عدم تحقق وعده های مسئولان بخش های مختلف کشور در زمینه ایجاد راه حل های تسهیل امور تجاری و اقتصادی و عدم توفیق در زمینه کاهش تورم و در سالهای اخیر باعث شده است که هرچند وقت یک بار یک کلان طرح در کشور به عنوان یک دریچه نجات بخش مطرح شود. در بسیاری از این تجربه های ناموفق نیز شاهد بودیم که چگونه این طرح ها به جای کارآمدی بیشتر عاملی برای سقوط هرچه بیشتر برخی شاخص های اقتصادی شده است.

یکی از این دریچه های نوید بخش، طرح بورس کالا بود که امروزه مباحث مختلفی را گرد خود آورده است. آنچه در بورس کالا رخداد و کاری که قرار بود این بورس برای اقتصاد ایران انجام دهد موضوعی است که آن را با کارشناس اقتصادی در میان گذاشته ایم.

اکبر ابدالی، در گفت‌وگو با ایسنا عنوان کرد: شعار امسال در راستای منظومه شعارهای اقتصادی و با ترجیع‌بند تولید است که رهبر معظم انقلاب در سال‌های اخیر به آن اشاره می‌کنند.

وی بیان کرد: تولید ملی نخ تسبیح شعارهای اقتصادی سال‌های گذشته بوده است؛ زیرا توجه به تولید ملی، آن چیزی است که برای کشور اقتدار می‌آورد و می‌تواند مسائل و مشکلات کشور را در حوزه اقتصاد حل کند.

وی اظهار کرد: امسال تولید ملی به بحث تورم گره خورده است و رهبر معظم انقلاب نیز رشد تولید را در کنار مهار تورم قرار داده‌اند که به ظاهر یک دوگانه متضاد هستند.

وی اضافه کرد: بر اساس آنچه برخی از اقتصاددانان مطرح می‌کنند مهار تورم همراه با رشد تولید مشکل است اما اگر سیاست‌های کلان اقتصادی کشور در راستای مهار تورم قرار بگیرد و هم‌زمان حمایت از تولید که می‌تواند جنبه‌ها مختلف مالی تسهیلاتی، زیرساختی و... داشته باشد رخ دهد، رشد تولید هم اتفاق می‌افتد.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به نقش برجسته مردم در تحقق شعار سال تاکید کرد: تاریخ انقلاب اسلامی نشان داده است هرجایی که مردم پای‌کار بودند، موفقیت‌های بزرگی داشتیم و برای تحقق شعار امسال نیز مردم اقدامات متعددی را انجام دهند.

وی ادامه داد: برای تحقق شعار سال نیز مردم می‌توانند سرمایه‌های شان را به بخش تولید بیاورند و سرمایه‌گذاری در تولید را افزایش بدهند؛ البته دولت نیز وظیفه دارد زیرساخت آن را فراهم کند زیرا بسیاری از مردم سرمایه‌های خرد دارند و به تنهایی نمی‌توانند کسب و کاری را راه اندازی کنند و فعالیت تولیدی داشته باشند.

ابدالی افزود: اگر این سرمایه‌ها تجمیع شود و در اختیار تولید قرار بگیرد می‌تواند به رشد تولید و تاسیس واحدهای جدید تولیدی کمک کند یا به واحدهای تولیدی فعلی این سرمایه‌ها تزریق شود و تولید آن‌ها را افزایش دهد.

وی در رابطه با نقش دیگر مردم در تحقق این مهم گفت: به گفته رهبر معظم انقلاب، تعصب مردم نسبت به تولید ملی یکی دیگر از راه های رشد تولید است؛ زیرا اگر مردم تولید ملی را عزیز خود بدانند و از آن حمایت کنند، این امر محقق می‌شود. بسیاری از کشورهایی که امروزه رشد اقتصادی دارند در بازه‌های زمانی گذشته، مردم شان حمایت جامع و کامل از تولید ملی داشتند.

