تغییر فرمول قیمتی به متوسط معاملات ۴ هفته پیش از آن و سپس تغییر مجدد قیمت‌های پایه بر مبنای دلار بازار ثانویه دو داده مهمی بود که در نهایت به رشد قیمت‌ها در بازار آزاد و بورس کالا منتهی شد. این ادعا به صراحت در نمودار نوسان قیمت پلیمرها در بورس کالا خودنمایی می‌کند و می‌توان گفت که در بازه زمانی بین فروردین تا مردادماه سال‌جاری تغییر قیمت چندانی را شاهد نبودیم ولی به یک‌باره در مهرماه رشد قیمت‌های بزرگی در بازار پلیمرهای بورس کالا به ثبت رسید. این موارد از یکسو نشان می‌دهد که شاخص قیمتی تعریف‌شده به‌خوبی واقعیت‌های بازار را نشان می‌دهد و همچنین می‌توان گفت که بازار با سیگنال‌های موثر بزرگی در فاز نوسان قیمت‌ها روبه‌رو شده است.

روز گذشته به بررسی اجمالی مبانی نظری تعریف شاخص قیمتی پلیمرها که از این پس به‌عنوان «شاخص قیمتی پلیمرهای دنیای‌اقتصاد» از آن یاد می‌کنیم؛ پرداختیم و هم‌اکنون زمان آن رسیده است که این شاخص قیمتی را عملیاتی کنیم. از هم‌اکنون این پتانسیل علمی و فنی وجود دارد که بتوان بازار پلیمرها را با یک عدد مشخص از لحاظ قیمتی مورد بررسی قرار دهیم که ابزار مهمی برای تحلیلگران به‌شمار می‌آید تا بتوانند با سادگی بیشتری وضعیت نوسان نرخ در این بازار را ارزیابی کنند.

این در حالی است که به کمک این شاخص قیمتی می‌توان نوسان نرخ هر گروه کالایی را به‌صورت مجزا مورد بررسی دقیق قرار داد، اگرچه اهمیت نمودار نوسان قیمت‌ها در بازار داخلی را نمی‌توان نادیده گرفت. از سوی دیگر شرکت‌های مهم تولیدکننده پلیمرها که اغلب گروه‌های کالایی متنوعی را تولید می‌کنند بیش از همه از پتانسیل استفاده از این شاخص قیمتی برخوردار هستند و می‌توان به کمک این شاخص، وضعیت قیمتی تولیدات این شرکت‌ها را مورد بررسی دقیق‌تر قرار داد. در کنار این شاخص توجه به حجم معاملات پلیمرها به‌صورت هفتگی یکی دیگر از ابزارهایی است که می‌تواند برای ترسیم دورنمای بازار مورد استفاده قرار بگیرد.

نوسان قیمت‌ها چه می‌گوید؟

نگاهی به نوسان قیمت‌ها در ماه‌های اخیر یا همان شاخص پلیمرهای دنیای‌اقتصاد نشان می‌دهد که این بازار تا مردادماه شرایط متعادلی داشته ولی پس از آن تغییرات قیمتی سریع‌تری مشاهده می‌شود. به‌صورت دقیق‌تر در ۵ ماه ابتدایی سال‌جاری تلاش برای مدیریت بازار به کمک قیمت‌گذاری دستوری و رهگیری نرخ‌ها بر مبنای دلار ۴۲۰۰ تومانی موجب شد تا قیمت‌های کشف شده در بورس کالا با فرض اعمال سقف مجاز رشد قیمت‌ها، در سطوح پایینی قرار داشته باشد تا جایی‌که می‌توان متوسط قیمت‌ها در بورس را نزدیک به ۵ هزار و ۵۰۰ تومان مورد ارزیابی قرار داد. این شرایط به این معنی نبود که قیمت‌ها در بازار آزاد رشد نرخ نداشته است بلکه بازار مسیر خود را طی کرد تا جایی که بعضا نرخ‌های بسیار بالایی نیز در حاشیه بازار کشف شد. این وضعیت ناپایدار در نهایت تغییر کرد و در مصوبات جدید قیمت‌های پایه در بورس کالا بر مبنای متوسط ۴ هفته قبل از آن مورد محاسبه قرار گرفت و همین سیگنال به اولین جرقه‌های رشد قیمتی در شهریورماه منجر شد.   در این ماه متوسط قیمت‌های مورد معامله پلیمرها در بورس کالا بیش از ۶ هزار و ۷۰۰ تومان بود ولی این شرایط هم تغییر کرد.

