زمانی که از معاملات مشتقه و مبتنی بر کاغذ و اوراق بهادار برای کالاها استفاده شود، فعالیت فعالان مالی هم تسریع می شود؛ در همین زمینه براساس مقدمات انجام شده پیش بینی می شود تا پایان امسال اوراق آتی پی وی سی در بورس کالا راه اندازی شود.

به گزارش روابط عمومی انجمن تولیدکنندگان لوله و اتصالات پی وی سی به نقل از بورس کالای ایران، حامد سلطانی نژاد درباره برنامه های توسعه ای بورس کالای ایران اظهار داشت: حرکت به سمت گواهی سپرده کالایی در دستور کارمان قرار دارد، به جای اینکه کالا مورد معامله قرار گیرد، سند کالا مورد معامله قرار می گیرد و کالا در انبار ذخیره می شود. این امر کمک می کند به اینکه هزینه حمل و نقل کاهش پیدا کند.

مدیرعامل بورس کالا هزینه حمل را یکی از مولفه های اساسی در قیمت تمام شده کالا تاجایی که به دست مصرف کننده می رسد دانست و تصریح کرد: با معاملات گواهی سپرده این هزینه ها به حداقل می رسد و استاندارد کالاهایی که در این قالب معامله می شود نیز دقیقا مورد ارزیابی قرار می گیرد.

وی ادامه داد: به عنوان نمونه درباره سکه بهار آزادی ممکن است این دغدغه وجود داشته باشد که آیا سکه بهار آزادی که دریافت می شود اصالت دارد یا خیر؟ اما در طرح گواهی سپرده کالایی این اطمینان برای خریدار حاصل می شود. در مورد کالاهای قیمتی مثل طلا و سکه امنیت و همچنین جابجایی بحث مهمی است. کالاهایی مثل سکه و شمش طلا به دلیل اینکه همبستگی منفی با بازارهای مالی جهانی دارد، می تواند یک ابزار مناسب برای پرتفوی سازی باشد؛ در حالی که وقتی تبدیل به گواهی سپرده بانکی نشده بود بسیاری از سرمایه گذاران نمی توانستند از آن به عنوان یکی از گزینه های سرمایه گذاری استفاده کنند، اما در حال حاضر این امکان فراهم شده است و بسیاری از سبدهای سرمایه گذاری و صندوق های سرمایه گذاری به اینکه ترکیبی از سهام و اوراق بهادار و سکه را در دستور کار داشته باشند تمایل پیدا کرده اند و در پرتفوی خود نگهداری می کنند تا ریسک های خود را متعادل کنند و حداقل ریسک را تجربه کنند.

سلطانی نژاد با ذکر این مطلب که در حوزه گواهی سپرده می توان کارکردهای مختلفی را ایجاد کرد، افزود: با توسعه گواهی سپرده می توان صندوق های کالایی را تشکیل داد که همان صندوق های خرید و فروش کالا مبتنی بر اوراق است. در بورس های کالایی یک بازار نقدی بر روی کالاها شکل می گیرد که می توان از معاملات سلف یا فوروارد که در معاملات جهانی مورد ملاحظه است استفاده کرد. اما در قرارداد سلف باید کل پول را همان موقع پرداخت کرد و ممکن است نقدینگی وجود نداشته باشد که از قراردادهای آتی استفاده می کنند و خود را در مقابل افزایش قیمت و عدم تامین کالا پوشش می دهند. زیرا در قرار داد آتی کل پول پرداخت نمی شود، پولی که پرداخت می شود درصدی از کل پول است.

