بالا ماندن انتظارات تورمی و رشد مستمر بهای ارز در بازار داخل که به ثبت رکوردهای جدید ارزی در بازار آزاد منجر شده، محرک دیگر رونق رینگ پتروشیمی ظرف روزهای اخیر بوده است. به این ترتیب درحالی رینگ مواد اولیه پتروشیمی از رکود سنتی زمستانه در امان ماند، نزدیک‌شدن به هفته‌‌‌های پایانی سال که به شکل معمول زمان اوج‌‌‌گیری تقاضا برای مواد اولیه بخش تولید در کشور است، باعث ایجاد جهش تقاضای دیگر در رینگ پتروشیمی‌‌‌ها در هفته‌‌‌های پایانی سال ۱۴۰۱ می‌شود.

عدم‌تغییر قیمت‌‌‌ مانع رقابت خریداران نشد

صنایع تکمیلی فعال در بخش محصولات پتروشیمی استقبال خوبی از عرضه مواد اولیه مصرفی خود در رینگ بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران ظرف سومین هفته از بهمن‌ماه داشتند. دفتر توسعه صنایع تکمیلی به‌‌‌عنوان سازمان تعیین‌‌‌کننده قیمت پایه محصولات پلیمری نرخ پایه عرضه این محصولات را در روز یکشنبه هفته گذشته برابر شانزدهم بهمن برای دوهفته یعنی تا پایان بهمن‌ماه اعلام کرده بود. بنابراین فعالان این بازار واهمه‌‌‌ای از نوسان قیمت مواد اولیه خود تا پایان بهمن‌ماه نداشتند. با این حال، اغلب محصولات عرضه‌شده در این بازار با استقبال خوب خریداران مواجه شد و به این ترتیب عمده محصولات عرضه‌شده در رینگ محصولات پلیمری و شیمیایی در سومین هفته بهمن مورد معامله قرار گرفت. 

میزان فروش محصولات پلیمری و شیمیایی در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران در میانه زمستان امسال در نرخی بالاتر از میانگین حجم فروش سالانه این محصول در سال 1400 قرار دارد؛ این درحالی است که به شکل سنتی از حجم خرید محصولات پتروشیمی از بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران در روزهای سرد سال کاسته می‌شود. کاهش تولید صنایع تکمیلی به دلیل برودت هوا و کمبود انرژی و کاهش تقاضای فصلی برای برخی محصولات عامل اصلی فروکش تقاضاست. این در حالی است که به شکل سنتی ظرف هفته‌‌‌های پایانی سال بر حجم معاملات در رینگ پتروشیمی افزوده می‌شود.

اما وضعیت معاملات مواد اولیه مصرفی در تولید محصولات پتروشیمی برای روزهای سرد امسال تا حدی متفاوت بود. واحدهای تولیدی با کسری گاز و کاهش اجباری تولید در برخی از روزهای سال مواجه شدند؛ اما واهمه از صعود مستمر قیمت‌ها متاثر از کاهش ارزش پول ملی و انگیزه تبدیل نقدینگی به کالا از سوی صنایع تکمیلی باعث شد تا این بازار در سردترین روزهای سال نیز رنگ رکود را به خود نبیند و اغلب عرضه محصولات پتروشیمی با استقبال خریداران و در رقابت قیمتی به فروش برود.

سیگنال جهانی، افزایشی است

نفتا به‌عنوان خوراک کلیدی واحدهای تولید محصولات پلیمری ظرف هفته منتهی به‌ روز جمعه دهم فوریه با ثبت رشد هفتگی 2/ 2درصدی از مرز 720دلار به ازای هر تن عبور کرد و با نرخ 720دلار و 50سنت به ازای هر تن به فروش رفت. به این ترتیب این خوراک اصلی تولید محصولات پلیمری در بازه ماهانه نیز رشد 7/ 11درصدی داشت و از کف نرخ ثبت‌شده برای آن ظرف یک‌سال اخیر که در هشتم دسامبر 2022 و در نرخ 583دلار به‌ازای هر تن به ثبت رسیده بود، فاصله بیشتری گرفت.

