همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد روند افزایشی دلار در طول هفته گذشته مسبب اصلی این اتفاق بوده است و این در حالی است که نگرانی‌ها حکایت از افزایش چشمگیر قیمت‌ها طی هفته آینده دارد. علت هم آن است که در روز گذشته شاهد افزایش دوباره قیمت این ارز شاخص بودیم و با توجه به این موضوع که میانگین قیمت‌های هفته جاری شاخص دلار در محاسبه قیمت‌های پایه نقش‌آفرینی می‌کند، چشم‌اندازی افزایشی را برای قیمت پایه محصولات پلیمری در هفته آینده متصوریم.در این بین با مقایسه قیمت دلار در یک ماه گذشته و بهای برخی محصولات منتخب درمی‌یابیم که شاخص دلار افزایشی در حدود ۱۰ درصد را تجربه کرده است و این در حالی است که قیمت پایه محصولات پلیمری هم همگام با این افزایش پیش رفته‌اند. طبق این جدول بیشترین افزایش مربوط به پلی‌اتیلن ترفتالات بطری گرید ۷۸۱ با حدود ۲۱ درصد رشد است. نکته قابل توجه در این جدول آن است که اکثر گریدها طبق افزایش قیمت دلار پیش رفته‌اند و نوسانات قیمت‌های جهانی تاثیر چندانی بر تعیین قیمت‌های آنها نداشته است. رصد بازار‌های جهانی پتروشیمی حاکی از آن است که باوجود افزایش بهای نفت خام و رسیدن شاخص برنت به مرز ۷۰ دلاری، شاهد افزایش چشمگیر قیمت‌های جهانی نبودیم.

 تغییر فرمول برای پتروشیمی‌ها

تحلیل‌های زیادی درباره این وضعیت وجود دارد و بالطبع راهکارهایی درخصوص رهایی صنعت پتروشیمی از این وضعیت آورده شده است. همان‌طور که بارها نسبت به وضعیت بخش پایین‌دست صنعت پتروشیمی هشدار دادیم، باید این نکته را متذکر شد که با توجه به قیمت‌های فعلی و روند صعودی که این بخش از صنعت متحمل می‌شود نمی‌توان انتظار تحرک و جهش چشمگیر را برای آن ترسیم کرد حال آنکه شاهدیم هر روز بسیاری از واحدهای این بخش از صنعت تعطیل می‌شوند یا حداقل بعضی از خطوط تولید خود را به امید بهبود شرایط خاموش می‌کنند.

