کاهش حجم دادوستد پلیمرها در بورس‌کالا در هفته قبل هم سیگنال جدیدی است که به بازار اضافه شده و با جرقه‌های رشد نرخ در بازار داخلی در تضاد است، گویی روند تغذیه بازار از مسیر بورس‌کالا با اما و اگرهای جدیدی روبه‌رو شده است. شاید سختگیری‌ها در مسیر ثبت تقاضا در بورس یکی از این مسائل باشد. تا لحظه تنظیم این گزارش؛ تلاش‌ها برای گفت‌وگو با مدیران بورس‌کالا در هیچ سطحی به نتیجه نرسید آن هم در وضعیتی که بازار مستعد تغییراتی پیش‌بینی نشده است که خود جای بررسی دارد.

در شرایط فعلی که ترس از کاهش حجم معاملات جدی شده و با توجه به انتظار برای بازگشت بخشی از تقاضای مغفول به بازار، عدم اطلاع‌رسانی دقیق رخدادها می‌تواند برای اهالی بازار ذهنیت‌های مختلفی را ترسیم کند که خروجی آن به احتمال قوی چندان جذاب نخواهد بود. در شرایطی که «شاخص قیمت پلیمرهای دنیای‌اقتصاد» در هفته گذشته در کمترین سطح از اواخر بهمن‌ماه سال گذشته تاکنون بوده، بازگشت تقاضا رخداد عجیبی نیست آن هم وقتی که برای خرید برخی از گریدهای خاص رقابت‌های بالایی را شاهد هستیم و جرقه‌های رشد نرخ در بازار آزاد درحال فراگیر شدن است. از هم‌اکنون باید نگرانی از التهاب بازار را مطرح کرد، ولی در شرایطی که موجودی انبارهای تولیدکنندگان بزرگ بالادستی به نسبت بالاست و پتانسیل تغذیه بازار وجود دارد، اما جرقه‌های رشد نرخ در کنار جریان کاهشی قیمت‌های پایه نشان می‌دهد که روند کلی در بازار با محدودیت‌های جدیدی روبه‌رو شده است. نکته جالب توجه آنکه در کنار رشد جسته و گریخته قیمت‌ها در بازار آزاد پلیمرها، بازار فولاد هم وارد یک فاز صعودی شده که این وضعیت در صورت تداوم می‌تواند به سایر بازارهای کالایی هم گسترش یابد. البته هنوز در بازار آزاد پلیمرها رخداد بزرگی ثبت نشده و شرایط کلی نشان می‌دهد که گویی تغییراتی در راه است آن‌هم در وضعیتی که مقاومت بازار در برابر افت قیمت‌ها بسیار جدی‌تر از قبل ارزیابی می‌شود. هنوز در بازار پلیمرها اوضاع تحت کنترل است، ولی برخی رخدادهای جانبی در بازار می‌تواند تغییراتی را ایجاد کند که بازار نه چندان پررونق پتروشیمی‌ها را به سمت بازاری به نسبت راکد متمایل سازد. البته باز هم تلاش خواهیم کرد تا با مدیران بورس‌کالا گفت‌وگو کنیم تا بتوان رخدادهای زیرپوستی و اثرگذار بر بازار را مورد بررسی دقیق‌تری قرار دهیم که این پیگیری‌ها نتیجه‌ای به همراه نداشت. این موارد در حالی بود که حجم دادو ستد پلیمر‌ها در روز گذشته به ۳۶هزار و ۴۰۰ تن افزایش یافت که بخشی از نگرانی‌ها را مرتفع می‌سازد اگرچه واقعیت‌های بازار را باید در پایان هفته مورد ارزیابی قرار داد.

