرده و اکثر واحدهای جدید با ۵۰ درصد ظرفیت اسمی و نصب‌شده خود محصول تولید می‌کردند.

کارشناسان معتقدند با توجه به برنامه‌های افزایش ظرفیت تولید خوراک و با نگاه و تحقق برنامه‌های افزایش ظرفیت تولید نفت و گاز در بخش بالادستی صنعت نفت، دست‌کم صنعت پتروشیمی ایران تا پایان برنامه ششم توسعه با مشکلی به‌نام کمبود خوراک دست و پنجه نرم نخواهد کرد.قطعا از محل توسعه و تکمیل زنجیره‌های ارزش می‌توان در کنار حل مشکلات اجتماعی همچون بیکاری، درآمدهای هنگفتی را به اقتصاد کشور سرازیر کرد.

منبع: دنیای اقتصاد