به این ترتیب، عقبگرد نرخ ارز در بازار داخل باعث شد تا متقاضیان مواد اولیه پتروشیمی جانب احتیاط را رعایت کنند و خریدهای خود را تا مشخص‌شدن نتیجه مذاکرات به تعویق بیندازند. در این شرایط، بهای محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی همچنان در مسیر افت قدم برمی‌دارد و این موضوع از افت بهای پایه اغلب محصولات پتروشیمی برای عرضه در روزهای پیش‌‌‌رو حمایت کرده است.

تبلور انتظارات منفی میان متقاضیان پتروشیمی

رونق از رینگ معاملات پتروشیمی بورس‌کالای ایران رخت بست؛ به نحوی که حجم محصولات پلیمری و شیمیایی معامله‌شده در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران ظرف دوهفته پایانی مردادماه به کمتر از میانگین حجم فروش هفتگی این محصولات در سال گذشته رسید. کاهش حجم معاملات در حالی رخ داد که عرضه‌‌‌ها ظرف یک‌هفته اخیر پابرجا بودند و قیمت‌های پایه عرضه محصولات نیز متاثر از عقبگرد بهای جهانی کاهشی شده بود. با وجود این، افت نرخ قیمت‌های پایه نتوانست به رونق رینگ پتروشیمی بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران در هفته پایانی مردادماه منجر شود. 

افت حجم فروش محصولات پتروشیمی از بازار فیزیکی بورس کالای ایران در شرایطی که قیمت‌های پایه نیز در هفته‌‌‌های اخیر روندی کاهشی داشتند، بیانگر بروز انتظارات تورمی منفی میان فعالان این بازار، یعنی تولیدکنندگان محصولات نهایی است. درواقع فعالان صنایع تکمیلی بخش پتروشیمی با پیش‌بینی کاهش بیشتر قیمت متاثر از افت نرخ ارز با امیدواری به حصول نتیجه در مذاکرات احیای برجام، در خریدهای خود احتیاط کردند که این موضوع به کاهش حجم معاملات این بخش ظرف هفته اخیر منجر شد.البته ایجاد ذهنیت حصول نتیجه در مذاکرات احیای برجام تا این زمان، تاثیر محدودی بر نرخ ارز نیمایی به‌‌‌عنوان یکی از پارامترهای تعیین‌‌‌کننده قیمت پایه محصولات پتروشیمیایی داشت؛ اما امیدواری نسبت به بازگشت به شرایط برجام باعث شد تا بهای ارز آزاد ظرف یک‌هفته اخیر حدود 2‌هزار تومان کاهش داشته باشد. این عقبگرد قیمتی در نرخ ارز آزاد به رفتار متقاضیان در بازارهای مالی و کالایی کشور جهت داد.

در حالی که نرخ ارز نیمایی تعیین‌‌‌کننده قیمت پایه است، نرخ ارز آزاد به رفتار متقاضیان جهت می‌دهد. حجم معاملات رینگ پتروشیمی در هفته منتهی به ‌روز یکشنبه 23مرداد کمتر از هفته منتهی به 30مرداد بود که این کاهش حجم به دلیل تعطیلی روزهای 16 و 17مرداد و عدم‌اعلام قیمت پایه جدید بود. تعطیلی روزهای یکشنبه و دوشنبه (16 و 17 مرداد) باعث شد تا قیمت پایه برای عرضه در هفته منتهی به 23مرداد نرخ پایه هفته قبل بماند، این در حالی بود که در این بازه زمانی قیمت‌های جهانی کاهش داشت. این موضوع باعث شد تا برخی متقاضیان، خریدهای خود را به امید افت بیشتر قیمت پایه به تعویق بیندازند. پیش‌بینی کاهش قیمت پایه ظرف یک‌هفته اخیر محقق شد؛ اما افت نرخ آزاد ارز مانع از آن شد که افت قیمت پایه به رونق معاملات ظرف یک‌هفته اخیر منجر شود.