یکی از نقدهای وارد به این وضعیت فرمول تعیین قیمت و اثر مستقیم دو شاخص نفت و دلار بر قیمت‌های پایه پتروشیمی است. چیزی در حدود ۲ سال و نیم از فرمول تعیین قیمت‌های پایه می‌گذرد و این در حالی است که در زمان نوسان چشمگیر و آنچنانی قیمت دلار و نفت این وضعیت پیش می‌آید و شرایط مبهمی را پیش روی تولید‌کنندگان پایین‌دستی می‌گذارد و با توجه به ورود شورای رقابت و وجود نمایندگانی از وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت نفت،‌ شرکت ملی پتروشیمی و... این انتظار وجود دارد که رایزنی‌هایی در این خصوص به وجود بیاید و بستری با شرایط با‌ثبات‌تر برای تولیدکنندگان این صنعت مهیا شود.  این در حالی است که در شرایط فعلی برخی به مسکن‌های مقطعی اشاره می‌کنند و بر این باورند که با توجه به این موضوع که در کوتاه‌مدت نمی‌توان تغییری را در فرمول تعیین قیمت‌ها به وجود آورد،‌ مجتمع‌های پتروشیمی می‌توانند ضرب این وضعیت را گرفته و کمک‌کننده این شرایط باشند. آنها خواستار این موضوع هستند که مجتمع‌های پتروشیمی درصد تخفیف‌های خود را در شرایط بحرانی بالا ببرند تا تولید‌کنندگان پایین‌دست توان ادامه کار را داشته باشند. با توجه به مصوبه‌ای که درخصوص تخصیص خوراک به مجتمع‌های پتروشیمی وجود دارد (البته این مصوبه هنوز به حالت اجرایی درنیامده است) دادن تخفیف به پایین‌دستی در شرایط فعلی می‌تواند زمینه‌ساز همکاری‌های بعدی باشد. در این مصوبه آورده شده است نرخ خوراک برای مجتمع‌های پتروشیمی که مواد را در بازار‌های داخلی عرضه می‌کنند مبادله‌ای و این نرخ برای مجتمع‌های پتروشیمی که محصولات را صادر می‌کنند آزاد است. ضمن اینکه باید این نکته را متذکر شد که کشورهایی همچون چین و هند که از مشتریان اصلی مجتمع‌های پتروشیمی ایران هستند، نقشه راه خود را عوض کرده و تا سال ۲۰۲۰ نیازمند این مقدار واردات محصولات پتروشیمی نیستند و با این روند مجتمع‌های پتروشیمی بسیاری از مشتریان خارجی خود را از دست می‌دهند و با توجه به شرایطی که در بخش پایین‌دست ما در جریان است، به نظر می‌رسد این بخش هم تا سال ۲۰۲۰ پویایی نداشته باشد و بخش بالادست هم به مشکل برمی‌خورد. به این ترتیب ایجاد پیوندی محکم میان بخش بالادست و پایین‌دست این صنعت می‌تواند شرایطی را فرآهم آورد که ضمن تولید محصولات نهایی با ارزش افزوده بالاتر علاوه بر سیراب کردن بازارهای داخلی، سهم بزرگی از بازارهای داخلی را در دست بگیرند.

 نگاهی به بازارهای آزاد
بررسی روند بازارهای آزاد نشان می‌دهد که محصولات با جهت‌گیری مثبت بازار را استارت زده و این روند را دنبال می‌کنند. از جمله مهم‌ترین‌ دلایل این وضعیت خوش‌بینی به افزایش قیمت‌ها بر مبنای افزایش نرخ دلار طی هفته آینده است. مقایسه حال و احوال این بازار نسبت به هفته گذشته سیگنال دیگری را مبنی بر خالی شدن انبارهای دلالان و واسطه‌گرها در بازار‌های آزاد می‌دهد. شاهد این مدعا هم این است که هفته گذشته هم همین روال در بازار محصولات پلیمری وجود داشت؛ حال اینکه می‌دیدیم برخی محصولات روند نزولی قیمتی را در پیش گرفته بودند. این امر نشان می‌داد که واسطه‌ها و دلالان محصولات را با قیمت‌های پایین‌تری خریده بودند و با جهش قیمت‌ها در بورس کالای ایران محصول خود را با اندکی کاهش می‌فروختند و در نهایت سود‌های آنچنانی را نصیب خود می‌کردند اما از ابتدای این هفته این وضعیت تغییر کرده و یکی از عوامل می‌تواند خالی شدن انبارها باشد.

 نگاهی به جدول قیمتی روز گذشته

با توجه به جدول قیمتی اعلام شده از سوی دفتر پایین‌دست صنایع شرکت ملی پتروشیمی متوسط قیمت دلار افزایشی ۳/ ۱ درصدی را به نسبت متوسط قیمتی دلار هفته ماقبل در روز ۲۴ دی ماه داشته و با رقم ۴۳ هزار و ۹۱۵ ریال اعلام شده است. اکثر محصولات افزایشی ۳/ ۱ درصدی به بالا را تجربه کردند و این در حالی است که بیشترین افزایش مختص SBR هاست که گرید ۱۷۱۲ آن با افزایشی ۹/ ۳ درصدی رقم ۵۹ هزار و ۶۷۰ ریال را به خود اختصاص داد. این در حالی است که گرید ۱۵۰۲ این محصول هم با افزایشی ۷/ ۳ درصدی جایگاه دوم را به دست آورد و رقم ۶۳ هزار و ۷۱۶ ریال را به خود اختصاص داد.

منبع: دنیای اقتصاد