قراردادهای آتی توسعه می یابد

وی ادامه داد: به عنوان مثال در قراردادهای آتی سکه ۱۰ درصد از کل پول پرداخت می شود و این نشان دهنده این است که ما به عنوان تولیدکننده پائین دستی می خواهیم خریدمان را از بورس کالا انجام دهیم و نیاز به پرداخت کل پول نداریم، بنابراین به سمت توسعه قراردادهای آتی خواهیم رفت. همچنین به دنبال این هستیم که معاملات یکسری از محصولات اثرگذار در زندگی مان مانند ذرت را در این بازار توسعه دهیم. ذرت و جو دامی بر روی قیمت مرغ و گوشت دامی اثرگذار است. افزایش قیمت این محصولات باید حساب شده و بر مبنای بازار باشد نه بر مبنای فعالیت های سوداگرانه برخی اشخاص که این موضوع در بورس کالای ایران قابل مدیریت است.

وی اضافه کرد: در قراردادهای آتی با وجود اینکه کالا در آینده تحویل می شود اما یک بخشی از پول پرداخت می شود، وقتی بازیگران این بازار زیاد شوند، عرضه و تقاضا هم یک شکل نامحدودی به خود می گیرد و قیمت ها به راحتی می تواند تنظیم شود، این قیمت ها عادلانه و برای هر دو طرف معامله منطقی است. ما در صدد هستیم که واسطه ها و تجار را از بازار واقعی و خرید و فروش خود کالاها به سمت این بازار مشتقه ( مبتنی بر کاغذ) و مبادلات اسناد کاغذ هدایت کنیم. در این بازار به دلیل اینکه افراد بخشی از پول کالا را می پردازند می توانند در موقعیت های مختلف قیمت های مختلفی را مورد معامله قرار دهند و یک بازار سفته بازانه بر روی اوراق مبتنی بر کاغذ شکل می گیرد و دیگر کسی سراغ کالا نمی رود و از بازار مالی کسب منفعت می شود.

طراحی اوراق آتی بر روی پی وی سی

مدیرعامل بورس کالا ادامه داد: زمانی که از معاملات مشتقه و مبتنی بر کاغذ و اوراق بهادار برای کالاها استفاده می کنیم، فعالیت فعالان مالی هم تسریع می شود. مثل صندوق های سرمایه گذاری که تا دیروز نمی توانستند پی وی سی بخرند ولی اوراق پی وی سی را می توانند خریداری کنند، بر روی این زمینه ها کار می کنیم . تصور می کنم که امسال بتوانیم اوراق آتی را حداقل بر روی پی وی سی داشته باشیم. همچنین بر روی ذرت در این بحث هم کار می شود.

وی درباره راه اندازی تابلوی آن لاین برای معاملات محصولات فولادی و آن لاین شدن قیمت ها برای فروشندگان و معامله گران بازار آهن، گفت:‌ قبل از اینکه این تابلو نصب شود، ما نیازمندیم که خود فعالان بازار آهن در قیمت ها مشارکت کنند. با اتحادیه آهن در این باره به توافقاتی رسیدیم و آن این است که کسانی که به عنوان تاجر آهن در بازار آهن شناخته می شوند و مجوزهای لازم را از اتحادیه آهن دارند، از بورس کالا کد بگیرند. تا پیش از این به اشخاص حقوقی کد ارائه می شد، اما بسیاری از این افراد اشخاص حقیقی هستند که در بازار شادآباد و بازارهای مختلف آهن فعالیت دارند، در بازار آهن کارگزاران می توانند مستقر شوند و معاملات را مدیریت کنند.

سلطانی نژاد ادامه داد:‌ اتفاق دیگر این است که وقتی کارگزاران در آنجا مستقر شوند تابلو هم با آنها خواهد رفت و می توانند تالارهایی را تجهیز کنند و در این تالارها تابلوهایی را نصب کنند تا افراد بتوانند قیمت ها را ملاحظه نمایند.

