فراز و فرود بهای پلیمرها در هفته‌های اخیر موجب شده تا چهره‌ای مخدوش از واقعیت‌های این بازار پیش چشم ما قرار گیرد آن هم در شرایطی که این نوسان نرخ در قیمت‌های پایه نیز دیده می‌شود و البته تغییر در حجم عرضه‌ها نیز چندگانگی جدیدی را ایجاد کرده است.

تجمیع تمامی این موارد وضعیتی بود که اعتماد به نوسان قیمت‌ها را در بازار پلیمرها محدود کرد و به معنی آن است که واحدهای مصرف‌کننده این مواد اولیه در صنایع تکمیلی پتروشیمی نمی‌توانند برای تولید خود برنامه ریزی دقیقی داشته باشند که این واقعیت به تمامی زنجیره تولید آسیب می‌زند.  در هفته گذشته اگرچه با افزایش حجم عرضه گریدهای جذاب در بورس کالا رو‌به‌رو بودیم، ولی در نهایت حجم معاملات کل پلیمرها به نسبت هفته پیش از آن ۱۵درصد کاهش یافت که نشان دهنده یک سیگنال منفی برای کل بازار است. البته با فرض رشد عرضه گریدهای جذابی همچون PVC، پلی‌پروپیلن‌ها و حتی پلی‌اتیلن‌های ترفتالات بطری این عقب‌نشینی چندان محسوس نبود آن هم در شرایطی که اوج توجه بازار اغلب به همین گریدهای جذاب باز می‌گردد که یک نقطه ضعف برای کل بازار است. این در حالی بود که قیمت‌های مواد اولیه در بورس کالا و مخصوصا بازار داخلی به سطوح بسیار بالایی افزایش یافته بود تا جایی که با کاهش جذابیت خرید از سوی مصرف‌کنندگان مهمی همراه شد یعنی برای برخی از محصولات، بهای مواد اولیه به قدری افزایش یافت که دیگر تولید جذابیت پیشین را از دست داد. این موارد موجب شد تا خریداران از بورس و بازار عقب‌نشینی کنند یا خرید خود را به تعویق اندازند اگرچه ذات رشد قیمت‌ها در بورس کالا نیز با بی توجهی برخی از فعالان مهم و سیستم مدیریت قیمتی در بورس کالا توأم بود، ولی در ذات بازار همین نوسان قیمت‌ها توجیه پذیر است.

نگاهی به نوسان قیمتی در بازار آزاد نشان می‌دهد که قیمت‌ها از اواسط هفته گذشته تا روز قبل در مسیر افت نرخ بوده که به صراحت عقب‌نشینی خریداران را در کنار افزایش قیمت‌های پایه در بورس کالا برجسته می‌سازد. البته ذات افزایش عرضه نیز در این خصوص مؤثر بوده ولی عقب‌نشینی خریداران مخصوصا آن دسته از فعالان صنفی و صنعتی که مواد اولیه خود را از بازار آزاد تامین می‌کنند به منزله کاهش جذابیت تولید است که قطعا سیگنال مثبتی محسوب نخواهد شد. البته کاهش نسبی بهای دلار آزاد و بیم و امید از کاهش قیمت‌های پایه نیز در این روند کاهشی قیمت‌ها در یک هفته اخیر بی تاثیر نبوده است.

کاهش قیمت‌ها در بازار آزاد را می‌توان یک سیگنال احتیاطی از سوی فعالان بازار حساب آورد آن هم در شرایطی که کاهش قیمت دلار و احتمال عقب‌نشینی بهای برخی از پلیمرها در بازارهای جهانی محقق شده بود یعنی بازار پیش از اعلام رسمی در بورس کالا، قیمت‌های پیشنهادی خود را در تقابل با تقاضای واقعی کاهش داده بود. این شرایط اگرچه با تقویت عرضه گریدهای جذاب همراه شد، ولی نشان می‌دهد که بازار آزاد هم سیگنال‌های جهانی و ویژگی‌های فنی قیمت‌گذاری‌ها را مورد پذیرش قرار داده و به آن توجهی جدی دارد.

کاهش قیمت‌های پایه در روز گذشته سیگنال جدیدی برای بازار پلیمرها محسوب می‌شود؛ اگرچه کاهش نیم‌درصدی قیمت دلار در محاسبات نرخ نیز داده‌ای مهم برای کاهش قیمت‌ها بود البته رصد این نرخ‌های پایه نشان می‌دهد که بازارهای جهانی هم به سمت افت قیمت‌ها متمایل شده است. البته افزایش نسبی بهای نفت خام در بازارهای جهانی سیگنال مهمی برای افزایش قیمت مواد اولیه صنعت پتروشیمی است، ولی بهای نفتا به‌عنوان مهم‌ترین خوراک مایع صنعت پتروشیمی در روزهای اخیر رشد چندانی را نشان نمی‌دهد. این مطلب را می‌توان این‌گونه ارزیابی کرد که در روزهای سرد سال بهای بسیاری از محصولات پتروشیمی در جهاناز پتانسیل رشد بالایی برخوردار نبوده که این سیگنال مهم به محدودشدن رشد بهای نفتا منجر شده است.