 تداوم افت «شاخص پلیمرهای دنیای اقتصاد»
در هفته گذشته شاهد بودیم که شاخص قیمت پلیمرهای دنیای‌اقتصاد باز هم کاهش یافت و به کمترین رقم از اواخر بهمن‌ماه تاکنون رسید. این مطلب به این معنی است که قیمت‌های موجود در بورس‌کالا هم‌اکنون در کمترین سطح ۸ ماه اخیر قرار دارد و با توجه به افت قیمت دلار نیمایی و کاهش نرخ‌های پایه، در هفته جاری احتمالا این شاخص باز هم کاهش خواهد یافت. ذات افت نرخ به کمترین رقم در ۸ ماه اخیر را باید مهم ارزیابی کرد زیرا می‌تواند بستری برای جذب حداکثری خریداران در بورس و بازار باشد که خود محرکی برای رشد تولید در صنایع تکمیلی است. نگاهی به وضعیت بازار هم نشان می‌دهد اوضاع تولید بهتر از اوایل تابستان است ولی حجم معاملات به سمت کاهش جدیدی سوق پیدا کرده که شاید عجیب به نظر برسد و نیاز به موشکافی دقیق‌تری دارد، زیرا مسیر واقعی حمایت از بازار و صنعت پلیمرها را ترسیم کرده و ممکن است منافعی را برای برخی از اهالی بازار به همراه داشته باشد. اگرچه روز گذشته بخشی از نگرانی‌ها تعدیل شد  وقتی تقاضا در صنعت به نسبت بالاست، موجودی انبارها نیز تعریف چندانی ندارد و تقاضا در بازار داخلی مشاهده می‌شود، ولی حجم معاملات در بورس‌کالا نه تنها برجستگی قبلی را نداشته بلکه حتی میل به کاهش مجدد دارد یعنی یک جای کار درست نیست. از سوی دیگر فاصله قیمت بین دلار آزاد و نیمایی هم در دو هفته اخیر بالاترین رقم از اواخر تیرماه تاکنون بوده، ولی باز هم محرکی برای رشد تقاضا حتی با محوریت صادرات را ایجاد نمی‌کند. بازار عراق هم از یکی، دو روز آینده باز به گردونه تجارت باز گشته و تقاضای صادراتی معوق را باز هم به حرکت وا می‌دارد، ولی تمامی این موارد به تحرک حجم معاملات در بورس‌کالا منجر نشده است. شنیده‌ها حکایت از آن دارد که موجودی انبارهای پتروشیمی‌ها نیز بالاست و حجم عرضه‌های هفته‌های اخیر اگرچه اندکی نوسان داشته ولی هنوز در سطوح مطلوبی قرار دارد ولی به حمایت از حجم معاملات منجر نشده است. این داده‌ها با حجم واقعی دادوستد پلیمرها سازگار نیست بنابراین یا باید در صحت این موارد شک کرد یا رخدادی خارج از حیطه معاملات در بورس‌کالا وجود دارد؛ رخدادی که البته مسوولان بورس‌کالا تاکنون در مورد آن اظهارنظر نکرده‌اند.

البته بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که سخت‌گیری‌ها بر مسیر خرید در بورس‌کالا افزایش یافته که در گزارش‌های قبلی به آن پرداختیم، ولی ذات اعمال محدودیت بر تقاضای خرید در بورس‌کالا باید به رشد نرخ در بازار داخلی منجر شود که البته جرقه‌هایی از این سیگنال را شاهد هستیم و حتی می‌تواند گسترده‌تر شود. این‌جا تنها باید به این نکته پرداخت که آیا قیمت‌ها در بازار داخلی بعد از جرقه‌های گسترده رشد نرخ یکی، دو روز اخیر باز هم ادامه می‌یابد یا خیر، زیرا تداوم رشد قیمت‌ها به معنی عدم تغذیه کافی در بازار است آن هم در شرایطی قیمت‌های پایه در هفته‌های اخیر مدام کاهشی بوده است. البته رشد قیمت‌های اخیر را می‌توان به دلیل برخی ذهنیت‌ها درخصوص احتمال رشد قیمت‌های پایه در روزهای آینده برآورد کرد که همین سیگنال هم به معنی رشد تقاضا حتی با رویکرد سفته‌بازی است.