شاهد بودیم که در بورس کالا سقف مجاز رشد قیمت‌ها برداشته شد و بازار می‌توانست خود را با واقعیت‌های عرضه و تقاضا وفق دهد ولی در نهایت شاهد بودیم که شیوه قیمت‌گذاری بر مبنای دلار بازار ثانویه تغییر کرد و این داده به معنی تکانه افزایشی بزرگی در بازار بود. این ادعا دقیقا در شاخص قیمتی پلیمرها نیز قابل رصد است آن‌هم در شرایطی که متوسط قیمت پلیمرها در مهرماه به بیش از ۱۰ هزار و ۶۲۶ تومان رسید. این نرخ بسیار بالاست و عقب‌نشینی خریداران اجتناب‌ناپذیر است، بنابراین پتانسیل کاهش حجم تقاضا و افت حجم معاملات افزایش یافت. این موارد دقیقا در آمارهای معاملاتی در بورس کالا خودنمایی می‌کند یعنی با افزایش قیمت‌ها در مهرماه و مخصوصا دو هفته اخیر، شاهد افت حجم معاملات در بورس هستیم و بازار هم از این تغییرات در نهایت بی‌نصیب نخواهد ماند. در دو هفته اخیر شاخص قیمت پلیمرها در بورس کالا ۱۰ هزار و ۶۱۵ تومان است که اگرچه نشان‌دهنده کاهش محدود قیمتی است ولی خبر از وضعیت نه‌چندان جذاب بازار می‌دهد.

دورنمای شاخص قیمتی در هفته‌پیش‌رو

با توجه به کاهش قیمت‌های پایه در بورس کالا می‌توان به افت قیمت‌ها در بازار پلیمرهای بورس امیدوار بود که این داده در نهایت می‌تواند به عقبگرد شاخص قیمتی در این بازار هم منتهی شود. این در حالی است که بازار زمانی می‌تواند از افت قیمت‌ها بهره ببرد که حجم عرضه‌های کافی در بورس کالا به ثبت رسیده باشد، بنابراین رصد دقیق حجم عرضه‌ها در هفته جاری یکی از موارد مهمی است که به پیگیری‌ نیاز دارد. حال در شرایطی که شاخص قیمتی پلیمرها ایجاد شده می‌توان با صراحت بیشتری در مورد دورنمای بازار سخن گفت اگرچه نگرانی‌های موجود بیش از چیزی است که به‌نظر می‌رسد.

نگرانی اصلی در مورد دورنمای بازار، شائبه ایجاد رکود تورمی در بازار پلیمرهاست یعنی در شرایطی که هفته‌های گذشته شاهد افزایش جدی قیمت‌ها در بورس کالا بودیم و در نهایت حجم معاملات نیز کاهش جدی داشت، این نگرانی‌ها بروز بیشتری پیدا کرد. حال در وضعیتی که قیمت‌های پایه برای هفته جاری با کاهش همراه شده شاید بتوان به کمک رشد حجم عرضه‌ها در بورس کالا اندکی از مشکلات موجود در بازار آزاد را کاهش داد. هم‌اکنون که هم حجم معاملات مورد ارزیابی قرار گرفته و هم نوسان قیمت‌ها به‌صورت مدون محاسبه و ارائه می‌شود، شاید بهترین زمان برای بررسی رعایت کف عرضه‌ها توسط شرکت‌های پتروشیمی است، آن‌هم در وضعیتی که نگرانی‌ها از ایجاد یک رکود تورمی در بازار جدی است.

منبع: دنیای اقتصاد