در صورت پذیرش این احتمال می‌توان این گونه ارزیابی کرد که قیمت محصولات پتروشیمی در جهان نیز بیش از حد انتظار واحدهای مصرف‌کننده رشد کرده که می‌تواند سرعت‌گیری جدی در برابر نوسان قیمت‌ها به شمار رود. به‌عنوان مثال در قیمت‌های پایه مشهود است که بهای برخی از پلیمرها که در بسته بندی و ظروف مواد غذایی یا مصارف صنعتی کاربرد دارند با عقب‌نشینی بیشتری رو به رو شده که با تجربیات سال‌های قبل از کاهش تقاضا در روزهای سرد سال همخوانی دارد؛ اگرچه ویژگی‌های فنی و تجاری دیگری همچون رشد قیمت‌های پیشین نیز بر این تعدیل نرخ مؤثر بوده است. گریدهای لاستیکی، سبک فیلم و پلی‌استایرن‌ها را می‌توان در این چارچوب مورد ارزیابی قرار داد.

این وضعیت نشان می‌دهد که برخی عقب‌نشینی‌های مصرف نه تنها در ایران بلکه در سایر کشورهای جهان هم دیده می‌شود. این نکته را باید بسیار مهم ارزیابی کرد، زیرا با حمایت از همین صنایع می‌توان توان تجاری و بازاریابی واحدهای تولیدی داخلی در بازارهای صادراتی را افزایش داد؛ مخصوصا در شرایطی که بهای مواد اولیه سهم بزرگی از قیمت تمام شده را در بر می‌گیرد. به عبارت دقیق تر در شرایطی که هنوز تقاضای داخلی مواد اولیه وجود دارد ولی کاهش یافته، با حمایت‌های قیمتی و افزایش عرضه مواد اولیه می‌توان شرایط بهتری را برای تولیدکننده داخلی فراهم کرد که ساده ترین خروجی آن افزایش حجم تولید و حمایت ازاشتغال بوده و در این شرایط با فرض بهای دلار نزدیک به ۴۲۰۰ تومان شاید بتوان شرایط بهتری را برای صادرکنندگان این حوزه‌ها فراهم ساخت. از سوی دیگر بهای مواد اولیه که هم اکنون در مسیر کاهش قرار گرفته را باید یک سیگنال مثبت ارزیابی کرد، زیرا شرایط بهتری برای مصرف در صنایع پایین‌دستی محسوب می‌شود، بنابراین در این شرایط باید از افت قیمت‌ها به‌عنوان یک سیگنال مثبت یاد کرد که می‌تواند از صنایع داخلی و حجم معاملات در بورس کالا حمایت کند.

  قیمت‌های پایه جدید

روز گذشته قیمت‌های پایه محصولات پتروشیمی برای استفاده در هفته پیش رو اعلام شد که نگاهی به اغلب قیمت‌ها نشان می‌دهد که می‌توان کاهش قیمت را روند کلی در قیمت‌های اعلامی دانست اگرچه افت نیم درصدی بهای دلار موجب شد تا اغلب قیمت‌های اعلامی از این سیگنال مهم تاثیر بگیرند. عقب‌نشینی ۲/ ۳ درصدی پلی‌استایرن معمولی ۱۵۴۰ و افت ۳ درصدی استایرن بوتادین رابر ۱۷۱۲ و همچنین افت ۸/ ۲ درصدی گرید ۱۵۰۲ این گروه کالایی را می‌توان بیشترین افت قیمت در گروه پلیمرها به شمار آورد، اگرچه انواع PVC، پلی‌اتیلن سنگین دورانی و سنگین تزریقی با افزایش قیمت رو به رو شده بودند. البته در گروه محصولات شیمیایی هم این رویکرد قیمتی تجربه شد و اغلب نرخ‌ها با کاهش همراه شدند که نشان می‌دهد روند کلی قیمت‌های پایه در بازار محصولات پتروشیمی کاهشی است. البته رشد قیمت‌های اوره در لیست‌های اعلامی نشان دهنده یک رکورد قیمتی است که باید واقعیت‌های این رشد نرخ را در بازارهای جهانی مورد بررسی قرار دهیم. رشد قیمت‌ها در بازار محصولات کشاورزی و رشد تقاضای اوره کشاورزی همپای افزایش قیمت گاز طبیعی در جهان سیگنال‌هایی مهم به شمار می‌رود که در نهایت بازار اوره را متاثر ساخت.

منبع: دنیای اقتصاد