  عدم تعادل در بازار
در هر حال بازار پلیمرها درحال خروج از تعادل است و در این شرایط اولین انتقادها به سمت بورس‌کالا معطوف می‌شود. سوال اینجاست که وقتی حجم عرضه‌ها به نسبت کافی‌ است ولی تقاضای کافی در بورس و بازار  در هفته گذشته به ثبت نرسیده و حجم معاملات رشد برجسته‌ای ندارد چرا باید شاهد رشد نرخ در بازار داخلی باشیم گویی مسیر خرید از بورس‌کالا به شیوه خاصی محدود شده است. وقتی بورس‌کالا با توجه به ساز و کارهای رسمی در اطلاعیه‌های خود سهمیه‌های خرید بهین‌یاب را کم و زیاد می‌کند و بعد از دستورات بالادستی سخن به میان می‌آید آن هم در شرایطی که واقعیت‌های این تصمیمات در گزارش‌های رسمی یا اظهارنظرهای مقامات بورس‌کالا اصلا دیده نمی‌شود باید به همه چیز شک کرد گویی تلاش برای مدیریت بازار به اقدامی برای محدودیت بازار از مسیر تقاضا بدل گشته است و طبق معمول نتیجه عکس داده است.  یکی از شایعاتی که در روزهای اخیر مطرح شده شائبه بازگشت خریدهای مستقیم حواله‌ای از برخی از پتروشیمی‌هاست، یعنی از احتمال ایجاد یک بازار موازی به‌صورت مستقیم به موازات بورس‌کالا سخن گفته شده که تلاش می‌کنیم صحت و سقم این شایعه را بررسی کنیم. البته باید گفت که اگر به هر طریق عرضه کالا در بازار داخلی افزایش یابد باید سرعت‌گیر جدیدی را پیش‌روی رشد قیمت‌ها به‌شمار آوریم که این مطلب هم مشاهده نمی‌شود. بنابراین امیدواریم که بتوان از این شایعه عبور کرد. بهتر است به بحث اصلی بازگردیم و آن بررسی رخدادهای بازار در هفته گذشته و روزهای اخیر است آن‌هم در شرایطی که حجم معاملات حتی برای گریدهای جذاب هم چنگی به دل نمی‌زند. اگرچه اوضاع در روز گذشته اندکی بهبود یافت. همان‌گونه که عنوان شد شاخص قیمت پلیمرهای دنیای اقتصاد در هفته گذشته با ۴۶/ ۱ درصد افت به ۹ هزار و ۳۰۰ تومان رسید که کمترین رقم درج شده از اواخر بهمن‌ماه تاکنون است. با توجه به ضعف تقاضا در هفته جاری و همچنین افت قیمت‌های پایه در بورس‌کالا، این احتمال وجود دارد که شاخص قیمت پلیمرهای دنیای اقتصاد باز هم کاهش یابد که به معنی افت قیمت‌های میانگین وزنی برای بازار پلیمرهای بورس‌کالاست.

  کاهش مستمر حجم دادوستد پلیمرها در بورس‌کالا
در هفته گذشته حجم دادوستد پلیمرها در بورس‌کالا به نسبت هفته قبل از آن ۶۷/ ۴ درصد کاهش یافت و به ۵۳ هزار و ۷۶۳ تن رسید که کمترین رقم ثبت شده در ۵ هفته اخیر است. در همین بازه زمانی حجم عرضه‌ها با ۶/ ۸ درصد کاهش در بازار فیزیکی روبه‌رو شد و به ۸۲ هزار و ۶۹۳ تن رسید که باز هم در کمترین رقم در پنج هفته اخیر است. در همین زمان حجم تقاضا پنج درصد کاهش یافت و باز هم در کمترین رقم در پنج هفته اخیر قرار گرفت. این درحالی است که متوسط تقاضا حتی در ۶ ماه اول امسال رقمی نزدیک به ۷۶ هزار تن بوده که نشان می‌دهد اوضاع تقاضا در بازار پلیمرهای بورس‌کالا اصلا خوب نبود. درخصوص حجم معاملات هم می‌توان گفت که رقم ثبت شده حکایت از تداوم افت حجم معاملات هفتگی در بورس‌کالا دارد که ترس از آغاز یک دوره جدید از رکود را مطرح می‌کند و اگر این روند نزولی باز هم ادامه یابد، بازار به وضوح وارد روزهای پیچیده و دشواری خواهد شد. به‌عنوان یک نمونه می‌توان حجم معاملات هفته قبل را با متوسط شش ماه ابتدایی سال‌جاری یا متوسط سال قبل مقایسه کرد. متوسط حجم معاملات سال گذشته رقمی نزدیک به ۶۲ هزار و ۸۰۰ تن بود که ۹ هزار تن بیش از معاملات هفته گذشته است. از این منظر از هم‌اکنون نیز بازار پلیمرها وارد فاز رکود شده است زیرا حجم کمتری از سال گذشته را به ثبت رساند. مقایسه با حجم معاملات در ۶ ماه اول سال‌جاری را هم باید جدی گرفت آن هم در شرایطی که متوسط معاملات در نیمه اول امسال رقمی نزدیک به ۵۲ هزار تن است و هفته گذشته حجم معاملات به ۵۳ هزار و ۷۶۲ تن رسیده یعنی این بازار به نزدیکی مرز معاملاتی در ۶ ماه ابتدایی سال‌جاری رسیده است. اگر برای هفته جاری حجم معاملات باز هم کمتر شود نگرانی‌ها برجسته‌تر خواهد شد زیرا یک مرز فنی و حتی روانی را در هم می‌شکند.

منبع: دنیای اقتصاد