وابستگی به دلار از عوامل مهم تورم است

وی دلاریزه شدن اقتصاد ایران را یکی از عوامل مهم تورم دانست و تصریح کرد: مواد اولیه تولید معمولا مواد پتروشیمی یا ورق‌های مس، آلومینیوم و... هستند که در بورس کالا بر مبنای دلار عرضه می‌شوند و زمانی که دلار بالا می‌رود قیمت این‌ها نیز بالا می‌رود، بدون آنکه توجیهی داشته باشد؛ زیرا مواد اولیه، سوخت، انرژی و کارگر آن از داخل کشور تامین می‌شود و منطقی ندارد که بر اساس قیمت دلار عرضه شود.

این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: وقتی قیمت این مواد اولیه با دلار افزایش پیدا می‌کند هم زمینه‌ای را برای نفوذ دشمن فراهم می‌کنیم تا با دست‌کاری بازار دلار، کل اقتصاد کشور را به هم بریزد و هم تورم‌های سنگینی داشته باشیم.

ابدالی افزایش نقدینگی را از دیگر عوامل تورم دانست و اضافه کرد: اگر نقدینگی که هر سال اضافه می‌شود به جای تولید در زمینه‌های دیگر برود باعث شدت تورم در اقتصاد می‌شود.

چالش‌های بورس کالا و تولید

وی تاکید کرد: یکی از زمینه‌هایی که بخش تولیدی با آن درگیر است، بحث بورس کالا است؛ زیرا مواد اولیه در آن بر مبنای دلار قیمت گذاری می‌شود و زمانی که دلار جهش‌های ناگهانی پیدا می‌کند تولیدکنندگان نیز متاثر از این افزایش قیمت مواد اولیه می‌شوند و به طبع وقتی قیمت مواد اولیه افزایش پیدا می‌کند قیمت محصولات تولیدی نیز افزایش پیدا می‌کنند و موج تورمی در کشور ایجاد می‌شود.

ابدالی رقابت را از دیگر مشکلات بورس کالا دانست و ادامه داد: موادی که در بورس کالا عرضه می‌شود به دلایلی مانند کمبود عرضه، افزایش تقاضا یا دلایل کاذب مانند حضور دلالان برای افزایش قیمت‌ و... وارد رقابت می‌شود و هرکسی قیمت بالاتری بدهد برنده می‌شود یعنی علاوه بر قیمت‌گذاری دلاری یک افزایش قیمت دیگر هم بابت رقابت، در بورس کالا اتفاق می‌افتد.

وی یادآور شد: تولیدکنندگان زیادی هستند که نمی‌توانند از بورس کالا خرید کنند و از بازار آزاد خرید می‌کنند که نشان می‌دهد یک نفر از بورس مواد اولیه‌ را گرفته اما در تولید نبرده است و با آن دلالی می‌کند و باقیمت بالاتری عرضه می‌کند.

این کارشناس اقتصادی افزود: البته اخیر رئیس جمهور دستوری به وزارت صمت داده‌ است که مواد اولیه واحدهای تولیدی در بورس کالا مورد بررسی و بازبینی مجدد قرار بگیرد که منتظریم نتیجه آن را ببینیم.

ابدالی تاکید کرد: برای اینکه بورس کالا در خدمت شعار سال و تولید باشد باید قیمت‌گذاری بر مبنای دلار خاتمه پیدا کند همچنین باید محدودیت هوشمندی در تقاضا و خرید اتفاق بیفتد که رقابتی ایجاد نشود.

وی گفت: باید نظارت صورت بگیرد که مواد اولیه‌ای که در بورس کالا خریداری می‌شود در تولید استفاده شود، البته بر اساس دستورالعمل‌هایی که تهیه شده است بخشی از مواد اولیه‌ای که به واحدهایی تولیدی داده می‌شود بر اساس آمار تولید است اما باید نظارت‌ها در این بخش تقویت شود تا بورس کالا در خدمت تولید قرار بگیرد.