مدیر عاملی را تصور کنید که هرگز نمی‌‌‌خوابد،  به طور مداوم روندهای بازار را تجزیه و تحلیل می‌‌‌کند و به جای احساساتش بر اساس انبوه داده تصمیم می‌گیرد. سیستم‌های پیشرفته هوش مصنوعی عاملی (Agent AI،  سیستم‌هایی که توانایی انجام وظایف مستقل را دارند) در حال ورود به بازار هستند و می‌توانند طرح‌‌‌های عملیاتی پیشرفته را در پاسخ به مشکلات پیچیده ایجاد کنند. این سیستم‌ها می‌توانند اطلاعات را در مقیاسی بسیار فراتر از توانایی انسان پردازش و در هم ادغام کنند که به طور بالقوه منجر به تصمیم‌گیری آگاهانه‌‌‌‌تر در جنبه‌‌‌های مختلف عملیات کسب‌وکار شوند.

سیستم‌های هوش مصنوعی عاملی می‌توانند مجموعه داده‌‌‌های عظیم را با سرعتی باورنکردنی تجزیه و تحلیل کنند و گزارش‌‌‌های مالی،  روند بازار و مقالات خبری را بررسی کنند تا بینش‌‌‌ها و الگوهای کلیدی را آشکار کنند. آنها با استفاده از الگوریتم‌‌‌های پیچیده یادگیری ماشین،  می‌توانند ناهنجاری‌‌‌ها و روابط مستقیم را شناسایی کرده و روندهای آینده را با دقت بالا پیش‌بینی کنند. به هر حال،  ظهور هوش مصنوعی در نقش‌‌‌های رهبری سازمانی بدون چالش نیست. خطر غیرانسانی کردن محیط کار و اشتباه کردن،  می‌تواند عواقب جدی به همراه داشته باشد. رسوایی اداره پست Horizon در بریتانیا،  که در آن سیستم‌های معیوب مبتنی بر هوش مصنوعی محکومیت‌‌‌های نادرستی را به بار آورد،  یادآور نقص‌‌‌های بالقوه تصمیم‌گیری الگوریتمی کنترل‌‌‌نشده است.  به همین دلیل،  ضروری است که هوش مصنوعی را به‌‌‌عنوان تقویت‌‌‌کننده رهبری سازمانی بپذیریم،  نه جایگزینی برای آن. هوش مصنوعی باید به‌‌‌عنوان ابزاری برای تقویت توانایی‌‌‌های ما،  مدیریت تجزیه و تحلیل داده‌‌‌ها و تصمیم‌گیری روتین در نظر گرفته شود. این موضوع،  وقت رهبران انسانی را آزاد می‌‌‌کند تا بر استراتژی،  نوآوری و مدیریت افراد تمرکز کنند و یک رابطه همزیستی ایجاد می‌‌‌کند که از نقاط قوت هوش مصنوعی و هوش انسانی با هم،  بهره می‌‌‌برد.

توسعه سواد هوش مصنوعی نیز بسیار مهم است. رهبران سازمانی باید درک قوی از مفاهیم و قابلیت‌‌‌های هوش مصنوعی را در خود پرورش دهند. این کار آنها را قادر می‌‌‌سازد که سوالات درست بپرسند و تصمیمات آگاهانه‌‌‌ای در مورد اجرای هوش مصنوعی بگیرند. این دانش با پیشرفت سریع فناوری‌‌‌های هوش مصنوعی حیاتی‌‌‌تر می‌‌‌شود و یادگیری مداوم را ضروری می‌‌‌کند.

رهبران سازمانی باید قهرمان استفاده مسوولانه از هوش مصنوعی باشند و شفافیت،  عدالت و مسوولیت‌‌‌پذیری را تضمین کنند. بررسی‌‌‌های مداوم سوگیری‌‌‌ها و پیامدهای ناخواسته،  به‌‌‌ویژه در حوزه‌‌‌های پرمخاطره مانند استخدام و ارزیابی عملکرد شامل این موضوع می‌‌‌شود. دستورالعمل‌‌‌های شفاف باید مشخص کنند که کدام وظایف برای مدیریت هوش مصنوعی مناسب هستند و کدام‌‌‌ها نیاز به قضاوت انسانی دارند. آموزش منظم و گفت‌‌‌وگوی باز در مورد کار در کنار هوش مصنوعی می‌تواند به ایجاد فرهنگ هم‌‌‌افزایی انسان-هوش مصنوعی کمک کند.