سیگنال جهانی؛ حامی کاهش قیمت

قیمت پایه اغلب محصولات پلیمری و شیمیایی برای عرضه در بازار فیزیکی بورس‌کالای ایران ظرف هفته‌‌‌های اخیر روند کاهشی داشته و این روند برای بسیاری از محصولات این زیرگروه‌‌‌ در هفته پیش‌‌‌رو حفظ شده است. عقبگرد نرخ صادراتی این محصولات فوب خلیج‌فارس متاثر از افول قیمت‌ها در بازارهای جهانی مهم‌ترین دلیل افت قیمت پایه ظرف هفته‌‌‌های اخیر است. در حالی که بهای گاز طبیعی متاثر از بحران انرژی در اروپا در اغلب بازارهای جهانی رو به افزایش گذاشته است، از نرخ نفت و نفتا کاسته می‌شود، به این ترتیب هزینه تولید محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی با دو سیگنال متعارض کاهش و افزایش نرخ مواجه است. با وجود این، واهمه از بروز رکود در اقتصاد جهانی با ایجاد ذهنیت کاهش تقاضا باعث شده است تا بهای اغلب محصولات پلیمری و شیمیایی در بازارهای جهانی با محوریت بازار جنوب‌شرقی آسیا کاهشی باشد. درواقع اثرگذاری سیکنال کاهش تقاضا در این بازار به مراتب جدی‌‌‌تر از اثرگذاری سیگنال هزینه تولید بوده و به این ترتیب، قیمت‌ها همچنان در مسیر کاهش نرخ نوسان دارند.

بهای نفتا ظرف بازه زمانی یک‌هفته‌‌‌ای کاهش 5/ 0درصدی و ظرف بازه زمانی یک‌ماهه افت 6/ 13درصدی را در معاملات آتی بورس آمریکا ثبت کرد. نفتا سوخت مایع مصرفی در تولید بسیاری از محصولات پتروشیمی است، بنابراین نوسان قیمتی آن به بازار پتروشیمی‌‌‌ها سیگنال می‌دهد.  هر تن نفتا در معاملات آتی بورس آمریکا با نرخ 664دلار به ازای هر تن معامله شد؛ این رقم حدود 50‌درصد کمتر از رکورد قیمتی ثبت‌شده برای این محصول ظرف اوایل ماه مارس امسال بود. افت بهای نفت در بازارهای جهانی، احتمال بروز رکود در اقتصاد جهانی با انتشار داده‌‌‌های منفی تولیدات صنعتی چین برای ماه ژوئیه و تاکید فدرال‌رزرو بر اجرای سیاست انقباضی با وجود کاهش تورم در ماه ژوئیه، مهم‌ترین دلایل افت قیمتی نفتا به‌‌‌عنوان خوراک مایع پتروشیمی‌‌‌ها بودند. در این شرایط بهای گاز طبیعی به‌‌‌عنوان خوراک گاز مصرفی در واحدهای پتروشیمی افزایش داشت.

بحران انرژی در اروپا زمینه‌‌‌ساز افزایش نرخ گاز طبیعی در سایر بازارهای جهانی شد و ظرف روز جمعه، نوزدهم اوت به 450پنس به ازای هر واحد حرارتی رسید که این رقم بیشترین بهای فروش آن پس از روزهای ابتدایی ماه مارس امسال بود. اختلال بیشتر در عرضه و رشد تقاضا عامل اوج‌‌‌گیری مجدد قیمتی در این بازار است. اروپا امسال با خشکسالی و گرمای بی‌‌‌سابقه هوا روبه‌روست. این موضوع از سویی عرضه انرژی را با اختلال روبه‌رو کرده و از سوی دیگر تقاضا برای انرژی را افزایش داده است. در عین حال، گازپروم روسیه جریانان انتقال گاز به اروپا از طریق خط لوله نورداستریم را کاهش داد و با اشاره به مشکلات توربین‌‌‌ها، روزانه 33میلیون مترمکعب گاز به اروپا صادر کرد؛، رقمی که تقریبا 20‌درصد ظرفیت معمول آن بود. این موضوع خریداران اروپایی را مجبور به یافتن جایگزین‌‌‌های دیگر و در نهایت از رشد قیمتی در این بازار حمایت کرد. رشد بهای گاز طبیعی تنها مختص اروپا نبود. بهای هر واحد گاز طبیعی در معاملات آتی بورس آمریکا نیز ظرف یک‌ماه اخیر رشد 17درصدی داشت و به 2/ 9دلار رسید که این رقم نیز در محدوده سقف قیمتی آن بود. رشد بهای گاز طبیعی باعث افزایش هزینه تمام‌شده تولید محصولات پتروشیمی شده است که در تولید آن از گاز استفاده می‌شود و این موضوع سیگنالی در جهت رشد قیمتی این محصولات است؛ اما چشم‌‌‌انداز منفی تقاضا مانع از آن شده که این رشد هزینه، بر بهای محصولات بیفزاید.