در این خصوص، گفت‌وگویی با محمدعلی طباطبایی، کارشناس حوزه نفت و پتروشمی در مورد پیشامدهای چندماه اخیر بازار‌های جهانی و داخلی محصولات پلیمری انجام شد.

وی معتقد است، از اواسط سال میلادی گذشته به دلیل بهبود نسبی همه‌گیری کووید-۱۹ و کنترل پاندمی، بازگشایی صنایع آغاز شد که این خود سبب افزایش ناگهانی تقاضا بوده است. در نتیجه، بهای نفت از قیمت ۸۰ تا ۹۰ دلار به‌‌‌ازای هر بشکه که در این محدوده ثبات داشت، با شتابی فزاینده صعود کرد و حتی پس از شروع جنگ روسیه و اوکراین و تحریم روسیه به نرخ ۱۳۰دلاری هم رسید. به تبع این افزایش قیمت، در وهله اول شاهد افزایش قیمت نفتا به‌عنوان مهم‌ترین خوراک مایع صنایع پتروشیمی بودیم و به تبعیت از آن محصولات میان‌دستی و پایین‌دستی و تمامی محصولات پتروشیمی نیز دچار افزایش نرخ شدند. این روند تقریبا تا ماه آوریل سال میلادی جاری ادامه داشت؛ اما به‌‌‌تدریج از شتاب افزایش بهای نفت کاسته شد و به کانال ۱۱۰دلاری هم رسید؛ اما به دلیل فروکش هیجانات ناشی از بازگشایی صنایع بعد از کاهش همه‌گیری کووید-۱۹ به‌تدریج از میزان تقاضا برای محصولات نفتی و پتروشیمیایی کاسته شد.

درنهایت تقاضای بازار جهانی با این افزایش نرخ نفت تطابق نداشت و سبب شد تا خریداران از خرید منصرف شده و منتظر کاهش قیمت شوند. این انتظار برای کاهش قیمت، میزان تقاضا را به‌‌‌شدت پایین آورد که ثمره آن تداوم افت نرخ محصولات است. روند بازار‌های جهانی در دوماه اخیر نیز حاکی از کاهش قیمت و ثبات نسبی بازار‌هاست. البته تنش‌های سیاسی برآمده از جنگ اوکراین و روسیه و کاهش نرخ عرضه از سمت روسیه سبب شد تا شاهد افزایش نسبی در قیمت‌ها در بخش‌هایی از اروپا باشیم؛ به‌‌‌طوری‌که قیمت نفت به ‌‌‌ازای هر بشکه به ۱۲۰دلار نیز رسید. اما این جهش در قیمت تغییر ملموسی در قیمت‌های جهانی و محصولات پتروشیمی وابسته نداشت.

این کارشناس پیش‌بینی می‌کند که به دلیل درگیری شرق آسیا به‌خصوص چین با اوج‌‌‌گیری دوباره کرونا و اعمال دوباره قرنطینه، خریداران محصولات پتروشیمیایی همچنان با وجود بازگشایی‌های جدید در خرید این محصولات جانب احتیاط را رعایت ‌کنند. طباطبایی افزود: به جز کشورهای شرقی، در غرب آسیا، ترکیه نیز به دلیل بحران‌های شدید اقتصادی و تورم ۷۰درصدی، علاقه سرمایه‌گذاران به‌خود را از دست داده است و کاهش سطح تقاضای محصولات پلیمری و پتروشیمیایی در این منطقه باعث افت قیمت در ترکیه شده است. می‌‌‌توان گفت، تنها ناحیه‌ای که درحال حاضر با کاهش نرخ ادامه‌دار مواجه نشده، اروپاست که به دلیل تحریم‌های اعمال‌شده از سمت اتحادیه اروپا بر روسیه با عرضه محدود نفت و گاز مواجه شده است.

طباطبایی معتقد است: اگر اعتماد تولیدکنندگان و به تبع آن خریداران به‌‌‌خصوص در شرق آسیا بازنگردد، در کوتاه‌مدت این روند نزولی در بهای محصولات وابسته به صنایع پتروشیمیایی ادامه خواهد داشت. البته وی می‌‌‌گوید: پیش‌بینی برخی از تحلیلگران این است که به دلیل رفع محدودیت‌های کرونایی در چین و کاهش هزینه بنادر این کشور، بازار به مسیر سابق خود برگردد و در پایان سال شاهد شیب نسبتا صعودی در قیمت این محصولات باشیم.

استقبال از محصولات پتروشیمی در بازار داخلی

در بازار داخلی نیز می‌‌‌دانیم قیمت محصولات پلیمری و پتروشیمیایی در بورس‌کالا ایران از دو اهرم اصلی یعنی نرخ دلار نیمایی و میانگین قیمت بازار جهانی سیگنال می‌گیرد. با ناامیدی اهالی بازار از چشم‌انداز مذاکرات برجام، ارز آزاد وارد کانال ۳۳هزارتومانی هم شد و اختلاف قیمت محسوسی با نرخ ارز نیمایی پیدا کرد. توجه به تصمیمات بانک مرکزی نشان می‌دهد که این نهاد تمایل دارد تفاوت قیمت دلار آزاد و نیمایی را کاهش دهد و نرخ ارز را در کانال ۳۰هزارتومانی به ثبات برساند؛ اتفاقی که در هفته جاری رخ داد و با تحکیم سیاست‌های جدید بانک‌مرکزی در جهت افزایش عرضه دلار به کانال ۳۰هزارتومانی رسید و اختلاف خود را با نرخ صرافی و نیما کاهش داد. درنتیجه باوجود اینکه بازار جهانی کاهشی است؛ اما به دلیل چشم‌انداز افزایش ارز نیمایی در ماه‌های پیش‌‌‌رو پیش‌بینی افزایش نرخ این محصولات در داخل وجود دارد. به همین دلیل در هفته‌های اخیر، در این بازار شاهد افزایش تقاضا بوده‌ایم که به‌جز افزایش خرید تابستانه این محصولات در ماه‌های گرم سال به سنت هرساله که روندی معمول است، بخش از این افزایش مربوط به انتظارات تورمی در ماه‌های پیش‌رو و جهش در نرخ ارز آزاد و به دنبال آن انتظار برای افزایش ارز نیمایی است