پررنگ شدن نقش هوش مصنوعی در فرآیندهای تصمیم‌گیری،  تضمین شفافیت و مسوولیت‌‌‌پذیری را مهم‌تر از همیشه می‌‌‌کند. نظارت انسانی باید حفظ شود؛ به‌‌‌ویژه برای تصمیم‌گیری‌‌‌های پرمخاطره. رهبران سازمانی باید مراقب پتانسیل هوش مصنوعی در تشدید نابرابری‌‌‌ها یا تداوم سوگیری‌‌‌ها باشند. کارکنان باید کانال‌‌‌هایی در اختیار داشته باشند تا با تصمیم‌‌‌های مبتنی بر هوش مصنوعی رقابت کنند.  اثر هوش مصنوعی بر رهبری سازمانی،  در فرهنگ‌‌‌ها و اقتصادها متفاوت خواهد بود. در کشورهایی که تکنولوژی در حاکمیت آنها بیشتر پذیرفته شده،  رهبری سازمانی تقویت ‌‌‌شده با هوش مصنوعی ممکن است با آمادگی بیشتری اتخاذ شود. در مقابل،  کشورهایی که سنت‌‌‌های قوی‌‌‌‌‌‌تری در رهبری انسان‌‌‌محور دارند،  با مقاومت بیشتری روبه‌‌‌رو می‌‌‌شوند.

ویژگی‌‌‌های منحصربه‌‌‌فرد انسانی مانند هوش هیجانی،  قضاوت اخلاقی و توانایی الهام بخشیدن به تیم‌‌‌ها غیرقابل جایگزین شدن هستند. رهبری سازمانی فقط محدود به تصمیم‌گیری‌‌‌های صحیح نیست – بلکه شامل الهام‌‌‌بخشی به دیگران،  هدایتگری در شرایط عدم‌اطمینان،  و تجسم ارزش‌‌‌های سازمانی می‌‌‌شود. در حالی که هوش مصنوعی در تجزیه و تحلیل داده‌‌‌ها و تشخیص الگو دست برتر را دارد،  جنبه‌‌‌های انسانی رهبری سازمانی - یعنی همدلی،  قضاوت اخلاقی،  و توانایی الهام‌‌‌بخشی - همچنان جزء ضروریات هستند. ما باید مراقب اتکای بیش از حد به هوش مصنوعی باشیم. همان‌‌‌طور که در مورد شرکت‌هایی که به شدت به‌‌‌دنبال اتوماسیون هستند مشاهده کردیم،  وابستگی بیش از حد به هوش مصنوعی می‌تواند منجر به فرسایش خطرناک دانش سازمانی و تفکر خلاق شود.  ماهیت رهبری سازمانی هرگز یکسان نخواهد بود. رهبران آینده باید بتوانند به سهولت در کنار هوش مصنوعی کار کنند،  بینش‌‌‌های آن را تفسیر کنند و آن را در فضای ارزش‌‌‌ها و اهداف انسانی مورد استفاده قرار دهند. آنها باید قهرمانان استفاده اخلاقی از هوش مصنوعی باشند و اطمینان حاصل کنند که این ابزارهای قدرتمند به طور مسوولانه و همسو با ارزش‌‌‌های اجتماعی به کار گرفته می‌‌‌شوند. آیا هوش مصنوعی می‌تواند از ما رهبران سازمانی بهتری بسازد؟ پاسخ مثبت است،  اما تنها در صورتی که با خرد،  ملاحظات اخلاقی و تعهد به حفظ عناصر انسانی همراه باشد. ظهور رهبری سازمانی مبتنی‌بر هوش مصنوعی ممکن است نزدیک‌‌‌تر از چیزی باشد که فکر می‌‌‌کنیم،  اما موفقیت در آن نهایتا بستگی به توانایی ما در ادغام این ابزارهای قدرتمند با تخصص و ارزش‌‌‌های انسانی دارد.

منبع: European Business Reivew

مترجم: مرتضی ایراندوست