وی درباره تعیین قیمت ذرت در بورس کالا و برخی ادعاها مبنی بر پایین نگه داشتن قیمت برخی از محصولات کشاورزی در بورس کالای ایران، عنوان کرد:‌ قیمت هر چقدر بالا برود، پول بیشتری به کشاورز پرداخت می شود. باید مثال های عینی درباره این ادعا زد، در مورد ذرت خوزستان اتفاقی که افتاد این بود که دولت قیمت را ۹۶۰ تومان تعیین کرد، این در حالی است که قیمت های جهانی حدود ۵۰۰ تا ۵۵۰ تومان بود، در بورس کالا قیمت بالای ۶۰۰ تومان مورد مبادله قرار گرفت. دولت مابه التفاوت قیمت را در وجه کشاورزان پرداخت کرد. یعنی قیمت های بورس تابعی از قیمت های جهانی است تا اگر کسی بخواهد ذرت را وارد کند، محاسبه کند که چقدر می ارزد؟

بدنبال ایجاد قیمت رقابتی با قیمت وارداتی هستیم

مدیرعامل بورس کالای ایران تصریح کرد: اگر بورس کالا به این موضوع توجه نکند، عده ای از افراد اینگونه محصولات را از خارج از کشور وارد می کنند و بر این اساس کسی که متضرر می شود، کشاورز است. بورس کالا به دنبال این نیست که قیمت را کاهش بدهد، بلکه به دنبال این است که قیمت رقابتی با قیمت وارداتی ایجاد کند. اگر قیمت وارداتی کمتر از قیمت تولیدی داخل باشد، ترجیح بر این است که واردات انجام شود، در این صورت محصول کشاورز روی دستش می ماند، بنابراین تعادل بخشی به قیمت ها کار سختی است.

سلطانی نژاد با تاکید بر اینکه بورس کالا این موضوع را مدیریت کرده است، افزود:‌ در مورد محصول جو نیز این اتفاق می افتد، قیمت های جهانی پایین است، قیمت ۵۷۰ الی ۶۰۰ تومان است اما در بورس کالا حدود ۷۳۰ تومان مبادله می شود. بنابراین این گفته ها چندان به واقعیت نزدیک نیست، ما نمی توانیم هم مرزها را ببندیم و هم بگوییم که واردات انجام نشود زیرا نمی توانیم کل محصول مورد نیاز داخل را تولید کنیم.

وی با اشاره به اینکه وزارت جهاد کشاورزی مجوزهای واردات را مدیریت می کند، عنوان کرد: اما از طرفی باید دقت داشته باشیم که اگر قیمت محصولات نهاده های دامی بالا برود، قیمت مرغ و گوشت هم بالا می رود بنابراین باید توازن بین آنها وجود داشته باشد. بورس کالا به هیچ عنوان به دنبال کاهش قیمت ها نیست بلکه  به در پی این است که قیمت ها واقعی باشد و با نرخ های جهانی نسبتی داشته باشد تا واردات کالا برای واردکننده صرفه اقتصاد نداشته باشد. حتی افرادی در اتحادیه و تشکل های دامداران هستند که وقتی ببینند که قیمت محصول داخلی گران تر است محصول مربوطه را از خارج وارد می کنند. باید قیمت ها  در حدی باشد که بتوانیم بازار را مدیریت کنیم. از طرفی قیمت ها نباید به نحوی باشد که منجر به افزایش قیمت نهاده های دامی شود.

مدیرعامل بورس کالای ایران خاطرنشان کرد: اما آنچه در بورس کالا اتفاق می افتد مبتنی بر عرضه و تقاضا است و بر همین پایه قیمت ها شکل می گیرد. ما فقط مراقب این هستیم که قیمت ها در بورس کالا با قیمت های جهانی نسبت داشته باشد و عرضه کننده قیمت را بالاتر و یا پائین تر از نرخ های جهانی در نظر نگیرد. هرچند اگر عرضه کننده قیمت را پایین بزند در برخی از کالاها نه محصولات کشاورزی رقابت بر روی آن صورت می گیرد. اخیرا درباره قیمت شکر که بازارش ملتهب شده بود این اتفاق نیفتاد. اگر قیمت ها به سقف برسد نشان دهنده این است که ما در عرضه مشکلاتی داریم. به هر حال قیمت باید منطقی در نظر گرفته  شود و عرضه و تقاضا آن را تعیین کند.