در حالی بر ارزش نفتا ظرف یک‌هفته اخیر افزوده شد که تقویت شاخص دلار آمریکا ظرف روزهای ابتدایی ماه فوریه در پی انتشار داده‌‌‌های اشتغال آمریکا و احتمال رشد بیشتر نرخ بهره از سوی فدرال‌رزرو سیگنالی کاهشی برای بازارهای کالایی به همراه داشت. با این حال، خبر کاهش تولید نفت از سوی روسیه به‌‌‌منظور جلوگیری از سقوط بیشتر بهای انرژی باعث شد تا محصولات زیرگروه انرژی و مشتقات آن در هفته منتهی به‌ روز جمعه دهم فوریه، برخلاف جریان منفی غالب در بازارهای کالایی با رشد نرخ مواجه شوند.

تصمیم روسیه برای کاهش تولید نفت باعث شد ظرف روزهای اخیر بر نرخ نفت و نفتا افزوده شود؛ اما همچنان بهای این محصول با رکورد قیمتی آن ظرف یک‌سال اخیر که در هشتم ماه مارس و در پی حمله روسیه به اوکراین رقم خورد، فاصله 36درصدی دارد. بهای هر تن نفتا در روز هشتم مارس به ‌هزار و 122دلار رسید که این رقم رکورد بیشترین نرخ فروش این محصول ظرف 14سال اخیر بود.  روسیه هفته گذشته اعلام کرد که از ماه مارس روزانه 500‌هزار بشکه از میزان تولید نفت‌خام خود خواهد کاست. این تصمیم پس از آن اتخاذ شد که آمریکا و اتحادیه اروپا سقف قیمتی 60دلاری روی هر بشکه نفت روسیه اعمال کرده و به این ترتیب به درآمدهای ارزی این کشور آسیب زدند. اعلام خبر کاهش 500‌هزار بشکه‌‌‌ای نفت‌خام از سوی روسیه زمینه افزایش 8درصدی بهای نفت خام ظرف روزهای ابتدایی پس از انتشار را فراهم کرد.

به نظر می‌رسد اجرای محدودیت در عرضه، در شرایطی که اقتصاد چین با محرک‌‌‌های اعمالی از سوی دولت به مسیر رشد بازگردد، می‌‌‌تواند از رشد بهای طلای سیاه در میان‌مدت حمایت کند.  مطرح‌شدن احتمال رشد بهای نفت و در پی آن نفتا در بازارهای جهانی در شرایطی که انتظارات تورمی در بازار داخل افزایشی است و امیدی به کاهش تورم و نرخ ارز در بازار داخل وجود ندارد، می‌‌‌تواند بر تنور داغ تمایل به خرید مواد اولیه از سوی صنایع تکمیلی بیفزاید. به این ترتیب باید منتظر روزهای داغ رینگ پتروشیمی در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران در میانه زمستان باشیم.

تقاضای چینی‌‌‌ها، سیگنال‌ساز بازار

خبر کاهش احتمالی عرضه نفت از رشد بهای محصولات زیرگروه حوزه انرژی ظرف روزهای اخیر حمایت کرد؛ اما حفظ سطوح قیمتی کسب‌شده بر اثر محدودیت عرضه نیاز به حمایت از سوی تقاضا دارد. در شرایطی که سیاست‌‌‌های انقباضی فدرال‌رزرو و سایر بانک‌های مرکزی غربی، دنیا را در معرض رکود قرار داده است، چشم امید تولیدکنندگان صنعتی به اقدامات دولت چین برای بازگرداندن اقتصاد این کشور به مسیر رشد است. دولت چین در ماه دسامبر 2022 و ژانویه 2023 به شکل محسوسی محدودیت کرونایی در این کشور را کاهش داد و این موضوع به رشد بهای کامودیتی‌‌‌ها منجر شد. اما بالا ماندن قیمت‌ها نیاز به حمایت از سوی تقاضا دارد. متاسفانه اقتصاد چین در پی کاهش محدودیت کرونایی در این کشور، آن‌گونه که انتظار می‌‌‌رفت به‌سرعت به مسیر رشد بازنگشت.

در چنین شرایطی چشم امید فعالان بازارهای جهانی به جلسه کنگره خلق چین است که در ماه مارس برگزار می‌شود. تصمیمات اتخاذشده در این نشست، مسیر رشد اقتصادی چین برای سال‌جاری میلادی را مشخص کرده و تاثیر واضحی بر روند تقاضا در بازار کامودیتی‌‌‌ها می‌‌‌گذارد. درصورتی که سیاست‌‌‌های حزب کمونیست چین برای بازگرداندن اقتصاد به مسیر رشد بتواند به واقعیت تبدیل شود، می‌‌‌توان به رشد تقاضا برای محصولات تولیدی در حوزه پتروشیمی نیز امیدوار بود.